Neandertalen galeran gizaki modernoen gaitzek nola eragin zezaketen aztertu dute

Gizaki modernoen eta neandertalen gaitzek elkarri nola eragin zieten eta azkenean zergatik gailendu ziren gizaki modernoak proposatu dute, ereduen bidez, Standford Unibertsitateak gidatutako ikertzaile batzuek. Nature Communications aldizkarian argitaratu dituzte ondorioak, eta, haien arabera, litekeena ...

Arrokoth izena eman diote Ultima Thule deitu izan duten urruneko objektuari

Urte hasieran, Kuiperren gerrikoko objektu baten irudiak bidali zituen New Horizon zundak. Nazioarteko sistemaren arabera, 2014 MU69 izena zuen objektu hark, baina Ultima Thule izenez egin zen ezagun. Objektuari buruzko xehetasun gehiago ezagutu dira ondoren ...

Perovskita desordenatuak eguzki-panelen eraginkortasuna handitzen du

Belaunaldi berriko eguzki-panelei bultzada eman diezaiekeen ikerketa argitaratu du Nature Photonics aldizkariak. Silizioa perovskita materialez ordezkatzeko helburuz, perovskita-geruza homogeneoagoak egiteko moduak bilatzen ari ziren, baina Cambridgeko Unibertsitateko ikertzaileak ustekabean konturatu dira nolabaiteko desordena kimikoak haien ...

Voyager ontziak, mugaz gaindi

Aste honetan eman ditu argitara NASAk Voyager 2 ontziak heliosferatik izarrarteko espaziora igarotzean bildutako datuak. Ontziak justu duela urtebete zeharkatu zuen muga hori, jaurti zutenetik 42 urtera eta 18.000 milioi kilometro egin ondoren (119 ...

Ergatiboa duten esaldi iragangaitzak, prozesatzeko zailagoak

Ergatiboa duten esaldi iragangaitzen prozesamendua garunean zailagoa da euskaraz, ergatiborik ez dutenena baino. Inguruko hizkuntzetan, berriz, aurkakoa gertatzen da. Hori frogatu dute Gillen Martinez de la Hidalga Malla hizkuntzalariak eta haren kideek, horretarako lehen aldiz ...

Sexua eta generoa aintzat hartzeak ikerketak hobetuko lituzke

Hainbat ikerketak erakutsi dute sexua eta generoa kontuan ez hartzeak ondorio kaltegarriak izan ditzakeela, adibidez, emakumeen osasunean. Orain, bi faktore horiek aintzat hartzeak ikerketak hobetzeko aukera ematen duela aldarrikatu du nazioarteko ikertzaile-talde batek, Nature aldizkarian ...

Margarita Salas Falgueras biokimikari aitzindaria hil da

Margarita Salas Falgueras biokimikaria hil da, 80 urterekin. Espainia basamortu zientifikoa zenean, phi29 fagoa ikertzen hasi zen, eta, hortik abiatuta, arlo oso bati ireki zion atea.

Elhuyar aldizkariari duela urte batzuk emandako elkarrizketan aitortu zuenez ...

Klitoriak funtzio garrantzitsuak ditu ugalketan

Klitoriak, plazera emateaz gain, ugalketan laguntzen duela baieztatu du Clinical Anatomy aldizkarian argitaratutako ikerketa batek. Baginaren lubrifikazioak zakila minik gabe sartzeko aukera emateaz gain, klitoria estimulatzeak traktu genitalean aldaketa ugari eragiten dituela dio ikerketak: baginako ...

Ana Galarraga Aiestaran eta "Lekukoak" atala, RASK sarien finalista

Azaroaren 28an banatuko dira aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza Sariak, eta finalisten artean Ana Galarraga Aiestaran dago, Elhuyar aldizkarian idazten duen “Iraultza txikien lekukoak” atalarengatik.

Atal xumea bezain ederra da. Elkarrizketa formatua du, eta ibilbide luzeko ...

"Voyager 2" izarrarteko espazioan sartu zeneko datuak argitaratu dituzte

1977an jaurti zutenetik, 18.000 milioi km-ko bidaia egin du jada Voyager 2 espazio-ontziak. Datuek erakutsi dute duela urtebete atera zela heliosferatik, Eguzkiaren eremu magnetikoak eratzen duen babes-burbuila horretatik (eguzki-sistemaren planetak biltzen dituena), eta izarrarteko ...

"Ingeniaritza biomedikoaren eta ikerketa klinikoaren arteko konbinazio hori gustatzen zait"

Egun lanpetua izan du Nerea Irastorza Landak. Hala ere, gustura aritu da bere lanaren gainean. Tesia bukatzen dabil, neuroerrehabilitazioaren arloan. Zehaztu duenez, pare bat urte daramatza iktus baten ondorioz paralisia duen paziente batekin, mugikortasuna berreskuratzeko ...

"Talde bat izateak asko laguntzen dizu teknikoki eta emozionalki"

Lide Arana Urbieta biokimikariari, neurri batean, etxetik zetorkion zientzian aritzea: "Familian zientzialari pila bat ditut: fisikariak, biologoak, kimikariak... Gaztetan, nire lagun askok ez bezala, ez neukan garbi zer ikasi nahi nuen, baina, nahita edo nahi ...

"Lehen sektorean eta ikerketan emakume izateak desabantailak ditu”

Izaro Zubiria Ibarguren Gaztelun jaio zen, Gipuzkoako landa-eremuko herri txiki batean, eta beti bizi izan da naturaz inguratua: "Horregatik, betidanik gustatu izan zait natura. Gainera, aita ere oso naturazalea izan da, eta bere zaletasuna transmititu ...

Krisialdi sozioekologikoaren ebidentziak

Nazio Batuen IPBES plataforma zientifiko arauemaileak bere azken txostenean adierazi du milioi bat espezie galtzeko zorian daudela planetan; zortzitik bat. Habitaten galera dago biodibertsitatearen galeraren oinarrian, Lurraren azaleraren % 75 aldatu baitugu jada gizakiok kolpeka, deforestazioz ...

“Zer dago afaltzeko?” Izurriak saguzarren menuan

Mundu mailako gainpopulazioaren ondorioz, datozen hamarkadetan erronka handia izango da gizakien elikatze-beharrak asetzea. Hori nahiko ez, eta krisi-egoera hori areagotu besterik ez dute egiten izurriek, urteko nekazaritza-produkzioa hein handi batean suntsitzen baitute. Zorionez, badira gure ...

14.600 urteko ogia nekazaritzaren aitzindari?

Ogia da munduko lurralde gehienetan aurkitzen den oinarrizko elikagaia. Nahiz eta lan neketsua izan, ogia egiteko teknologia “sinplea” da: irina eta ura besterik ez da behar orea egiteko. Ondoren, orea kozinatzeko, nahikoa da aurrez berotutako ...

Zientziaren argitalpen-sistema eta aldizkari predatzaileak

Zientziaren nazioarteko argitalpen-sistema konplexua izateaz gain, negozio biribila ere bada argitaletxe askorentzat. Ospe handiko aldizkarien harpidetza-prezioak neurriz kanpokoak dira, eta aldizkari predatzaileak aurkitu ditzakegu nonahi, argitaratzeko premia duten biktimen zain. Nola bihurtu dira aldizkari zientifikoak ...

Wifi-radarra: nola hauteman gizakiaren presentzia

Haririk gabeko komunikazioen aroan, konektagarritasuna ez ezik, beste zerbitzu batzuk ere eskaintzen dituzte komunikazio-sistemek. Esate baterako, telefonia mugikorrak posizioa eman dezake GPSrik gabe. Ildo horretan, wifi-sistemek ere giza presentzia hautematea lortzen dute adimen artifizialaren bidez ...

Nettie Stevens: Kromosomak eta sexua

“Ikerketa-lanetan aritu naiz lau urtez, eta nahiago nuke horretan jarraitu, irakaskuntzan baino, ez balitz diru-kontuengatik. Baina nire baliabideak baino ez ditut bizitzeko, eta dagoeneko ia gastatu dut duela zazpi urte unibertsitate-ikasketak egiten hasi aurretik irakasle ...

“Harrigarriena da ikustea jakintza irla baten modukoa dela”

Miren Bego Urrutia Barandika (Gernika, 1966) Fisiologiako doktorea da, eta 1998an hasi zen irakasle-lanetan EHUn, Biologiako ikasleei Animalien Fisiologiaren arloko ikasgaiak irakasten. Ikertzailea ere bada, eta, iaztik, Ikerketa Gizartera Zabaltzeko Zuzendaritzako arduraduna. Lanez gainezka dabilen ...