Lurrean inoiz izandako bolkanismo bortitzenak ez zuen eragin dinosauroak desagertzea

Zumaiako itsaslabarretan egindako ikerketa batek urte luzeko eztabaida itxi du: kretazeo bukaeran Indian jazotako muturreko bolkanismoak, Lurrean inoiz izan den bortitzenak, oso eragin txikia izan zuen dinosauroen desagertzean. Horrek berretsi egiten du duela 66 milioi ...

Cumbre Vieja sumendia: erupzioaren gakoak

2021eko irailaren 19an La Palman hasitako erupzioak, biztanle asko ez ezik, Kanarietako Institutu Bolkanologikoko eta Espainiako Geologia eta Mehatzaritza Institutuko geologoak ere jarri ditu martxan. Ikuskizun geologikoaren erdian, dronak, sismografoak eta sateliteak dituzte lagun, eta ...

Arropagintza duela 120.000 urte hasi zela argitu dute

Max Planck Institutuko arkeologoek Marokon aurkitutako hezur-erreminta batzuei esker jakin da arropagintza uste zena baino askoz ere lehenago garatu zela. Erreminta gisa erabiltzeko moldatutako 60 hezur baino gehiago aurkitu dituzte Contrebandiers izeneko kobazuloan, eta duela ...

Australiako suteek Ozeano Antartikoan algak neurriz kanpo ugaritzea ekarri dute

Ikerketa batek lehen aldiz frogatu du suteetan sortutako aerosolek milaka kilometro bidaiatu dezaketela haizeek bultzatuta, eta itsasoa ongarritu dezaketela. Horren ondorioz, algen ezohiko loratze handiak gerta daitezke, eta halaxe gertatu zen Ozeano Antartikoan, 2019-2020an Australian ...

COVID-19 larriaren mekanismoa argitu dute

SARS-CoV-2aren infekzioaren aurrean, organismoak birusaren aurkako antigorputzak sortzen ditu. Baina, ikerketa batek argitu duenez, COVID-19 larria garatu eta ospitalean amaitzen duten pazienteek, antigorputzez gain, autoantigorputzak ere sortzen dituzte, eta hori da COVID-19 larria garatzearen arrazoia ...

SARS-CoV-2arekiko immunitate zelularra detektatzeko test erraz bat garatu dute

Kanarietako Unibertsitate Ospitalean, larruazaleko test erraz eta merke bat garatu dute, gorputzak SARS-CoV-2aren S proteinarekiko T linfozitoak sortu ote dituen jakiteko, bai infekzioa izan duelako, bai txertatua izan delako. 

Izan ere, antigorputz-testak ez dira nahikoak ...

COVID-19aren aurkako lehen DNA-txertoa baimendu du Indiak

SARS-CoV-2 birusarekiko immunitatea sustatzeko DNA-kate zirkular batean oinarritzen den txerto bat baimendu berri du Indiak.  ZyCoV-D deitu diote, eta Indian bertan garatu dute. Orain arte baimendu diren txertoekin alderatuta, desberdina da: DNA-kate zirkularrak ditu oinarrian ...

Marteko zoruaren lagin bat hartzea lortu du Perseverance-k

Irudian, Perseverance ibilgailu robotikoak Marteko zorutik hartutako lehen lagina ikus daiteke. 2021eko irailaren 6an hartu zen argazki hori, eta bertan titaniozko hodi bat ikusten da, barruan lagina duela, tapoia jarri eta zigilatu aurretik.

Lagina hartzea ...

Zuhaitzen denboran atzera

Zuhaitzek hitz egingo balute, zer ez ote lukete kontatuko; esaterako, Arabako basoetako bost mendeko haritzek. Ez dute hitz egiten, baina ongi gordetzen dituzte denboraren markak. Eta marka horiek irakurtzen ditu Josue Susperregi Lasaldek. Zuhaitz bizietan ...

Chromeren nagusikeria erabatekoa

Web-nabigatzaileen artean, Google Chrome da nagusi azken urteotan eta hurrengoarekiko diferentzia handiz, eta enpresak egoera hori baliatzen du bere interesen alde egiteko. Eta hori zilegi izan liteke, baldin eta haren praktikak gutxienez pribatutasunaren aldetik erabiltzaileon ...

“Aldaketa kultural bat datorkigu, ekosistema industriala aldatuko duena”

Eraldaketa betean dago industria. Digitalizazioa eta adimen artifiziala beste  esparruetara baino beranduago iritsi bada ere, gauzatu da jada. Makina adimendunak sartzen ari dira industrian, eta horrekin batera, datu-ingeniari andana. Makina industrialen adimena zertan datzan galdetu ...

Fabrikazio gehigarria: pentsamolde berriak ingeniaritzan

3D diseinua abiapuntutzat hartu eta inolako molderik gabe eraikitzen ditu piezak fabrikazio gehigarriak. Material gero eta harrigarriagoekin, gainera. Horrela, 3D inpresioak, ingeniaritzaren ohiko diseinu eta pieza zurrunekin hautsi, eta pentsamolde berriak ekarri ditu ekoizpen industrialetara ...

"Alderdirik onena da beti gauza berriak ikasten nabilela"

Itziar Irakulis Loitxate Etxanoko baserri batean jaio zen, eta beti egon da naturaz inguratuta. Hala, behatzeko, esperimentatzeko eta jakin-mina asetzeko aukerak izan ditu, eta etxekoek ere ikertzera bultzatu dute. Eskolan ere, zientzietako gaiak zituen gustukoen ...

Gorputzaren merkantilizazioa

Osasunerako baliabide medikoak izatea eskubide bat bada ere, medikuntzaren eta bioteknologiaren erabilerak kezka etikoak ere sortzen ditu gizartean batzuetan. Izan ere, bioteknologiaren baliabideek elkartasunetik merkaturako bidea egin dute askotan; giza duintasuna kolokan jartzeraino, zenbaitetan.

Asko ...

Modu komuneko tentsioa: ibilgailu elektrikoen isilpeko etsai

Guztion ahotan dauden ezaugarriak dira ibilgailu elektrikoen autonomia, bateriak kargatzeko denbora edota kostua. Baina zer gertatzen da ibilgailuen fidagarritasunarekin? Zer faktorek eragin dezakete ibilgailu elektriko bat matxuratzea eta zirkulaziotik ateratzea? Besteak beste, publiko orokorrarentzat ezezaguna ...

Autokontsumo elektrikoa: autokudeaketan oinarritutako energia-eredu berri baterantz

Munduan aspaldidanik mahai gainean dagoen gaia da energia sortzeko erabiltzen ditugun ereduak aldatzeko beharra. Abiatu den trantsizio energetikoaren bidean, autokontsumo elektrikoak gero eta oihartzun handiagoa du. 2020an Espainiako estatuan onartutako araudi berriak aldaketa nabarmenak ekarri ...

Pirinioetako glaziarrak galzorian

Aurtengo neguan Filomena izan dugu hizpide, hain zuzen, erregistroen arabera duela hamarkada asko ikusi gabeko elur-denboralea. Elur-uzta oparoa utzi zuen Euskal Herrian eta ederki zuritu zituen Iberiar penintsulako beste hainbat eremu ere, tartean, penintsula bera ...

Medikuntza pertsonalizatzeko teknologiak

Urte askotako ezagutza medikoari teknologia eta tresna berriak batzea aukera ematen ari da gero eta doitasun handiagoko medikuntza egiteko, medikuntza pertsonalizatuago bat. Horretan dabiltza BRTA aliantzako zenbait ikerketa-zentro. Izan ere, diziplina anitzen arteko elkarlana ezinbestekoa ...

Ellen Swallow: zientzia, gizartea hobetzeko

1879, Poughkeepsie, New York. “Emakumeok kimika apur bat jakin behar dugu, autodefentsa gisa”, esan zuen, irmo. Hirurehun bat emakume aurrean. “Emakumeoi dagokigu eraldaketa burutzea. Ez da lan samurra izango. Ezjakintasunarekin konformatzen bagara, ezjakintasuna izango dugu ...

“Jakin-mina eta harritzeko gaitasuna zientzialarion berezko ezaugarriak dira”

Miren Cajaraville Bereziartua ikertzaileak (Donostia, 1964) jasoko du Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak eta Ikerbasquek emakume zientzialariei egiten dieten Advanced aitortza. Ibilbide zientifiko osoa hartzen du aintzat aipamen horrek, eta, Cajaravilleren kasuan, haren ibilbide emankorra nabarmentzen ...