2292007(e)ko martxoa

Erreportajeak

Ospitaleetako infekzioei aurre eginez

Inork gutxik pentsatuko du ospitalera sendatzera joan, eta han, infekzioren batek jota, gaixotu daitekeenik. Baina zenbaitetan gertatzen dira horrelakoak, eta ...

Mila milioi detektatzeko

Badira 300 urte baino gehiago gizakia ohartu zela gauza txikiak garrantzitsuak direla. Mikroskopio batetik begiratu zuenetik, hain zuzen ere. Geroztik ...

Lurretik espaziora

Betidanik izan du gizakiak bidaiatzeko grina, toki berriak ezagutzeko jakin-mina. Hasi kontinenteetatik, itsasoa gero, zerua eta espazioa azkenik. Espazioa, gizakiaren ...

Animalien gaitzak, gaitz gizakiarentzat

Amorrua. Tuberkulosia. Bruzelosia. Hirurak zoonosiak dira, animalietatik pertsonetara transmititzen diren gaitzak, alegia. Garai batean, gaixotasun beldurgarriak ziren. Gaur egun, ordea ...

Arbasoen irakatsiak

Belaunaldiz belaunaldi, basabizitzatik gero eta urrunago dago gizaki modernoa. Eta, inguru naturalarekin harremana galtzen duen heinean, arbasoen jakintzaren zati handi ...

Espaziorako egitura ultrarinak

Edozer gauza garraiatu behar dela ere, beti da interesgarria pisu gutxi eta bolumen txikia izatea. Garraioa espaziora egingo bada, interesgarriak ...

Etxean uso, kanpoan otso

Bakoitzak bere etxean kalterik eragiten ez badu ere, kanpora ateratakoan, espezie asko arazo larri bihurtzen dira. Espezie autoktonoak menperatu eta ...

Elkarrizketak

Margarita Salas: "Phi29 fagoak poztasun handiak eman dizkigu"

Margarita Salas oso ezaguna da emakumea eta goi-mailako zientzialaria izateagatik. Ez da hain ezaguna, ordea, haren ikergaia. Salasek berrogei urte ...

Albisteak

Diamond: altxorra ikertzaile britainiarrentzat

Lanerako prest dago jada Diamond, hirugarren belaunaldiko sinkrotroi edo partikula-azeleragailua. Oxforden dago, eta, adituen arabera, Britainia Handian azken 30 urteetan ...

Apoaren pozoia, orain sugearena

Rhabdophis tigrinus sugeak berez ez du pozoirik, baina gai da jaten dituen apoen pozoia gordetzeko. Ikertzaileek ikusi dute aporik jaten ...

Amaren zelulak ume diabetikoen gorputzean

Haurdunaldian, amaren zenbait zelula karena zeharkatu eta fetuaren organismoan sartzen dira. Lehen, zientzialariek uste zuten fetuaren immunitate-sistemak suntsitu egiten zituela ...

Gizakia Afrikatik atera zenekoa

Gizaki modernoa Afrikan garatu zela argi dago, baina noiz atera zen handik? Batzuek uste dute aspaldi gertatu zela, duela ehun ...

Pikobilifitoak, itsasoko alga ezagutu berriak

Nazioarteko ikertzaile-talde batek orain arte identifikatu gabe zegoen alga-mota baten berri eman du Science aldizkarian. Atlantikoaren iparraldeko eta Mediterraneoko hainbat ...

Supersagua, muskulu-zuntz bati eraginda

Gene jakin batean eraginda, ikusi dute sagu batzuek ohi baino % 25 gehiago irauten dutela korrika. Dirudienez, gene horrek muskulu-zuntz jakin ...

Nitrogenoa erabiltzea, merkeagoa

Nitrogeno gasa oso ugaria da atmosferan. Nitrogeno hori industrian erabiltzea plastikoak, ongarriak, botikak... egiteko, ordea, garestia da, energia asko behar ...

A bitaminak bazuen errezeptorea

A bitaminak, edo erretinolak, zelulan sartzeko erabiltzen duen errezeptorea aurkitzeko ahaleginak antzuak izan dira orain artean; horregatik, batzuek uste zuten ...

Zeptogramoaren mugan

Gaur egun detektatu daitekeen pisurik txikiena 100 zeptogramo da, hau da, gramo baten 0,1 trilioiren. Maila horretan, detektatzeak esan ...

Kakalardoa, zuritasunaren eredu

Kakalardoak, oro har, ilunak izaten dira, baina Cyphochilus-a zuri-zuria da. Hain da zuria, material zuri finak eta distiratsuak sortzeko eredu ...

Gamma izpien erupzio-mota berri bat aurkitu dute

Gamma izpien erupzioak unibertsoan gertatzen diren eztanda bortitzenak dira. Astronomoek ez dute oso garbi zerk eragiten duen talka edo eztanda ...

Zalantzarik gabe, Lurra berotzen ari da

Otsailaren 2an argitaratu zuten klima-aldaketari buruzko txostena. Txostenak argi eta garbi esaten du Lurra berotzen ari dela, batez ere orain ...

Antzinako zibilizazioak lehorteari aurre egin ezinean

Txinako Tang dinastia, txinatar zibilizazioaren dinastia nagusietako bat, eta Mexikoko maien gizartea garaikideak izan ziren. K. o. VIII. mendearen erdialdera ...

Prioiek sortutako gaitza sendatzea lortu dute saguetan

Londresko Neurologia Institutuan, saguekin egindako ikerketa batean, frogatu dute prioi eraldatuek nerbio-sisteman sortutako kalteak senda daitezkeela. Horretarako, ezinbestekoa da gaitza ...

Lehorreko harraparien muga

Lehorreko ugaztunetan, haragijale handiena hartz polarra da. Eta nekez agertuko da handiagorik. Biologoen kalkuluen arabera, 1.100 kilotik gorako harrapari ...

Osteoporosia detektatzeko, dentistarengana

Osteoporosia detektatzeko tresneria espezializatua oso garestia eta urria denez, gaur egun ez da egiten gaixotasun hori detektatzeko kanpaina zabalik. Gabezia ...

Zientzia eta teknologia ez dira interesgarriak

Zientzia eta Teknologiarako Espainiako Fundazioak, Fecyt-ek, gai horiei buruz gizarteak zer iritzi duen jakiteko hirugarren inkesta egin du Espainian. Emaitzen ...

Quasar-hirukotea

Lehenengo aldiz, hiru quasarrek osatutako talde bat ikusi dute Kaliforniako Teknologia Institutuko astronomo batzuek. Egia esan, sistema hori lehendik ere ...

Amnesikoen memoria aztergai

Amnesikoak ez dira gai fikziozko egoerak imajinatzeko. Ondorio horretara iritsi zen Londresko College Unibertsitateko neurozientzialari bat amnesikoekin egin zuen esperimentu ...

Tuberkulosiaren baziloa gantzetan ezkutatzen da

Pasteur Institutuko talde batek ikusi du tuberkulosia eragiten duen baziloak gordeleku ezin hobea daukala gantz-zeluletan. Alde batetik, immunitate-sistemaren zelulak nekez ...

Tximinoak babestuegi egoteagatik gertatu zen ezbeharra

Iaz ezbehar larria gertatu zen Britainia Handiko Northwick Park ospitalean. Animalietan probatutako sendagai bat boluntarioekin probatu zuten, eta haietatik sei ...

Grabitatea eta mekanika kuantikoa uztartu nahian

Grabitatea buruhauste handia da fisikarientzat. Edonorentzat begi-bistakoa den indar hori oso ondo azaldu zuen Einsteinek erlatibitatearen teoria orokorrean, baina ez ...

Logurari antzemateko, amilasa

Zientzialariak pertsonen logura neurtzeko test baten bila ari dira, eta Washington Unibertsitateko Medikuntza Eskolan aurkitu dute testa garatzeko baliagarria izan ...

Indonesiako lokatz-erupzioa, giza akatsa

Joan den urteko maiatzaren 29an hasi zen Java ekialdeko lokatz-erupzioa. Ordutik, egunean 126.000 m3 lokatz bota ditu, eta lau ...

Paleontologo, kontu izan fosilak biltzean

DNA oso material delikatua da, batez ere, antzinakoa bada. Fosiletan aurkitutako DNA eskasa izaten da; izan ere, urteen poderioz hondatuz ...

Mikrobio berozale eta nitrogeno-finkatzaileak

Seattle-ko Washington Unibertsitateko bi ikertzailek 92 ºC-ko tenperaturan nitrogenoa finkatzeko gai den mikrobio-mota bat aurkitu dute. Mikrobioa ozeano Pazifikoko erupzio ...

CIC bioGUNEk Biologia Estrukturalaren Unitatea zabaldu du

CIC bioGUNE Ikerkuntza Kooperatiboko Zentroak Biologia Estrukturalaren Unitatea zabaldu du. Unitate horrek erresonantzia magnetiko nuklearrerako, mikroskopia elektronikorako eta X izpien ...

Leiarrik gabeko mikroskopioa

X izpien mikroskopioak oso egokiak dira biziari gertutik begiratzeko, baina X izpien irudiak handitzen dituzten leiarrak egitea teknologikoki oso zaila ...

Izar-kumulu globular batean zulo beltza

Adituek ez zuten uste izar-kumulu globularretan, milaka izar zaharrek eratutako multzo dentsoetan, zulo beltzek iraun ahal izango zutenik, hori adierazten ...

Norabide bakarreko ate molekularra

Bi substantzia kontaktuan jarri eta, naturaren legeei jarraituz nahasten badira, ez dago atzera egiterik. Tinta eta ura, adibidez; nahasiz gero ...

Elhuyarren berriak

Etxepare, Aldudeko medikua dibulgazio-liburua kalean dago jada

Kepa Altonaga biologoak Etxepare medikuaren biografia idazteko proiektua aurkeztu zuen X. CAF-Elhuyar sarietara. Aurkeztu eta saria jaso. Urtebete luzez mediku ...

Jakintza hedatuz

Esfingolipidoak, hainbat gaixotasun tratatzeko

Esfingolipidoak duela 120 urte baino gehiagotik ezagutzen dira, baina, orain dela gutxi arte uste zuten haien funtzioa egiturazkoa soilik zela ...