“Hizkuntza gutxituen defentsa instrumentu ahaltsua da planetaren jasangarritasuna lortzeko”

Gure gizarteak egun duen erronka handienetakoa da bioaniztasunaren galera larri honi zer estrategiaren bidez helduko diogun erabakitzea. Ohiko ikuspegietatik aldentzen diren aldagaiak sartzearen aldekoa da Unai Pascual Garcia de Azilu, Ikerbasqueko eta BC3ko ingururumen-ekonomilaria; besteak ...

Txertatu ahala, nabarmen gutxitu dira COVID-19 kasuak eta ospitaleratzeak Israelen

Txertaketa-kanpaina Israelen izaten ari den eraginari buruzko azterketa batek erakutsi du, txertatu ahala, COVID-19 kasuak eta ospitaleratzeak nabarmen gutxitu direla. Nature Medicine aldizkarian argitaratu dute azterketa hori.

Israelgo Osasun Ministerioak 2020ko abuztuaren 28tik 2021eko otsailaren ...

Dinosauroek garraiatu ote zituzten jatorritik 1.600 kilometrotara aurkitutako harriak?

Wyomingen (AEB), Morrison aztarnategi jurasikoan, kuartzo gorrizko harri biribildu leun batzuk aurkitu zituzten, inguruko material sedimentarioaren artean erabat lekuz kanpo ziruditenak. Harri haien zirkoiak aztertu dituzte, eta argi ondorioztatu ahal izan dute Wiskonsingo hegoaldeko formazio ...

Atapuercako sedimentuetatik neandertalen DNA eskuratu dute, fosilen beharrik gabe

Science aldizkariak Atapuercako ikerketa esanguratsu baten berri eman du: Estatuen Galerian neandertalen DNA eskuratzea lortu dute, fosilen batere beharrik gabe. Aztarnategiko lur-sedimentuak hartuta, hor azaltzen diren giza DNAren arrastoak sekuentziatu dituzte. Ikerketzaileen arabera, jada ez ...

Baliteke erantzun autoimmune bat izatea Astrazenecaren txertoaren ondorengoko gertakari tronbotikoen arrazoia

Joan den apirilaren 9an Sendagaien Europako Agentziak (EMAk), Astrazenecaren txertoaren albo-ondorioei buruzko ikerketen behin behineko emaitzen berri ematean, adierazi zuen agian egon daitekeela erlazioren bat txertoaren eta ezohiko gertakari tronbotikoen artean. Gertakari horiek oso arraroak ...

Gorilek bular-kolpeen bidez informazio garrantzitsua komunikatzen dute

Gorilen bular-kolpeek banakoari buruzko informazio garrantzitsua komunikatzeko balio dutela ondorioztatu dute Scientifik Reports aldizkarian argitaratu duten ikerketa batean. Bular-kolpeen hotsak tamainaren berri ematen du, eta litekeena da banakoak identifikatzeko ere balio izatea.

Lehenago ere iradoki ...

Landareetatik intsektuetara ere, geneen transferentzia naturala

Eboluzioan arrunta izan da geneak espezie batek besteari transferitzea. Milioika urtean, bakterio zein onddoek transferitutako geneak erabili dituzte animalia eta landare askok, eta gaitasun metaboliko edo defentsa-estrategiak berriak garatu dituzte horri esker, besteak beste. Orain ...

Herrialde aberatsetako kontsumoak baso tropikalak soiltzen ditu

Nazioarteko merkataritzak deforestazioan duen eragina neurtu dute Nature Ecology & Evolution aldizkarian argitaratu berri duten lan batean. Ondorioztatu dute herrialde aberatsetan hainbat produktu kontsumitzeak —hala nola, soja, kafea, kakaoa, palma-olioa eta egurra— lotura zuzena duela baso ...

“Ez dugu kutsatutako pertsona identifikatzea bilatzen, baizik eta nor den kutsatzeko gai”

Martxoaren 27an kontzertu esperimental bat egin zen Palau Sant Jordi aretoan (Bartzelona), Germans Trias i Pujol Ospitale Unibertsitarioko ikertzaileen gidaritzapean, eta Primavera Soundek eta musika-festibalen beste sustatzaile batzuek antolatuta. Kontzertura sartzeko, ikus-entzuleek egun berean negatibo ...

Izarrarteko espazioan azukreak bilatzen ari dira EHUko ikertzaileak

Zientzialariek urte asko daramatzate izarrarteko espazioan interes biologikoko molekulak identifikatzen, molekula prebiotikoak aurkitu eta bizitzaren jatorria nola gertatu zen jakin nahian. Ahalegin handiak egin dira aminoazidoak, base nitrogenatuak, gantz-azidoak eta bestelako biomolekulak bilatzeko, baina azukreen ...

Ibilgailu elektrikoaren joera: 2030a helburu

Geroz eta ibilgailu elektriko gehiago ikusten ditugu kaleetan eta telebistako iragarkietan. Baina zenbat itxaron behar dugu ibilgailu elektriko bat erosteko? Errentagarriak dira? Merezi dute? Asko dira ibilgailu elektrikoaren inguruan sortzen diren galderak eta mesfidantzak. Artikulu ...

"Zientzia ez da neutrala: norbaitek egiten du, norbaitentzako"

"Jendearen onurarako lan egiteak asko asebeteko ninduke"

Ana Ruiz Ilundain Nafarroako Unibertsitate Publikoko Industria Ingeniaritzako Unibertsitate Masterra egin berri du, eta, leku itxietan, airearen kalitatea neurtzen duen gailu bat egokitu eta hobetu du. Gailua baliagarria da inguruneko kondizioak automatikoki ebaluatzeko eta airea ...

Minaren eta tristuraren medikalizazioa

AEBko opioideen krisiak zeresan handia eman du azken urteotan. Milaka pertsona hiltzen dira urtero droga-gaindosiaz, eta horietako askori mediku batek agindu zizkion lehendabizikoz analgesiko opioide legalak, minari aurre egiteko.

Sortutako mendekotasunen ondorioz, opioideen kontsumoa epidemia ...

Estaldura jasangarriak nanopartikula funtzionalak erabiliz

Estaldurak edo gainestaldurak (margoak, bernizak, lakak, tintak…) behar beharrezkoak dira gaur egungo bizitzan, ia gainazal guztiak estali behar baitira. Haien funtzio nagusiak gainazala babestea eta apaintzea dira [1]. Babestu beharreko gainazalen artean, adibide garrantzitsuak altzairua ...

Exergia: eraikinetan energia-efizientzia sustatzeko tresna

Zein da pisutsuago 1 kg lasto edo 1 kg burdina? Askok badakite erantzuna: pisu-unitatea kg-a bada, berdin pisatuko dute. Antzeko galdera batekin gatozkizue: energia-unitatea kWh bada, non dago energia gehiago 1 kWh duen gas naturaleko ...

Liztor beltzaren inbasioaren modelizazioa

Gaur egun, gure ekosistemen biodibertsitatearen mehatxu nagusietako bat dira espezie inbaditzaileak. Haien adibide da Vespa velutina edo liztor beltza. Espezie horiek eragiten dituzten kalteak murrizteko, askotariko neurriak har daitezke, baina, lehenago, ongi ezagutu behar dira ...

June Almeida. Mikroskopioaren mugak hedatzen

Esperantza handirik ez zuen Tyrrellek. Bazekien ia ezinezkoa zela, baina bazekien, baita ere, inork lortzekotan, Almeidak lortuko zuela. Eta bai lortu ere. Irudiak zoragarriak ziren. Lehenengoz ikusi ahal izan zituzten birus haiek. Aurkikuntzari buruz hitz ...

“Iraultzailea izango litzateke kontserbadorea izatea”

Labur gelditu da orri betea Itziar Alkorta Idiakezen erantzunak jasotzeko, gogoeta mamitsua plazaratu baitu. Izan ere, hamarkadak daramatza giza ugalkortasun artifizialarekin lotutako auzi etiko eta legalak ikertzen, eta kezkaz ikusten du geroa. Donostian jaio zen ...

Ekonomiaren berreraikuntza ekologikoaren alde

Unai Pascual, Aiora Zabala, Arturo Elosegi, Iñaki Barcena, Mirene Begiristain, David Hoyos, Joseba Azkarraga, Aida López (eta euskal zientzia esparruko 412 sinatzaile gehiago).