Fisikako Nobela, adimen artifizialeko sistemen oinarria garatu zutenentzat

John J. Hopfield eta Geoffrey E. Hinton ikertzaileek jasoko dute Fisikako Nobel saria, sare neuronal artifizialetan oinarrituta egin dituzten aurkikuntzengatik, zeinak funtsezkoak izan baitira ikasketa automatikoko sistemak garatzeko.

Nobel Akademiaren esanean, aurtengo saridunek fisikaren …

Medikuntzako Nobela, mikroRNAk eta haien funtzioa aurkitu eta azaldu zuten ikertzaileentzat

Victor Ambros eta Gary Ruvkun biologoek jasoko dute Medikuntza edo Fisiologiako 2024ko Nobel saria, mikroRNAren aurkikuntzagatik eta gene-erregulazio post-transkripzionalean duten rola argitzeagatik.

Nobel Akademiak nabarmendu duenez, geneen jarduera erregulatzen duen oinarrizko printzipioa azaltzeagatik erabaki …

Ozpin-euli heldu baten garun osoaren mapa egin dute

Ozpin-euli heldu baten garun osoaren kartografia egin dute: 140.000 neurona eta 50 milioi konexio baino gehiago. Nature aldizkarian eman dute lorpenaren berri, 9 artikulutan. Garunaren funtzionamendua eta garuneko gaixotasunak hobeto ikertzeko balioko du.

Mapa eraikitzeko, …

Exoplaneta bat behatu dute Eguzkitik gertueneko izar bakanean

Astronomoek exoplaneta bat aurkitu dute Barnarden izarra orbitatzen; alegia, gure Eguzkitik gertuen dagoen izar indibidualean (6 argi-urtera baino ez dago). VLT teleskopioaren EXPRESSO tresnaren bidez egin dute behaketa, eta, Astronomy and Astrophisycs aldizkarian jakinarazi dutenez …

Mikroplastikoen arazoa konpontzeko premia sobera argi uzten dute milaka ikerketak

“Mikroplastiko” hitza lehenengoz erabili zenetik 20 urte bete diren honetan, ikertzaile-talde batek urte hauetan ikasitakoa errepasatu dute, Science aldizkarian argitaratu duten lan batean. Eta ondorio garbiak atera dituzte: ingurune natural guztietan oso hedatuta daude, …

Sexu jazarpena zientzia eremuan

Berria egunkarian argitaratua, 2024ko irailaren 19an

Three Mile Islandeko zentrala martxan jarriko dute berriro, Microsoft hornitzeko

Constellation Energy energia-konpainiak Three Mile Islandeko (Pennsylvania, AEB) zentral nuklearra irekiko du berriro, Microsoft hornitzeko. Joan den astean, 20 urteko energia-hornidurarako hitzarmen baten berri eman zuten bi konpainiek. Haren arabera, zentralaren 1. unitatea, 2019an itxi …

Herri indigenei egindako kalteengatik barkamena eskatu du Kanadako Elkarte Medikoak

Kanadako Elkarte Medikoak (CMA) barkamena eskatu die herri indigenei, praktika medikoentagik edo haien gabeziagatik historikoki eragin dizkieten kalte fisiko eta psikologikoengatik. Barkamen-eskea egin duen ekitaldi berean txosten bat aurkeztu du, medikuen jarduera antietikoak biltzen …

Zulo beltz batek jaurtitako zorrotadarik luzeenak aurkitu dituzte

Zulo beltz batek jaurtitako zorrotadarik luzeenak aurkitu ditu nazioarteko astronomo-talde batek. Bi zorrotada dira, eta bien artean 23 milioi argi-urteko luzera dute (bakoitzak 11,5 argi-urte), edo Esne Bidearen diametroa 140 aldiz. Nature aldizkarian eman dute …

Neke kronikoaren sindromea ebaluatzeko protokolo oso zehatz bat sortu dute

Neke kronikoaren sindromea duten pazienteak ebaluatzeko protokolo zehatz bat sortu dute. Izan ere, askotariko sintomak izaten dituzte pazienteek; azterketan, beraz, sintomak klinikoki karakterizatzea eta azpitaldeak sortzea lortu dute. Iñigo Murga Gandasegi EHUko ikertzaileak gidatu du …

"Kirol-errezeta pertsona guztientzat da ona"

Maren Martinez de Rituerto Zeberiok Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzien gradua —JFKZ— egin bazuen ere, osasun-arloan dabil lanean. Ez du, beraz, gradu hori egiten dutenen ohiko bidea hartu. "Egia da oraintxe hasi garela osasun-munduan sartzen; …

"Ikerketan beti egongo da aurrera segitzeko modua"

Oihane Cantero Dominguezek modako arloan egiten du lan: adimen artifiziala. Zehazki, Orai ikerketa-zentroan dabil ikertzen; hau da, hizkuntza naturalaren prozesamenduaren goi-mailako ikerketan eta soluzio teknologikoetan espezializatutako Elhuyarren langunean.

Horra heltzeko egin duen ibilbidea aintzat hartuta, …

Adimen artifizialaren irudikapenak

Adimen artifizialeko programa batzuk erabiltzaile arruntetara iritsi direnetik, eremu guztietara hedatu da hari buruzko eztabaida. Arlo teknikoan sartu gabe, gizartean eta hezkuntzan dauden pertzepzioak ezagutzeko analisi bana idatzi dute, hurrenez hurren, Xabier Landabidea Urrestik eta …

Bihotz bereziak, arreta berezia

Gure gorputza makina biziki osoa eta efizientea da; bihotza, makina horren motorra. Batzuetan, ordea, motorra berezitasunen batekin dator fabrikatik; adibidez, sortzetiko gaixotasunen batekin, jaiotzen diren 100 haurretatik 1ean gertatzen den bezala [1]. Horrek eragin zuzena …

Zuk ere bihotz simetrikoak marrazten dituzu?

Noiz edo noiz, urtebetetze-eskutitz batean edo dutxak ispiluan utzitako lurrunean, ziur marraztu duzula bihotz bat. Edo bihotz bat dela kontatu diguten hori.

Errepara iezaiozu arretaz (1. irudia). Badakizu, noski, bihotz izeneko organoaren sinplifikazio hutsa dela …

Joan Feynman. Gizartearen legeen gaindi, zeruko legeak argitu

Aulki batean eserita, negarrez ari zen, erabat atsekabetuta. Zortzi urte zituen artean. Eta ezin zuen ulertu berak zergatik ezin zuen egin anaia egiten ari zena. Amak garbi baino garbiago utzi zion, ordea: “Emakumeek ezin dute …

“Gure espeziea anekdota txiki bat besterik ez da historia luze honetan”

Asier Hilario Orus (Tolosa, 1977) Geologiako doktore da, eta Euskal Kostaldeko Geoparkeko zuzendari zientifikoa. Horrez gain, Nazioarteko Zientzia Geologikoen Elkarteko (IUGS) Ondare Geologikoaren Batzordeko presidentea da. Geoparkeen Sareko Zuzendaritza Batzordeko kidea da, UNESCOren Munduko Geoparkeen Programarako …

"Doktoretza egiteak ez du esan nahi automatikoki balio batzuk dituzunik"

Unai Arregi Leonek Milandik eman du elkarrizketa. Hain zuzen, Fisikako eta Ingeniaritza Elektronikoko Gradu Bikoitza ikasi zuen EHUn, Leioan, eta gero  Mikrouhin Elektronika eta Optikako Erasmus Mundus Masterra egin zuen Limogeseko (Frantzia), Bresciako (Italia) eta …

“Derrigorrezkoa iruditzen zait desberdinak garen pertsonek lekua izatea zientzian”

Olatz Ortega Vidalesen X sare sozialeko profilean hau dago idatzita: "Biologia (bizitzaren oinarria) | Ekotoxikologia (Bizia salbatzeko metodo bat)". Hortaz, hasieratik, argi uzten du beretzat berebiziko garrantzia dutela bi gai horiek.

Hain zuzen, unibertsitateko ikasketak …

Aerosorgailuei buruzko eztabaida

Berotze globalari aurre egiteko estrategia politikoetan, trantsizio energetikoak garrantzi nabarmena du. Horren barruan, energia berriztagarria ekoizteko hainbat egitasmo iragarri dituzte, eta, tartean, parke eolikoak eraikiko direla aurreikusi dute. Aurreikuspen horiek, ordea, talka egin dute eraiki …