Albisteak

GIBaren infekzioak zahartzea eragiten du; ez antirretrobiralek soilik

GIBaren infekzioak zahartzea eragiten du; ez antirretrobiralek soilik

2023/12/05

 GIBaz infektatutako pertsonek zahartze goiztiarra eta hari lotutako patologiak pairatzen dituzte. Orain, Journal of Microbiology, Immunology and Infection aldizkarian, prozesu horrekin lotutako adierazle bat aurkeztu dute. Horrez gain, baieztatu dute zahartzearen eragilea infekzioa bera …

Albisteak

Bihotzaren egitura islatzen duen barrunbe anitzeko organoide bat sortu dute

Bihotzaren egitura islatzen duen barrunbe anitzeko organoide bat sortu dute

2023/12/04

Bihotzaren egitura islatzen duen barrunbe anitzeko organoide bat sortu dute IMBA Bioteknologia Molekularraren Institutuan (Austria). Cell aldizkarian argitaratu duten artikuluan diotenez, organoide horrek aukera emango du gaixotasunak ikertzeko, botika berriak garatzea errazteko, ikerketa toxikologikoetarako eta …

Erreportajeak

Segurtasun-mugetatik kanpo

Segurtasun-mugetatik kanpo

2023/12/01

Gizateriak ezinbestekoa du planeta osasuntsu bat, ingurumen-kondizio egoki batzuk. Ebidentziek erakusten dute, ordea, gero eta zailagoa izango dela kondizio horiei eustea. Segurtasun-muga guztiak gainditzen ari gara. Muga horiek ikertu dituzten bi ikertzailek, Noelia Zafra Calvok …

Erreportajeak

Ilargi izoztuak

Ilargi izoztuak

2023/12/01

Ilargirako misioek beti pizten dute jendearen jakin-mina. Horren erakusgarri da Chandrayaan-3 Indiako misioak sortutako ikusmina. Lurraren satelitea, hala ere, ez da eguzki-­sistemako ilargirik interesgarriena; ez, behintzat, aintzat hartzen bada beste zenbait ilargik bizia ahalbidetzen duten …

Erreportajeak

Hidrogenoa etorkizuneko erregaia izan dadin

Hidrogenoa etorkizuneko erregaia izan dadin

2023/12/01

Hidrogenoa energia biltegiratzeko, garraiatzeko eta modu kontrolatuan askatzeko erabil daiteke. Alabaina, naturan libre ez dagoenez, beste iturri batzuetatik atera behar da. Energia berriztagarrietatik lortutakoari hidrogenoa berdea deritzo, eta bereziki interesgarria da industrian eta mugikortasunaren sektorean, …

Mundu digitala

Sarearen erregulazioaren kapitulu berriak

Sarearen erregulazioaren kapitulu berriak

2023/12/01

Internet, sorreratik, Far West-aren oso antzekoa izan da: esploratzeko lurralde berria, muga geografiko eta jurisdikzio argirik gabea, berrikuntza eta aldaketa azkarrengatik legeak sarri atzetik joan direna... Eta han kolonoak eta era guztietako abenturazale eta gaizkileak …

Albisteak

Saiek aerosorgailuekin talka egiteko arrisku handieneko eremuak identifikatu dituzte

Saiek aerosorgailuekin talka egiteko arrisku handieneko eremuak identifikatu dituzte

2023/11/23

Saiek aerosorgailuekin talka egiteko arrisku gehien non duten kalkulatu dute. Eta ondorioztatu dute Iberiar Penintsularen % 20 ez dela egokia aerosorgailuak ezartzeko, hegaztietan duen inpaktua kontuan hartzen bada. Environmental Impact Assessment Review aldizkarian argitaratu dute …

Albisteak

Baratze-saguzarra sarketarik gabe ugaltzen dela frogatu dute

Baratze-saguzarra sarketarik gabe ugaltzen dela frogatu dute

2023/11/22

Eptesicus serotinus edo baratze-saguzarra espezie arrunta da Europan eta Asia erdialdean. Haren ugalketa, ordea, ez da batere arrunta, Current Biology aldizkarian argitaratu duten ikerketa baten arabera. Izan ere, ikusi dute ez dutela sarketa-bidezko koitorik …

Albisteak

Glifosatoa beste hamar urtez erabiltzen jarraitzeko baimena eman du Europako Batzordeak

Glifosatoa beste hamar urtez erabiltzen jarraitzeko baimena eman du Europako Batzordeak

2023/11/21

Europako Batzordeak berritu egin du glifosatoa, munduan gehien erabiltzen den herbizida, erabiltzeko baimena, hurrengo hamar urteetarako. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) eta Gai Kimikoen Europako Agentziak (ECHA) egindako segurtasun-ebaluazioetan oinarrituta hartu dute erabaki hori. 

Baldintza …

Albisteak

SARS-CoV-2a zelulen barnean nola erreplikatzen den ikusi dute 3D-n

SARS-CoV-2a zelulen barnean nola erreplikatzen den ikusi dute 3D-n

2023/11/20

COVID-19a eragiten duen birusak biriketako zelulak infektatzen dituenean, zelulen barneko egiturak nola aldatzen diren ikusi dute, hiru dimentsiotan, biologia molekularreko, birologiako eta mikroskopiako hiru teknika konbinatuta; tartean, X izpi bigunen bidezko krio-tomografia.

CNB-CSICeko ikertzaileek gidatu …

Ikusmiran

Basabizitza urre-kolorez Basabizitza urre-kolorez
2023/12/01

Urre-koloreko ferra-karramarro bat astiro dabil lohiaren gainean. Haren gainean doa urre-­koloreko arrain-hirukote bat, pasaeran agerian gelditzen diren mokaduak harrapatzeko prest. …

Gai librean

Konpositeen zahartzearen analisia

2023/12/05

Beira-zuntzez indartutako material konpositeak erabiltzea gero eta ohikoagoa da material konbentzionalak ordezkatzeko. Kontuan izan behar da zenbait industria-sektoretan eskakizunak handitu egin direla; esaterako, iraunkortasunaren eta erresistentzia kimikoaren arloetan. Horregatik, lan honetan beira-zuntzez indartutako konpositeen diseinua …

Ekinean

“Nautika oso polita da, baina lanbide hau gustatu egin behar zaizu”

“Nautika oso polita da, baina lanbide hau gustatu egin behar zaizu”

2023/12/01

Nautika eta Itsas Garraioa graduan, emakumezkoak gutxiengoa dira. Eta are gutxiago dira gradu hori egin ondoren ikerketara jauzia ematen dutenak. June Madariaga Navarro da gutxi horietako bat, eta, aitortu duenez, oso pozik dago bere aukerarekin. …

Analisiak

Zahartzea, ikerketa medikoen ikuspegitik

Zahartzea, ikerketa medikoen ikuspegitik

2023/12/01

Euskal Herrian, Europa osoan bezala, gero eta pertsona gehiago dira adin handikoak. Horrek erronka sakonak dakarzkio gizarteari, alde askotatik: demografia, ekonomia, filosofia, osasuna… Azken alderdi horri erreparatzeko eskatu diegu Biogipuzkoa Osasun Ikerketa Institutuko Ainhoa Alberro …

Gai librean

Elikagaien eta pentsuen segurtasuna K.O.

2023/12/01

XXI. mendean ez da bakarrik gizakia, 
inoiz baino konektatuago dagoen izakia. 
Etorkizuneko arriskuentzat estrategia 
Osasun Bakarra ikuspegia. 
 
Arazoak elikagaien eta pentsuen segurtasunean,  
laboreak klima-aldaketa eta onddoen mehatxupean. 
Kalteak ingurune, abere eta giza osasunean.  …

Gai librean

Banpirismoaren mitoa  zientziaren argitan

Banpirismoaren mitoa zientziaren argitan

2023/12/01

“Aurrez aurre aurkitu nuen zurrumurruek aipatzen zuten banpiroa. Adin zehaztezineko gizona zen, aurpegi arrarokoa, eskeletikoa, eta muturreko zurbiltasuna zuen. Begiak hondoratuak, gorrituak eta haserrez beteak zituen. Bere aho nazkagarria hurbildu zidanean, kosk egiteko asmoz, hortzak …

Gai librean

Korden teoria: gorpuzten ez den ametsa

Korden teoria: gorpuzten ez den ametsa

2023/12/01

Urte asko daramatzagu korden teoriari buruz entzuten (string theory ingelesez). Fisika teorikoaren azken helmugatzat hartu da, naturaren lege fisiko sakonenak azaleratuko dituen teoriatzat.

Fisika teorikoan, eredu estandarra eta erlatibitate orokorra dira gaur egun esperimentu …

Istorioak

Jacques Boucher de Perthes: Historiaurrearen aurkikuntza

Jacques Boucher de Perthes: Historiaurrearen aurkikuntza

2023/12/01

1859an, Frantziako iparraldera, Abbevillera, joan ziren Joseph Prestwich eta John Evans negozio-gizon britainiarrak. Ardo-merkataritza eta papergintza zituzten ofizio, hurrenez hurren, baina geologiarekiko pasioak elkartu zituen; batez ere, gerora arkeologia gisa ezagutuko zen arloak. Arlo horretan …

Lekukoak

“Birkonexio sozial zabal baten lekuko izan nahi nuke”
Mirene Begiristain Zubillaga Ekonomialaria

“Birkonexio sozial zabal baten lekuko izan nahi nuke”

2023/12/01

Mirene Begiristain Zubillaga (Andoain, 1972) Ekonomian doktorea eta Euskal Herriko Unibertsitatean Ekonomia eta Enpresa Fakultatean irakaslea da, da eta HEGOA institutuko kidea. Bere ikerketa-­lerroan elikadura- eta nekazaritza-sistemak aztertzen ditu, ikuspegi feministarekin; zehazki, krisi ekosozialaren testuinguruan, …

Ekinean

“Denon arteko elkarlanak emaitza biribiltzen du”
Jose Luis Larrañaga Odriozola Zaharberritzailea

“Denon arteko elkarlanak emaitza biribiltzen du”

2023/11/03

Askotan, bereizketa zurruna egiten da zientziaren eta artearen artean. Jose Luis Larrañaga Odriozolak, ordea, frogatzen du lotura estua dagoela bi arlo horien artean. Horren erakusgarri da Donostiako Maria Kristina Zubian egindako zaharberritze-lana.

Hain zuzen, Arte …

Ekinean

"Fisikari izateko ez dago jenioa izan beharrik, eta ez da bokazio berezirik behar"
Sara Fernández Uria Fisikaria

"Fisikari izateko ez dago jenioa izan beharrik, eta ez da bokazio berezirik behar"

2023/10/06

Sara Fernández Uria googleatuz gero, ez da gauza askorik agertzen. Fernández ez da harritu horregatik: "Azken finean, ez ditut hainbeste lan argitaratuta", onartu du. Baina, bere izenaz harago, ukaezina da emakume fisikariek pairatzen duten diskriminazioa, …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila