Botiken eta eguzki-iragazkien arrastoak, arrainetan

Haizea Ziarrusta Intxaurtza EHUko ikertzaileak frogatu duenez, amitriptilina antidepresiboa, ziprofloxazin antibiotikoa eta oxibentzona ultramore-iragazkia arrainetan metatzen dira. Horrez gain, kutsatzaile horiek arrainen plasman, burmuinean eta gibelean albo-ondorioak eragiten dituztela ohartarazi du.

Katie Bouman: izen-abizenez

Harrigarria dirudien arren, zulo beltzaren irudia lortzeko proiektuan nabarmendu den izen nagusia ez da astronomoa edo astrofisikaria, informatika ingeniaria baizik. Eta are harrigarriagoa da informatikari hori emakumezkoa izatea, berekin proiektuan lanean aritutako hamar ingeniarietatik zortzi ...

Mikroplastikoak, airean ere

Mikroplastikoek kilometroak egin ditzakete airean ere, eta jatorritik urrun bukatu. Hain zuzen ere, Pirinioetan jaso dituzten airez etorritako mikroplastikoen berri eman dute Nature Geoscience aldizkarian argitaratu berri duten lan batean.

Ikerketa askok erakutsi dute itsasoak ...

Espazioan egoteak gugan sortzen duen eragina ikertu dute bikiekin

NASAk gidatutako ikerketa batean, argitu dute zer arazo eragin ditzakeen gizakiongan espazioan denbora luzez egoteak. Biki astronautak erabili dituzte horretarako: biki bat espaziora bidali eta bestea Lurrean utzi dute, haien osasun-egoera konparatu ahal izateko. Inoiz ...

Zulo beltz baten lehen irudia erakutsi du EHT teleskopioak

Nola atera argazki bat, definizioz hautemanezina denari? Hau da zulo beltzaren definizioa, Elhuyar ZTH Hiztegi Berrian: bertatik ez materiari ez argiari irteten ez uzteko adinako eremu grabitatorioa sortzen duen gorputza. Horren arabera, ezin zaio argazkirik ...

Migrainarekin lotutako proteina batek emeei soilik eragiten die saguetan

Migrainarekin lotutako proteina batek sagu emeei mina eragiten die, baina arrei ez, Texasko Unibertsitatean egin duten ikerketa baten arabera. Horrek lagun dezake ulertzen zergatik emakumeek gizonek baino hiru aldiz migraina gehiago izaten duten. Journal of ...

Eugene Chulkov fisikariak jasoko du Euskadi Ikerkuntza Saria

Eugene Chulkov fisikari errusiarrak jasoko du 2018ko Euskadi Ikerkuntza Saria, Eusko Jaurlaritzak jakitera eman duenez. EHUko Materialen Fisika Saileko katedraduna da Chulkov 2003tik, eta Materials Physics Center-eko eta Donostia International Physics Center-eko (DIPC) ikertzailea. Epai-mahaiak ...

Zientzian genero-berdintasuna lortzeko zailtasunak identifikatu dituzte

Zergatik irauten du emakume eta gizon zientzialarien arteko aldeak, eragileak ondo ikertuta eta dokumentatuta badaude, eta gaitsespen zabala badute? Galdera horri erantzuten saiatu dira Australia, Herbehereak eta Estatu Batuetako hiru unibertsitateko ikertzaileak, eta Trends in ...

Jantzien neurriak, zeruan bezala lurrean ere

Lehen aldiz espazio irekira emakumezkoz soilik osatutako lantaldea bidaltzeko asmoan atzera egin du NASAk. Bi emakumek egin behar zuten misio hori, martxoaren 29an: Christina Koch eta Anne McClain NASAko astronautek. Alabaina, plana aldatzera behartuta daudela ...

Hilekoa: zeruan bezala lurrean ere

“Bereziki pozik nago emaitzekin, egunerokoan lortu ditugulako”

Regina Juanbeltz Zurbanoren ibilbidea ikusita, batek izan dezake irudipena hasieratik zuela garbi Farmazian ikertzaile izango zela. Bada, irudipenak askotan okerrak diren arren, oraingoan errealitatearekin bat datorrela baieztatu du Juanbeltzek berak. Hain zuzen, batxilergoan zientzietako adarrean ...

Zientziaren argitalpen-sistema

Zientziak argitalpen-sistema eraginkor eta gardena behar du, ikertzaileen aurkikuntzak, hausnarketak eta datuak zabaltzeko. Azken urteotan, ordea, kezka handiak ageri dira zientzialariengan, sistema bera kolokan jartzeraino.

“Ez nekien non ari nintzen sartzen; hortaz, ez nion beldurrik”

Itziar Gonzalez-Dios Ixa taldeko ikertzailea eta Euskal Hizkuntza eta Komunikazioa saileko irakaslea da EHUn, eta kontrako jo ohi diren bi mundu batzen ditu bere jardunean: hizkuntzalaritza (Letrak) eta informatika (Zientziak).

Lehenengotik abiatu zen: “Nik beti ...

Distopia genetikoak: hain hurbil, hain urrun

Distopiak genero literario bat dira, non etorkizuna kezkaz irudikatzen zaigun. Gizarte eta teknologiari buruz hausnartzeko aitzakia bat besterik ez da ariketa hori, une jakin bateko aurkikuntzek edota haien erabilerek nora eraman gaitzaketen plazaratzeko. Eta genetikak ...

Unibertsoaren musikaren bila: uhin grabitazionalak

Duela 1.000 milioi urte inguru, Proterozoiko garai geologikoa amaitzen ari zen Lurrean. Bizitza konplexurik ez zen artean eratu, baina organismo sinpleak existitzen ziren, eta gure atmosfera oxigenoz betetzen ari zen; planeta, organismo konplexuagoetarako aproposa ...

Zer genek laguntzen digute irakurtzen?

Gure egunerokotasunean guztiz txertatuta dagoen eginkizuna da irakurtzea. Batzuek gehiago, beste batzuek gutxiago, baina nork ez ditu begiratzen egunkarietako eguneko titularrak? Nork ez ditu jasotzen egunero hainbat eta hainbat mezu elektroniko, whatsapp eta antzeko mezu ...

Poppy Northcutt, Ilargiraino eta bueltan

“Houston, arazo bat izan dugu hemen” entzun zenean, ez zegoen kontrol-zentroan. ABCko kazetari batek deitu zionean jakin zuen oxigeno-tanga batek eztanda egin eta Apollo 13-ko hiru astronautak egoera arriskutsuan gelditu zirela. Haiek bueltan ekartzeko zer ...

“Nik nahiko nukeena da guk izatea mikroorganismoen kontrola”

Miren Basaras Ibarzabal (Bilbo, 1968) mikrobiologoa Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea da, Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean, eta beti dago komunikabideoi erantzuteko eta jendeari azalpenak emateko prest, ikastaro, hitzaldi eta halakoen bidez. Horren adibide ugari topa ditzake ...

“Nire bizitzako pasioa hori zela jabetu nintzen”

Norvegian harrapatu dugu Mirari Otxandorena Atxa nafarra. Hain zuzen, doktoretza-tesia egiten ari da, eta ikertzaile batek gonbidatuta ari da han lanean: Gunn Kristin Øberg.

Otxandorenak horrela azaldu du nola iritsi den hara: “Duela urtebete hasi ...

“Zientzia gizarteratzeko, garrantzitsua da norbere hizkuntzan aritzea”

Askok Twitterren bidez ezagutu dute Naima El Bani Altuna. Hain zuzen, Artikoan izan dituen bizipenen berri emateko, sare sozial hori erabili du, @artikoan izenarekin. Horrenbestez, ez da harritzekoa El Bani eta Artikoaren artean lotura zuzena ...