James Watsoni ohorezko izendapen guztiak kendu dizkio bere laborategi izan zenak

James Watsonek Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel saria jaso zuen 1962an, Francis Crickekin batera, DNAren egitura argitzeagatik. Ikerketa hark ospetsu egin bazuen ere, bere pentsaeragatik ere azaldu izan da komunikabideetan, arraza zuriaren nagusitasunean sinesten baitu, eta ...

Olatuek gero eta indar handiagoa dute, klima-aldaketaren eraginez

Itsasoko olatuek gero eta energia gehiago dute, Kantabriako Unibertsitatean egin duten ikerketa baten arabera. Eta hori ozeanoen berotzearekin zuzenean lotuta dagoela ondorioztatu dute. Nature Communications aldizkarian argitaratu dute ikerketa.

Itsasoaren azaleko tenperatura handitzeak haizeen zirkulazioan ...

Zulo beltzen kartografia

Zulo beltzen inguruko datu esanguratsuak plazaratu dituzte Nature eta Science aldizkarietan argitaratutako bi ikerketak. Batetik, zulo beltz txiki baten ingurua kartografiatu dute astronomoek, nolakoa den argitzeko; eta, bestetik, zulo beltzen biraketa-abiadura kalkulatzeko modua aurkitu dute ...

Intsektuen izurriteak kontrolatzeko teknika berria, CRISPR bidez

Kaliforniako Unibertsitateko ikertzaileek intsektu arrak esterilizatzeko metodologia berria garatu dute. Edizio genetikorako CRISPR teknika erabili dute horretarako: zehaztasun handiz, intsektuen sexua eta emankortasuna baldintzatzen dituzten geneak eraldatu dituzte. Hala, lortu dute bakar-bakarrik intsektu arrak eta ...

Ultima Thulek elur-panpin gorrixka baten itxura duela argitu dute jada

Ultima Thuleren argazki berriak zabaldu dituzte NASAk eta AEBtako Johns Hopkins Unibertsitateak. Oraindik New Horizons zundak hartutako argazkien % 1 besterik ez dute ikusi ahal izan, baina jada argitu dute beren lehenengo zalantza: objektu bakar bat ...

New Horizons zundak Ultima Thuleren lehenengo argazkia bidali du

NASAren New horizons zundak Ultima Thuleri egindako lehenengo argazkia bidali du. 2019ko lehehengo zientzia-albistea izan da, eta espero da zundak emango dituen argazki mamitsuen aurrerapen bat besterik ez izatea. Datozen orduotan espero dira gehiago.

Min dut bihotzean

“Min dut bihotzean”, dio batek, sentitzen duen minaren neurria lagunari ulertarazteko, hain da min sakona eta egiazkoa. Beste bati amorruak habia egin dio tripetan; eta hango hark burua lehertzear du, kezkak gain hartuta.

Adibide horiek ...

2018ko zientzia-albiste aipagarrienak

Zientzia eta teknologia arloak albiste ugari eman ditu aurten ere. Hona hemen Elhuyar  aldizkarian, Norteko Ferrokarrilla irratsaioan eta Teknopolisen emandakoen artean nabarmendutakoak:

Eguzki-sistemako planetarik urrunena aurkitu dute

Eguzkitik 18.000.000.000 km-ra dagoen planeta berri bat aurkitu dute astronomo estatubatuarrek; hain zuzen, eguzki-sisteman inoiz hautemandako objekturik urrunena.

Planeta nanoa da, eta 1.000 urte baino gehiago behar ditu Eguzkiaren inguruan buelta ...

Migrainak zein mekanismoren bidez sortzen diren identifikatu dute

Frantziako Zientzia Ikerketarako Zentroko ikertzaileek migrainak sortzearen arrazoietako bat aurkitu dute: proteina baten mutazioan dago gakoa. Neuronen jarduera elektrikoa inhibitzeko gaitasuna du berez proteinak, baina, mutazioz, gaitasuna galdu eta, ondorioz, hiperestimulazioa sortzen da neurona sentsorialetan ...

“Zientzia gizarteratzeko, garrantzitsua da norbere hizkuntzan aritzea”

Askok Twitterren bidez ezagutu dute Naima El Bani Altuna. Hain zuzen, Artikoan izan dituen bizipenen berri emateko, sare sozial hori erabili du, @artikoan izenarekin. Horrenbestez, ez da harritzekoa El Bani eta Artikoaren artean lotura zuzena ...

“Ikerketa gehienak arretan egiten dira; pentsa zer hutsune dagoen zientzian”

Erizaintza ikasten ari zela, pazienteekin lana egitea zen Ainitze Labaka Etxeberriaren asmoa. Orduan, ez zuen imajinatu ere egiten laborategi batean egingo zuenik lana, zertan eta ikertzen. Alabaina, ikasketen amaiera krisi-garaiarekin bat egin zuen, eta ez ...

Ikerketa eta berrikuntza arduratsua

Zientzia Irekiaren eta RRIaren inguruko jardunaldiak antolatu ditu Elhuyarrek udazken honetan, eta han izandako bi ikertzaileren hausnarketak jaso ditugu. Zientzia ulertzeko modu honetan aurrera egiteko beharrezkoak diren urratsak identifikatu dituzte.

Konposite magnetoelektrikoetan oinarritutako energia-metagailu berriak

Gaur egungo gizarteak eskatzen du energia-kontsumo baxuko dispositibo gero eta txikiago eta erabilgarriagoak erabiltzea. Konposite magnetoelektrikoak, zeinak gai baitira eremu magnetiko baten pean tentsio elektrikoa induzitzeko, erabil daitezke kontsumo baxuko sistema berriak elikatzeko, propietate magnetiko ...

Zenbakien hizkuntza

Zientziak eta letrak. Zenbakiak eta hitzak. Bi mundu bereizi balira bezala aurkeztu izan zaizkigu ia beti. Elkarrekin dantza egin nahi ez duten izaki isolatu gisa. Hala eta guztiz ere, gure garunek badakite bai zenbakiak bai ...

Fosil kosmikoak

Unibertsoa misterioz beteriko gunea da, eta, agian, horregatik liluratzen gaitu hainbeste. Mendeetan sakontasun eta ekinbide handienez aztertu izan den arren, oraindik bada fisikarion galdera eta buruhauste garrantzitsuenetariko batzuen sortzaile. Izan ere, bide luzea gelditzen zaigu ...

Karl von Frisch erleekin dantzan

Munich, 1941aren hasiera. Unibertsitatetik zetorren gutun hura ikusi orduko, susmo txarra hartu zion. “...alde egitera behartzen zaitugu, 1937ko legearen arabera, ez baitituzu irakasle izateko baldintzak betetzen”. Lehenago ere ohartarazpenak jasoa zen, bere laborategian judu gehiegi ...

Jon Zarate Sesma: “Zientziarako grina kutsatu zigun irakasleak eragin handia izan du nigan”

Lekeition jaioa, 1979an. Farmazian doktorea da, eta Farmazia eta Elikagaien Zientziak saileko irakasle agregatua. 2011tik 2014ra Ekaia EHUko Zientzia eta Teknologiako euskarazko aldizkariaren zuzendari izan zen, eta, geroztik, EHUko Euskara errektoreordea da. Ikerketan, terapia genikorako ...

“Dirdai berezia daukazu gaur”

Zeruko gasezko bola erraldoi batzuek, argi-bonbillek, Hollywoodeko izarrek eta maiteminduen begiek, akaso... Horiek guztiek dir-dir egiten dute. Izan ere, edozerk egiten du dir-dir. Askotan entzun izan dugu “dirdai berezia daukazu gaur, zer gertatzen zaizu?”. Ikusiko ...

"Oso garrantzitsua iruditzen zait ikuspegi orokorrari oinarrizko zientzia gehitzea"

Irati Rodilla Ojeda Fisioterapian graduatu zen, baina, lanean ari den arren, ez dabil pazienteak tratatzen, Farmakologian doktoretza egiten baizik. Dioenez, aurretik ikasitakoaren erabat osagarria da orain egiten ari dena, minaren aurka erabiltzen diren opioideen eraginkortasuna ...