Duela 42 milioi urteko sirenio-espezie bat aurkitu dute Piriniotan

Piriniotan sirenioak bizi ziren duela 42 milioi urte, itsasertzeko eremua zen garaian. Hala eman dute aditzera EHUko, Zaragozako Unibertsitateko eta Nova Lisboa Unibertsitateko ikertzaileek, Huescako Sobrarbe geoparkean aurkitutako sirenio-hezurretan oinarrituta. 300 sirenio-hezur fosil aurkitu dituzte ...

Bizkarrezur-muineko transplanteak GIBa desagerrarazteko duen gaitasuna, ikergai

Leuzemia tratatzeko bizkarrezur-muinaren transplante bat jaso ondoren, GIBa detektaezin bihurtu zaie zenbait pazienteri. Ondorio horren atzean dauden mekanismoak argitzea da Jon Badiola Gonzálezen helburua, egunen batean GIBaren aurkako terapian aplikagarriak izango diren itxaropenarekin. Duela ...

Dozena bat zulo beltz txiki, gure galaxiako zulo beltz erraldoiaren inguruan

Esne Bidearen erdian eta Lurretik 25.000 argi-urtera dagoen zulo beltz erraldoiaren inguruan, dozena bat zulo beltz txiki detektatu ditu Columbiako Unibertsitateko (AEB) astronomo-talde batek. Zulo beltzek igorritako X izpiak neurtuz jakin dute, Chandra Behatokiak ...

Pedro Miguel Etxenike Europako Fisika Elkarteko ohorezko kide izendatu dute

Pedro Miguel Etxenike Landiribar EHUko katedradun eta DIPC Donostia International Physics Center-eko zuzendaria Europako Fisika Elkarteko (EPS) ohorezko kide izendatu dute.

Aitormen hori 20 pertsonak baino ez dute mundu osoan; tartean daude Jocelyn Bell astrofisikaria ...

Ozeano Bareko plastikozko uhartea: gero eta handiagoa, gero eta azkarrago

Azken ikerketaren arabera, uste zutena baino are handiagoa da plastikozko uhartea, Ozeano Barean, Kalifornia eta Hawaii artean, metatutako plastiko-multzoa. Zehazki, 1,6 milioi km²-ko azalera du, hau da, Euskal Herria baino 76 aldiz ...

Duela 90.000 urte neandertalek landutako zurezko tresnak aurkitu dituzte Aranbaltzan

Arkeologoak 2013an hasi ziren aztertzen Aranbaltzako aztarnategia (Barrika, Bizkaia). Ikerketa itxi gabe dago oraindik, baina dagoeneko ikusi dute neandertal-taldeen bizileku izan zela duela 100.000 eta 44.000 urteen artean. Orain, duela 90.000 urte ...

Leeuwenhoeken mikroskopio iraultzaileen sekretua argitu dute

Anton van Leeuwenhoek inork sekula ikusi gabeko gauzak ikusten hasi zen, XVII. mendean, berak egindako mikroskopioei esker. Garaiko mikroskopioek 30eko handiagotzeak lortzen zituzten; Leeuwenhoekek, berriz, 200etik gorakoak lortu zituen. Lenteetan zegoen sekretua, gaur arte iraun ...

Gizonentzako pilula antisorgailu bat segurua dela frogatu dute

Orain arte garatutako gizonentzako antisorgailu hormonalek ez dute saio klinikoak gainditzerik lortu, eragiten zituzten albo-ondorioak ez zirelako onargarriak. Albo-ondorio nabarmenenak aknea, aldarte-aldaketak, depresioa eta gizentzea ziren. Orain, baina, ondorio txarrik ia ez duen pilula bat ...

Robert Langlands kanadiarrak irabazi du 2018ko Abel saria

Robert Langlands matematikariak jasoko du 2018ko Abel saria, Matematikaren hainbat diziplina bateratu izanagatik. Hogeita hamar urte pasatxo zituela garatu zuen orain saritu duten teoria, 1967an, eta Matematikaren bi esparru lotu zituen hartan: zenbakien teoria eta ...

Lupulu-zaporeko garagardoa, lupulurik gabe

Lupulurik gabe garagardoari lupulu-zaporea ematea lortu dute, garagardoa egiteko erabiltzen den legamia eraldatuta. Lupulu-zaporea ematen duten bi molekula sortzen ditu eraldatutako legamiak.

Lupulua garestia izateaz gain, garagardoari ematen dion zaporea kontrolatzea ez da erraza izaten ...

"Apustu zaila da, baina bete egiten nau"

Itziar Urizar Arenaza mailaz maila iritsi da Biokimikan ikertzera: lehenik hiru urte Biologia ikasten, bi urte gehiago Biokimikako adarrean, lizentziatura lortu, ondoren masterra, eta orain, tesia. Hain zuzen, tesiaren azken txanpan dabil buru-belarri, eta hala ...

"Niretzat, naturala izan da Informatikan sartzea"

Duela gutxi aurkeztu ditu Izaro Goienetxea Urkizuk bere orain arteko lanaren emaitzak. BertsoBot robot bertsolariaren proiektuaren barruan plazaratu ditu, baina argi utzi du Goienetxeak bere lanaren helburua ez dela izan robota bertsotan jartzea, baizik eta ...

Zientziaren mugak

Luzerako emango luke gaiak, baina hitz gutxitan erantzuteko eskatu diegu bi ikertzaile ezagunei: ba al du mugarik zientziak? Hemen haien gogoetak.

Ernaldiak bihotza sendatuko balu?

Ugaztunon bihotzak duen zeregin bakarra odola zirkulazio-aparatuan barrena ponpatzea da, bihotzari berari eta gainontzeko organoei elikagaiak eta oxigenoa iritsarazteko. Zeregina bakarra da, bai, baina ez makala. Animalien bizitzan zehar gertatzen diren egoerek eskakizun energetiko oso ...

Gibeleko minbiziaren aurkako borrokan indarrak batuz

Greziar mitologiaren arabera, Prometeok sua lapurtu zuen Olinpo menditik eta gizakiei eman zien. Orduan, Zeusek zigortu egin zuen: haitz batean lotu zuen eta, denboraldi batez, arrano bat bidali zuen, gauero, haren gibeleko zatiak jatera. Hala ...

Bizi ala afari izan? Guda akustiko batean murgilduta

Lehoiaren indar paregabea, arranoaren dotorezia, gepardoaren abiadura, otsoen zuhurtasuna... Betidanik bereganatu dute gure interesa predatzaileen ehiza-moldaerek. Ihesian dabiltzan zebrak, ahuntz basatiak, gazelak zein oreinak, ordea, predatzaileen istorio harrigarriak kontatzeko bigarren mailako osagai baino ez dira ...

Barbara McClintock, artoari galdezka

Long Island (New York), 1940ko hamarkadaren bukaera. Berrogei urte inguruko emakume bat artasoroa ureztatzen ari da. Pixkanaka handitzen ari diren artaburuei begiratzen die, haietan gordetako sekretu guztiak jakin nahiko balitu bezala. Sast! Pilota bat erori ...

"Gustatuko litzaidake aurkitzea ez garela planetako giza espezie bakarra"

Duela gutxi izendatu dute María Martinón Torres (Ourense, 1974) CENIEH Espainiako Giza Eboluzioaren Ikerketa Zentroko zuzendari. Ez zaio erraza izan, beraz, gure galderei erantzuteko tarte bat hartzea. Hala ere, ez da ezezkoa emateko ...

"Uste ez banuen ere, asko gustatzen zait ikertzea"

Irati Jauregi López ikertzailea da, ikerketan arituko zenik inoiz uste izan ez zuen arren. Aitortu duenez, txikitatik izan du jakin-mina, eta “nahiago nuen lego eta halakoekin jolastu, panpinekin baino”. Eta unibertsitateko ikasketak aukeratzean, garbi ...

"Parte-hartzaileekin harremana dut, eta hortik ere asko ikasten dut"

Maddi Ibarbia Garate bere saltsan dabil BCBL kognizioa, garuna eta hizkuntzari buruzko ikerketa-zentroan, tesia egiten. Aitortu duenez, bide zuzenetik iritsi da hara.

Hain zuzen, betitik erakartzen zuen medikuntzak eta giza gorputza ezagutzeak, eta, batxilergoko bigarren ...