CRISPR terapiak arrakasta izan du, gaixotasun genetiko arraro batekin jaio zen haur batean

Lehen aldiz, edizio genetikoko CRISPR terapia pertsonalizatua erabili da gaixotasun genetiko arraro batekin jaio zen haur bat tratatzeko, eta arrakasta izan du. Filadelfiako eta Penn Medicineko (AEB) haur-ospitaleko talde batek gauzatu du tratamendua, eta New …

Espero zitekeena baino askoz lehenagoko “narrasti” baten oinatzak aurkitu dituzte

Amnioto baten orain arteko oinatzik zaharrenak aurkitu dituzte Australian. Duela 356 milioi urtekoak dira, ustez amniotoak sortu zirena baino 35-40 milioi urte lehenagokoak. Nature aldizkarian argitaratu dute aurkikuntza.

Australian aurkitutako oinatzak, bost atzeko erpeak …

Europako hiriak huts egiten ari dira klima-aldaketarako egokitzapenetan

Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez dutela funtsik. …

Ariketa fisikoa eraginkorra da COVID iraunkorrari aurre egiteko

Ariketa fisikoa egitea tresna eraginkorra izan daiteke COVID iraunkorra duten pertsonen egoera funtzionala, bizi-kalitatea eta hainbat sintoma hobetzeko. Hala ondorioztatu du Nora García Alonso fisioterapeutak berriki Nafarroako Unibertsitate Publikoan (NUP) defendatu duen doktoretza-tesiak. Ikerketak erakusten …

Shöningeneko lantzak duela 200.000 urtekoak direla ondorioztatu dute

Shöningeneko lantzak ezagunak dira, osorik dauden ehiza-tresna zaharrenak direlako. Egurrean zizelkatuta daude, eta Schöningen hirian aurkitu ziren, Saxonia Beherean (Alemania). Aztarnategiko lurrak ezaugarri bereziki erreduzitzaileak ditu, eta horri esker iraun dute hain egoera onean. Aurkitu …

Industriaren ingurumen-inpaktua ebaluatzeko sistema berri bat garatu du Ekopolek

Ekopol ikerketa-taldeko Jon Iñaki Sasia Santos, Gorka Bueno Mendieta eta Iker Etxano Gandariasbeitia kideek Amalur EIS ingurumen-informazioko sistema aurkeztu dute. Egileek azaldu dutenez, sistema horrek ingurumen-inpaktuak kalkulatzen ditu, Kutsatzaileen Isuri eta Transferentzien Europako Erregistroan …

Neuronen antzeko zelulak sortu dituzte gizakien hortz-mamiko zelula ametatik

Hortz-mamitik ateratako zelula amak zelula neuronal kitzikakor bihurtu daitezkeela frogatu dute EHUko ikertzaile batzuek. Nabarmendu dute bide berri bat izan litekeela hainbat gaixotasun neurodegeneratibo ikertzeko, eta terapia zelularrean aurrera egiteko. Stem Cell Research & Therapy …

Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez …

Pleistozenoko denisovar bat identifikatu dute Taiwanen

Taiwanen aurkitu zuten Pleistozenoko baraila bat denisovar batena dela frogatu dute, azterketa paleoproteomiko baten bidez. Denisovarrek era askotako eremu klimatikoetan bizi izan zirela erakusten du aurkikuntzak; hasi Siberiako mendi izoztuetatik, Taiwango oihan epel eta hezeetara.  …

Almidoitik eratorritako mikroplastikoak kaltegarriak izan litezke osasunerako

Almidoiarekin egindako plastiko biodegradagarrietatik sortutako mikroplastikoek saguen osasuna kaltetzen dutela ikusi dute esperimentu batean. Ikertzaileek ohartarazi dute ezinbestekoa dela bioplastikoen segurtasuna hobeto ikertzea, haien erabilera handitzen jarraitu aurretik, batez ere elikagaien ontziratzean.

Mikroplastikoen arazoa konpontzeko

Nola eraldatzen duen kirolak gure gorputza

Fitnessaren aroan bizi gara. Ariketa fisikoarekiko interes handia dugu, nahiz eta paradoxikoki bizimodu modernoa oso sedentarioa izan. Gimnasioak erreferentziazko espazioak dira, eta sare sozialetan bideo ugari aurki ditzakegu non itxura fisikoa eta ongizatea hobetzeko aholku …

"Egunero ikasteak betetzen nau"

Nekane Martin Mendia ikertzailea da I+Med medikuntza pertsonalizatuko enpresan, eta, aitortu duenez, beti ikusi du bere burua ikertzaile gisa. “Beharbada, beti izan naizelako jakin-min handikoa eta dena ulertu nahi izaten dudalako”, azaldu du.

“Kimika, mate, …

Turn+: Torneaketa-prozesua, seguruagoa eta eskuragarriagoa

Torneaketa antzinatik ezaguna den mekanizazio-prozesu bat da, baina, hala ere erronka handiei aurre egiten jarraitzen du, ebaketa-prozesu berrien garapenarekin, kinematika berritzaileekin eta azken teknologiako erremintekin. Pieza edo erremintaren (edo bietako baten) zurruntasun faltagatik sortzen diren …

“Gehiago ikasteko eta sakontzeko beharra sentitzen dut”

Ingalaterratik eman du elkarrizketa Edurne Redondo Negretek. Gauza berriak ikasteko eta zekienetan gehiago sakontzeko gogoak bultzatuta iritsi zen hara, beste zenbait lekutan izan ondotik; horrenbestez, gaztea den arren, ibilbide aberatsa izan du.

Beste hainbat ikaslek …

Beldurrik gabe

“Bazen behin bi seme zituen gizon bat. Semeak guztiz desberdinak ziren. Pedro, zaharrena, mutil bizkorra eta arduratsua zen, baina oso beldurtia. Haren anaia txikia, Jon, ordea, ez zen inoiz ezeren beldur. Horregatik, herrian denek "Jon …

"Zaila da ezagutzen arteko banaketa zurruna gainditzea"

Jon Urzelai Urbieta ohituta dago itzalean lana egiten, baina Su festak musika-jaialdiei buruzko saiakerak dezenteko ikusgarritasuna eman dio, iaz Euskadi Saria eman baitzioten lan horregatik. Ez da, hala ere, irabazi duen sari bakarra, hori baino …

Mekanika kuantikoaren lehen oinarrien 100. urteurrena

2025ean, ehun urte betetzen dira mekanika kuantikoaren lehen oinarriak proposatu zirenetik. Efemeride horren harira, UNESCOk Zientzia eta Teknologia Kuantikoen Nazioarteko Urtea izendatu du aurtengoa, teoria kuantikoak eta handik eratorritako teknologiek duten garrantzia gizarteratzeko.

Helburu horrekin, …

Mina garunean dago

“Mina dut. Nahiko maiz buruko mina izaten dut, baina normala da. Nire familian beti izan ditugu migrainak, batez ere hego-haizeak jotzen duenean. Amari ere gertatzen zaio. Nire amamari ere gertatzen zitzaion. Familia-­kontua da. Okerrena da …

Lineo eta taxonomia: mugarri bat zientziaren historian

Karlos Lineok naturaren izaki guztiak antolatzeko ahaleginetan eman zuen bizitza osoa. Suediar naturalista handi honek ez zituen animalia- eta landare-espezieak bakarrik izendatu. Mineralak eta beste anitz gauza ere sailkatu zituen, ustezko giza arrazak barne. Aurreiritziak …

Kentzetik gehitzera: metalak metatzen

Historian zehar, fabrikazio-teknologiak eta industria, oro har, garatzen joan dira, gaur egun mundu mailan metalen industriaren zutabe nagusiak diren galdaketa-, konformazio- eta mekanizazio-teknologietara iritsi arte. Azken urteetako aurrerapen teknologikoei esker, fabrikazio-teknologia berritzaile bat gaineratu behar …