346 2022k2022 ekaina

Atarikoa

Arima digitala

Digitalizazioa. Datuak. Adimen artifiziala. Goitik behera zipriztintzen ari zaigun olatu teknologiko eta sozial hau egiturazko aldaketak eragiten ari da gizartean. Errotik aldatu ditu komunikazioak, industria, harreman sozialak, botere-ereduak… Gizarte digitala bihurtu gara. Baina eraldaketa kultural ...

Albisteak

Goi Paleolitoko haurrek parte hartzen zuten labarretako eskuen margoketan

Goi Paleolitoko labar-artearen adibide ugari eta hedatuenetako bat eskuen margoak dira. Eskua labarrean jarri, eta, margoa haren ingurua putz eginda ...

Muskuluen kontrolik ez duen pertsona bat hitzen bidez komunikatzea lortu dute

Muskuluen kontrola erabat galduta zuen, eta, ondorioz, komunikatzeko inolako gaitasunik ez zuen pertsona bat hitzez komunikatu ahal izatea lortu dute ...

Espazioaren ikerketa ez da jasangarria

Espazioaren ikerketarako instalazioek urtero 1,2 milioi tona CO₂ igortzen dituztela kalkulatu dute Frantziako Tolosako Unibertsitateko ikertzaileek. CO_{2 ...}

Mina desberdin prozesatzen da emeen eta arren neuronetan

Bizkarrezur-muineko neuronek mina desberdin prozesatzen dute emeetan eta arretan. Ondorio horretara iritsi dira Brain aldizkarian argitaratu berri duten ikerketa batean ...

Neandertalen galeraren une jakin bateko erretratua Aranbaltzan

Arkeologoek jarraitzen dute ikertzen neandertalen galera. Badakite duela 50.000-40.000 urte gertatu zen prozesu hori konplexua izan zela eta ...

Giza genoma oso-osorik deskodetzea lortu dute

Giza genomaren sekuentzia ia osoa deskodetuta bazegoen ere, zati bat (% 8) oraindik guztiz ezezaguna zen. Sekuentzia oso errepikakorrez osatutako zatiak ...

El Sotillo trikuharriko genoma bat, izurri bubonikoaren ebidentzia zaharrenen artean

Neolitotik Eurasian izurri bubonikoak izan duen bilakaera argitu dute, Yersinia pestis bakterioaren genoma zaharrak aztertuta; zehazki, 17. Genoma horiek Eurasian ...

Tratamendu onkologikoen albo-ondorioak larriagoak izaten dira emakumeetan

Minbiziaren aurkako tratamendu nagusiek emakumeetan eta gizonetan sortzen dituzten albo-ondorioetan desberdintasunik ote dagoen aztertu dute AEBetako ikertzaile batzuek, eta baietz ...

Izarren leherketen mota berri bat hauteman dute: mikronobak

Lehendik ezagunak dira noba eta supernoba fenomenoak. Bietan, izar baten argitasunaren bat-bateko handitzea gertatzen da; izarra masa oso handikoa denean ...

Platinoaren ordez burdina darabilen hidrogenozko erregai-pila garatu dute

Hidrogenozko erregai-pilek hidrogenoa elektrizitate bihurtzen dute, eta ur-lurruna baino ez dute askatzen; hortaz, oso baliagarriak izan daitezke energia-trantsiziorako. Baina, eskuragarriak ...

Euskal Herriko estuarioetako paisaien eraldaketa historikoa aztertu dute

Euskal Herriko estuarioetan nekazaritzarako lur berriak sortzeko XVI. eta XIX. mendeen arteko ekintzek paisaiaren eraldaketan izan duten garrantzia aztertu dute ...

Herpesbirus latentea nola berraktibatzen den argitu dute

Julius Maximilians Unibertsitateko (Alemania) ikertzaile-talde batek herpesbirusen inguruan aspaldian zegoen galdera gako bati erantzutea lortu du: nola lortzen duen birusak ...

Esne Bidearen erdian dagoen zulo beltzaren lehen irudia aurkeztu dute

Astronomoek hainbat metodo erabili dituzte Sagittarius A*, Esne Bidearen erdian, gugandik 27.000 argi-urtera dagoen zulo beltz supermasiboa behatzeko; esaterako ...