Ez gara nahikoa egiten ari berotze globala 1,5 °C-ra mugatzeko

Gaur egun klima-aldaketaren aurka hartzen ari diren neurriak ez dira nahikoa izango 2015eko Parisko hitzarmenean jarritako helburua betetzeko, alegia, berotze globala 1,5 °C-ra mugatzeko. Ondorio hori atera dute Science aldizkaria argitaratu duten azterketa batean ...

Bertoko espezieekiko itsutasuna, euskal gizartearen arazo

EHUko eta Aranzadiko ikertzaileek egindako azterketa batek agerian jarri du Euskal Herriko nerabeek biodibertsitatearen ezagutza mugatua dutela, batez ere bertoko animalia eta landareei dagokionez. Gazteen artean analfabetismo ekologikoaren zantzuak ikusi dituzte, eta biodibertsitatearen eta klima-larrialdiaren ...

Garapen Jasangarrirako Helburuak politikan: diskurtsoetan bale, ekintzetan kale

Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) Nazio Batuen Erakundeak argitaratutako 17 helburu dira, eta Agenda 2030 osatzen dute. NBEren arabera, pertsonen, planetaren eta oparotasunaren aldeko ekintza-plan bat da, zeinek bake unibertsala eta justiziarako sarbidea indartzeko asmoa baitauka ...

SARS-CoV-2aren infekzio kronikoak aldaera arriskutsuak sortzea errazten du

Ikertzaileek ulertu nahi dute nola eboluzionatzen duen birusak pertsona batetik bestera errazago transmititzeko, immunitate-erantzuna saihesteko edo larriagoa edo arinagoa bilakatzeko. Ezaugarri horietako batzuk edo guztiak infekzio kroniko batean sor daitezkeela uste dute, Nature-n argitaratutako ...

Asko gutxietsi da gizakiak itsasoan eragindako petrolio-isurien kutsadura

Orain arteko estimazioek zioten itsasoko azalean dauden hidrokarburoen ia erdia itsas hondoko petrolio-biltegi naturaletatik iragazitakoa zela. Baina Nanjing Unibertsitateko (Txina) geologoek egindako ikerketaren arabera, % 6 baino ez da itsas hondotik naturalki iragazitakoa. Gainerako % 94ak jatorri ...

Izurri beltzaren jatorri geografiko eta genetikoa argitu dituzte

Jakina zen 1347an sartu zela izurri beltza Mediterraneora, Urrezko Hordatik zihoazen merkataritza-ontzien bidez. Europan, Ekialde Hurbilean eta Afrikaren iparraldean hedatu zen, eta, leku batzuetan, populazioaren % 60 hil zela kalkulatzen da. Haren ondotik etorri zen bigarren ...

Esne Bidearen mapa osatuena eta xeheena osatu du Gaiak

Europako Espazio Agentziaren Gaia misioak Esne Bideari buruzko datu-andana berria argitaratu du, datu horiek aztertzen dituzten lan zientifikoen bildumarekin batera. Milioika izarren osaera kimikoa eta hiru dimentsioko mugimendua jaso dituzte, baita izarretako seismoak, mugimendu asimetrikoak ...

Kantaurikoko makroalgak Mediterraneokoen gero eta antzekoagoak direla frogatu dute

Abortua eta trauma, ebidentzien argira

Oso zabalduta dago abortatzea esperientzia traumatikoa dela, eta ondorio psikologikoak uzten dituela: depresioa, antsietatea, trauma-ondorengo estresa, alkohola edo beste droga batzuk kontsumitzeko joera... Alabaina, uste hori zuzena ote den egiaztatzeko ikerketa gutxi egin dira edo ...

Mineralen eta metalen prezioa igotzeak kolokan jar dezake trantsizio energetikoa

Azken hamarkadetan, behera egin dute energia berriztagarrien teknologien prezioek etengabe ­­–eguzki-energia fotovoltaikoak eta bateriek, batez ere–, eta, neurri batean, trantsizio energetikoa errazten zuen horrek. Energiaren Nazioarteko Agentziak, ordea, bere kezka mahaigaineratu du: mineralen eta metalen ...

"Ikerketatik gehien gustatzen zaidana sorkuntzaren alderdia da"

Ane Portillo Blancok irabazi du dibulgazio-artikulu orokorraren saria aurtengo CAF-Elhuyar sariketan, lan honekin: “Emakumeen libidoaren heriotza: epaiketa garaia”. Pozik hartu ditu epaimahaiaren erabakia, eta horren harira komunikabideek eman dioten arreta. Gustura kontatu du, beraz, nola ...

Digitalizazioaz

Digitalizazioa gizartea errotik eraldatzen ari da. Azkar, gainera. Hiperkonektatuta gaude, eta horrek eragina du alor guztietan: bizimodua aldatzen ari zaigu, ongizatea ulertzeko modua, garapen ekonomikoa… Eta botere-eredu berriak sortu dira, digitalizazioaz eta adimen artifizialaz lortutako ...

Minarentzat sor bilakatzeko trikimailua

Aiztoaren lehen bristadaren hain jarraian entzun zen zerraren kirrinka hezurrean, ezen bi gauzak aldi berean gertatu zirela iruditu baitzitzaien denei. Bi eskuak libratzeko, hortzen artean eutsi zion aizto odoleztatuari. Eta “denbora, jaunok, denbora, denbora!”, egin ...

“Inorengan konfiantza izateak efektu positiboa dakar”

EITBko Audio eta Digitaleko zuzendari bihurtu berritan hartu du Elhuyar-eko elkarrizketatzailea Maite Goñi Eizmendik (Ordizia, 1967). Kostatu zaio, beraz, galderei erantzuteko tartea topatzea. Hala ere, ez da ezetz esateko edo atzeratzeko gai izan; eta ...

"Lorpenak ez dira indibidualak, taldearenak baizik"

Olalla Prado Novoa doktoretza-ondorengoa egiten ari da, eta justu AEBn egiten ari den egonaldia amaitzen ari zaio. Esperientzia paregabea izan dela onartu du, eta nabari zaio benetan gozatu duela, alde pertsonaletik zein akademikotik: "Giza metabolismoaren ...

Emakumeen libidoaren heriotza: epaiketa-garaia

KASUA: Zer gertatu da?

Haurdun geratzeko arriskurik gabeko sexu-harremanak izan nahi dituzu, kezka horrek ondoeza sortzen baitizu. Zure lagunek aho bidezko antisorgailuak erabiltzea gomendatu dizute; beraz, medikuarenera joan zara, eta arin batean kutxatxoa duzu esku ...

Gaueko bake frenetikoan dantzan segi dezan

Basoko erreka ezkutuetan, eguzkia sartutakoan, ikusmena itzali eta gainontzeko zentzumenak jartzen dira dantzan. Iluntasunak eskaintzen dion babesa baliatuz frenetikoki esnatzen da gauero muturluzea, Beethovenen sinfoniarik bizienaren erritmoan taupadaka. Gordeleku gisa erabiltzen dituen ibaiertzeko arrakaletatik irten ...

Zer diotso sagarrak jogurtari?

“Hotz naiz!” – oihukatu du sagarrak dardarka. “Ba ni primeran sentitzen naiz” – erantzun dio jogurtak harro-harro. Nola liteke hozkailuaren barruan dauden produktuak elkarrekin hizketan aritzea? Azkenaldian hain entzutetsua den Gauzen Interneti (Internet of Things IoT) esker ...

"Dibertsitatea beharrezkoa da, ikerketaren etikaren muinean baitago"

Brian Omondi Oduor Nairobin jaioa da (Kenyako Errepublika), eta, NUPek eskaintzen dituen Iberus Talent beka bati esker, Nafarroara etorri da tesia egitera. Zehazki, nekazaritzak lurzoruaren higaduran eta uraren kalitatean dituen eraginei buruzko ikerketa egiten ari ...

Medikuntza birsortzailearen itxaropena egia bihurtzeko bidean

Azken urteotan, medikuntza birsortzailearen arloak interes handia piztu du. Haren bidez, gorputzeko organo, ehun edo atalen funtzionamendua osatzea edo berreskuratzea bilatzen da, laborategian sortutako material eta egituretan oinarrituta. Material horien ezaugarri nagusiak dira biobateragarritasuna eta ...