COVID-19a ez da pandemia bat, sindemia bat baizik, The Lancet-en arabera

COVID-19ari aurre egiteko ikuspegia aldatzera dei egiten du The Lancet aldizkariak, berriki argitaratutako editorial baten bidez. Haren arabera, birus bat jo da krisiaren errudun bakartzat, eta esku-hartze guztiak birus horren transmisioa eragoztera bideratu dira. Gobernuak ...

Glukokortikoide bat emateak COVID-19aren kasu larrien heriotza-tasa % 60 murriztu dezake

Euskal Herrian egindako ikerketa baten arabera, COVID-19ak eragindako pneumonia-kasu larrien bilakaera nabarmen hobetu daiteke metil-prednisolona glukokortikoidea dosi handitan emanda. Hiru egunez glukokortikoide-pultsu bat ematean, % 60 murrizten da haien heriotza-tasa eta ZIUn sartu eta intubatzen direnen ...

Labar-artea duten kobazuloak aurkitzeko sistema bat garatu dute

Labar-artedun kobazuloak egon litezkeen lekuak identifikatzeko eredu bat diseinatu dute Kantabriako eta Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileek, espeleologoen laguntzarekin, eta informazio geografikoen sistemen bidez.

Diego Garate Maidaganek zuzendu du ikerketa, eta Journal of Anthropological Archaeology aldizkarian ...

Nanohodien bidez bizkarrezur-muineko lesioetako neuronak birkonektatzea lortu dute

Bizkarrezur-muineko lesioak osatzeko bidean urrats garrantzitsua eman dute Donostiako CIC biomaGUNE eta Italiako SISSA ikerketa-zentroetako ikertzaileek. Izan ere, neuronen arteko konexioa berrezartzea eta lesioa konpontzea lortu dute.

Lehendik ere frogatuta zeukaten neurona-konexioak sortzen zirela in ...

Ugaztunen eta hegaztien garunak alderatu dituzte, hegaztien gaitasun kognitibo harrigarriak azaltzeko

Nola liteke zenbait hegaztik —beleek, esaterako— tximino handien pareko gaitasun kognitiboak izatea, hain desberdina izanik hegaztien eta ugaztunen garuneko antolaketa neuronala? Neurozientziak orain arte erantzun ezin izan duen galdera da. Izan ere, hegaztien garunaren azalak ...

Pandemiaren bost urteko bilakaeraren eredu interaktibo bat garatu dute

Princetongo unibertistateko ikertzaileek eredu matematiko bat prestatu dute iragartzeko nolakoa izango den pandemiaren bilakaera datozen bost urteetan, hainbat aldagai aintzat hartuta, hasi erantzun immunologikoaren iraupenetik eta txertoen eraginkortasunera. Ikertzaileek Science aldizkarian argitaratu dute lana ...

Zementuaren ingurumen-inpaktua aztergai

Zementua eta hormigoia dira gizakiok munduan gehientsuen erabiltzen ditugun material artifizialak. Hala, horiek sortzeak zer nolako ingurumen-inpaktua duen aztertu du Nature aldizkariak argitaratutako berrikuspen batek. Metal astunak atmosferara igorri eta baliabide naturalak erauzteaz gain, zementua ...

Kanabinoideek glukosaren metabolismoan duten eraginaren ondorioz, apaldu egiten dute elkarrekintza soziala

Astrozitoek odol-emaritik glukosa hartzen dute, garunari energia emateko. Aldi berean, astrozitoak neuronen kontrolpean daude, neurotransmisoreen bidez. Kontrol horretan, beste elementu batzuk ere eragiten dute; adibidez, astrozitoen hartzaileetako batzuk (1. motako kanabidoideen hartzaileak edo CB1) kalamuaren ...

Uste okerrak eta sasi-egiak

2020ko irailaren 15ean Berria egunkarian argitaratua

Fosfanoa detektatu dute Artizarraren atmosferan

Artizarraren atmosferan fosfanoa detektatu dutela jakinarazi du Nature Astronomy aldizkariak. Aurkikuntza horrek iradokitzen du Artizarrak prozesu fotokimiko edo geokimiko ezezagunak izan ditzakeela.

Lurrean, batez ere iturri biologiko anaerobikoek sortzen dute fosfano gasa. Baina ikertzaileek gogorarazi ...

“Nire ustez, ikerketak eraldaketarako tresna izan beharko luke”

Ikerketa ugari egin dira kirolaren eragina ezagutzeko, osasunaren ikuspegitik zein sozialetik. Hala ere, badaude aztertu gabeko ertzak, eta haietako bati erreparatu dio Nagore Martinez Merinok, bere doktore tesian: emakume presoak. 

Martinezek azaldu duenez, Jarduera Fisiko ...

4.0 industria: iraultza baten atarian gaude?

Aldaketa teknologiko handietan murgilduta gaude: big data, adimen artifiziala, etengabeko konektibitatea, nanoeskalaren konkista… Ate joka ditugu denak, eta, elkarrekin, iraultza berri baten abiapuntu izan daitezke industrian. 4.0 industria gauzatuz gero, aldaketak ez dira industrian ...

Irrati-telemetria: okil gibelnabarren sekretuak erakutsi dituen iraultza

“Trrrrrrrr. Trrrrrrrrr”. Egun-argitzea, Nafarroako oihan trinko batean. Laino artean, okil gibelnabarra ari da pago-adar batean “danborra joz” bere lurraldea hori dela aldarrikatzen. Bat-batean, hegan abiatu, eta basoak irentsi du. Nora joan ote da? Auskalo!

Biodibertsitatearen ezagutza-mapak

Mendeetan metatutako historia naturaleko laginen digitalizazio-lanekin batera, iraultza teknologikoak big dataren aukerak ekarri ditu biodibertsitatearen alorrera. Espezieen banaketa ezagutzeko inoizko informazio ugari eta zehatzena dugu eskuragarri, klik-segida batean. Alabaina, informazioaren kantitateak berak kolokan jar ...

Farmakokutsadura: medikamentuak ere naturaren kutsatzaile?!

2000 eta 2004 bitartean, nabarmenki igo zen, Asian, sai bizkarzuri bengalarren (Gyps bengalensis) ale heldu eta gazteen heriotza-tasa. Ondorioz, bortizki murriztu zen haien populazioa, eta galzorian geratu zen Asiako sai-espezie nagusietarikoa zena. Heriotza haien erruduna ...

Williamina Fleming. Nork esango zuen astronomo izango zenik

“Emaztea” zirrimarratu, eta “senarra” idatzi zuen gainean. Estatubatuar herritartasuna eskatzeko formularioa betetzen ari zen. Gizonezkoentzat prestatua zegoen. Emaztearen izena jartzeko zen eremuan senarrarena idatzi zuen, eta, ondoan, “zendua” gehitu zuen. “Ofizioa” atala zetorren gero. Irribarrea ...

“Nahiko nuke proiektuen sakontasuna garrantzitsuagoa izatea itxura baino”

Inma Arostegi Madariaga Fikan jaioa da, 1966an. Matematikan doktorea da, eta bioestatistikan aditua. Hain zuzen, John Hopkins Unibertsitatean egin zuen masterra. 1996tik dabil irakasle-lanetan Euskal Herriko Unibertsitatean, eta ikertzaile kolaboratzailea da BCAMen (Basque Center for ...

Polifenolen erabilera, obesitatearen kontrako estrategia ona?

Gainpisua eta obesitatea gure gorputzeko gehiegizko gantz-metaketa da. Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) datuen arabera, 2016. urtean, helduen % 52 baino gehiagok gainpisua edo obesitatea zuen, orobat 5 eta 19 urte bitarteko 340 milioi haur eta nerabek ...

Gaixotasun kardiobaskularra: fisiopatologia eta tratamendu berriak

Gaixotasun kardiobaskularrak bihotz eta odol-hodien nahasmenduen multzoa dira, eta haien kausa nagusietako bat aterosklerosia izeneko patologia da, arterietan kolesterola metatzeagatik garatzen dena. Berrikuspen honetan, aterosklerosiaren fisiopatologia eta proposatu diren tratamendu berriak azaltzen dira.

DNAren erabilera ezkutuak

DNA bizitzaren zimendu izateaz gain, egungo zientziaren ikono ere bihurtu da. Askok ez dakite, ordea, DNA testuinguru biologikotik haratago eramaten hasi dela, nanomaterial gisa eskaintzen dituen aparteko propietateak tarteko. Artikulu honetan, DNAren ahalmenak eta DNAn ...