Bizi artifiziala sortu dute, ordenagailu kuantiko batean

Bizi artifizialeko eredu bat sortu eta egikaritu dute, lehen aldiz, ordenagailu kuantiko batean. EHUko Kimika Fisikoa Saileko Quantum Technologies for Information Science (QUTIS) ikerketa-taldeak egin du lana, eta Scientific Reports aldizkarian argitaratu ditzute xehetasunak.

Bizi ...

Obesitateak minbizian duen eragina argitu dute

Jakina da obesitateak minbizia izateko arriskua areagotzen duela. Orain, horren zergatia azaldu dute Nature Immunology aldizkariko artikulu batean. Haren arabera, NK zeluletan (natural killer edo hiltzaile naturalak) dago gakoa: immunologia-sistemaren zelula horiek arduratzen dira minbizi-zelulak ...

Wolframia, zientzialari eta zientziazale umoretsuenen lurraldea

Bergarako Seminarixoan ospatu da aurtengo Wolfram Deuna. Aurrekoetan bezala, zientzia aitzakiatzat hartuta, zortzi hizlarik bakarrizketa zientifiko umoretsuak eskaini dituzte, Elhuyarreko Alaitz Ochoa de Eribe Aguirreren gidaritzapean.

Merkuriorako bidean da BepiColombo

Urriaren 20an abiatu zen BepiColombo ontzia Merkuriorantz, bi orbitatzailekin: Europako Espazio Agentziaren (ESA) Orbitatzaile Planetarioa, eta Japoniako Espazio Agentziaren (JAXA) Orbitatzaile Magnetosferikoarekin.

2025aren amaiera aldean iritsiko da bere helburura. Hilabete batzuk lehenago, ontziak aske utziko ...

Neandertalen toraxak forma desberdina zuen gurearekiko

Neandertal heldu baten toraxa birtualki berreraikita, ondorioztatu dute sapiensen toraxaren antzeko tamaina zuela, baina forma desberdina. Hori ikusita, ikertzaileek iradoki dute neandertalen arnasketa-mekanika ere zertxobait desberdina izango zela.

Nork jarraitu beharko luke bizirik?

Demagun etorkizun hurbilean zaudela eta errepidean zoazela, auto autonomo batean; alegia, gidaririk gabeko auto batean. Bi errei daude, eta, justu zure autoaren parekoan, pertsona bat dago. Pertsonak saihesteko agindua du autoak; horretarako, beste erreira aldatuko ...

Elhuyar aldizkaria, euskarazko kazetaritzaren 10 mugarrietako bat, Rikardo Arregi Kazetaritza Sarietan

Berezia izan da Rikardo Arregi Kazetaritza Sarien aurtengo ekitaldia. Hain zuzen, 30 urte egin ditu, eta, urtemuga ospatzeko, euskarazko kazetaritzan mugarri izan diren hamar proiektu komunikatibo saritzea erabaki du. Hamar horietako bat izan da Elhuyar ...

Gero eta ikerketa gehiagok erakusten du herpes birusa alzheimerraren arrisku-faktorea dela

Azken urteotan, hainbat ikerketak frogatu dute badagoela erlazioa herpes birusaren eta alzheimerraren artean. Alabaina, hain birus ohikoa denez (ezpainetako herpesa eragiten duen birus bera da, HSV1), zientzialariek zuhurtziaz hartu dute, eta sakon ikertu nahi izan ...

Sexu bereko saguetatik kumeak sortu dituzte

Lehenengo aldiz, eta ugalketa sexualaren arauak hautsita, sexu bereko bi gurasoren kumeak sortzea lortu dute, saguetan. Ingeniaritza genetikoa erabili behar izan dute ugalketa sexualak ezartzen dituen mugak saihesteko, baina emaitza hor dago: kume osasuntsuak jaio ...

Epaileek karbonoaren isuriak % 25 murriztera behartu dute Herbehereetako gobernua

Epaitegiek behartu egin dute Herbehereetako gobernua 2020rako CO_2-aren isuriak % 25 murriztera. Urgenda Fundazioak eta 900 herritarrek auzia jarri zioten gobernuari 2015ean, ez zituelako sinatutako akordioak bete, eta epaitegiak arrazoia eman die. Azkenaldian klima-aldaketa ...

“Dirdai berezia daukazu gaur”

Zeruko gasezko bola erraldoi batzuek, argi-bonbillek, Hollywoodeko izarrek eta maiteminduen begiek, akaso... Horiek guztiek dir-dir egiten dute. Izan ere, edozerk egiten du dir-dir. Askotan entzun izan dugu “dirdai berezia daukazu gaur, zer gertatzen zaizu?”. Ikusiko ...

"Oso garrantzitsua iruditzen zait ikuspegi orokorrari oinarrizko zientzia gehitzea"

Irati Rodilla Ojeda Fisioterapian graduatu zen, baina, lanean ari den arren, ez dabil pazienteak tratatzen, Farmakologian doktoretza egiten baizik. Dioenez, aurretik ikasitakoaren erabat osagarria da orain egiten ari dena, minaren aurka erabiltzen diren opioideen eraginkortasuna ...

"Egiptora joan nintzen lehen aldian, negar egin nuen, hunkituta"

Zientzia-gaiak gutxitan iristen dira komunikabide orokorretara. Badira salbuespenak, ordea, eta horietako bat izan da Amaia Arranz Otaeguiren azken ikerketa: gaur egun Jordania den eremuan, duela 14.000 urte talo-itxurako ogia egiten zutela frogatu dute.  

Arranz ...

Esku-pilotako piloten botea neurtzen

Kirol guztietan, guztiz beharrezkoa da arautegi bat ezartzea materiala eta jolas-arauak finkatzeko. Euskal pilotaren kasuan, ez da erraza piloten arautegi bat ezartzea, hainbat materialez osatuta daudelako eta, gainera, eskuz egiten direlako. Guk esku-pilotaren modalitatea aztertu ...

Pintxo-pote kontuak, blockchaina eta bitcoina

Asko entzun izan dugu azken urte hauetan blockchainari eta bitcoinari buruz. Baina zer dira? Posible al da ulertzea nola funtzionatzen duten, eguneroko adibide sinple batekin? Hori da, hain zuzen ere, artikulu honen helburua ...

“Txikitan National Geographicen ikusitakoa aurrez aurre ezagutzeko aukera izan dut”

Ainhoa Magrach Gonzálezek National Geographic aldizkariari zor dio naturarekiko maitasuna eta esploratzeko grina. Haren esanean, familian ez zegoen ikertzailerik, baina txikitatik liluraz ikusten zituen aldizkarian azaltzen ziren istorioak eta argazkiak, eta, handitan halakoak bizitzeko ...

Burujabetza teknologikoa

 

Burujabetza teknologikoa izan da aurtengo Informatikari Euskaldunen Bilkuraren gaia. Edurne Larraza Mendiluze UEUko Informatika saileko arduradunak eta Olatz Arbelaitz Gallego sail bereko kideak bilkuran landutako auzi nagusiak laburtu dituzte, bakoitzak bere ikuspuntutik. Ondorio batzuk ere ...

Hizkuntzen mapa birtualak

Dozenaka mila koordenatu, ehunka dimentsio, ipar ala hegorik ez, eta hitzak hirien partez. Baldarrak eta xelebreak beharbada, baina mapak dira hauek ere, eta makinek erabiltzen dituzte, hizkuntzaren ozeanoan nabigatzeko. Eurei esker, ordenagailu batek bere kabuz ...

Ilargia eta giza jokabidea: usteak zenbat ustel?

Aspalditik dator Ilargiak gizakion jokabidean eragina izan dezakeelako ustea; hain zuzen ere, sinesmen horren inguruko lehen idatzia Hipokratesen garaikoa da (K.a. 400. urtea). Mendeak igaro ahala, bizirik mantendu dira Lurraren sateliteari loturiko usteak, eta ...

Mitokondriak eta zahartzea

Zahartzea prozesu konplexu eta korapilatsua da, eta, ongi ulertzeko asko falta zaigun arren, horretan ari gara; badugu jadanik hainbat prozesuren berri. Adibidez, gero eta argiago dago mitokondriek oso zeregin garrantzitsua dutela gure gorputzaren zahartze-prozesuan, eta ...