336 2019ko abendua

Trantsizio energetikoan trabatuta

Erreportajeak

CAR immunoterapia: ate bat itxaropenera

Azken urte hauetan, bide berriak sortu dira orain arte tratamendurik ez zuten minbiziei aurre egiteko. Horien artean, CAR immunoterapia nabarmentzen da, oso azkar egin duelako ikerketatik aplikaziorako bidea, eta emaitza ikusgarriak ematen ari delako. Izaskun Zeberio Etxetxipiak Donostiako Unibertsitate Ospitalean erabiltzen du tratamendu hori, ondo egokitzen zaien pazienteekin, eta ez du zalantzarik: ate bat ireki die ohiko tratamenduek huts egiten dien kasuei.

Elkarrizketak

Unai Pascual Garcia de Azilu: Ingurumen-ekonomialaria

"Naturarekiko harremana galtzeak kalte egin dio giza ongizateari"

Ekonomialaria da Unai Pascual Garcia de Azilu, baina, hazkunde ekonomiko eta materialetik harago, gizartearen ongizatean du jarria arreta. Giza ongizaterako ezinbestekotzat jotzen du naturarekiko harremana estutzea, eta ikuspegi hori ekonomiaren bihotzean txertatzeko dihardu lanean, buru-belarri.

Analisiak

Adimen artifiziala jokoan

Adimen artifiziala oraindik baten batek urruti senti badezake ere, gure bizitzan txertatuta dago jada. Bada teknologia hori azkarregi garatzen ari dela dionik; aurrez erantzun beharreko galdera asko ikusten dituztenak. Galdera horiei erantzuteko eskatu diegu adimen artifizialaren inguruan lanean ari diren bi adituri: Gorka Azkune Galparsoro, informatikaria eta adimen artifizialeko ikertzailea, eta Helena Matute Greño, adimen artifizialaren psikologia ikertzen duen psikologo esperimentala.

Istorioak

Thomas Midgley: berunezko aurkikuntzak

1924ko urriaren 23an, osteguna, Ernest Oelgertek lankideei esan zien norbait jarraika zebilkiola. Ostiralean, lantegian zehar korrika ikusi zuten, “hiru batera datozkit gainera!” oihuka. Ospitalera eraman zuten. Hurrengo egunean hil zen. Ordurako beste lau lankide ere ospitalean zeuden. “Gas arraro batek bat hil eta lau zoratu ditu”, zioen, astelehenean, The New York Times-eko lerroburuak.

Lekukoak

Ruth Lazkoz Saez: Astrofisikaria

“Momentuz, misterioak jarraitzen du”

Ruth Lazkoz Saez (Bilbo, 1971) EHUko Fisika Teorikoa eta Zientziaren Historia saileko irakaslea eta ikertzailea da, eta, uztailetik, baita Espainiako Erlatibitate eta Grabitazioaren Elkarteko lehendakaria ere (SEGRE). Besteak beste, unibertsoaren hedapena ulertu nahian dabil ikertzen.

Mundu digitala

DoH, webean pribatutasuna bermatzeko azken pausoa

Webeko jardueretan erabiltzaileon pribatutasuna eta segurtasuna bermatzeko helburuarekin, hainbat aldaketa egin dituzte azken urteetan sareko agente garrantzitsuenek. Bide horretan ematen ari den azken pausoa da konfidentzialtasuna ezartzea DNS sistemak egiten dituen eskaeretan ere; eskaerak HTTPS protokolo seguruaren bidez egin daitezen bultzatzen da, DoH deitu duten teknologiaren bidez.

Gai librean

Noetherren teoremarik politena

Matematikariek Noetherren teorema bat baino gehiago ezagutzen dute. Izan ere, matematikarien familia ospetsu batek darama Noether abizena. Baina, denen artean, badago Noetherren teorema bereziki polit bat. Emmy Noetherrena da. 1882an jaio zen Alemanian Amalie Emmy Noether. Askoren ustez, historiako emakume matematikaririk handiena izan da.

Gai librean

Pirinioetako muturluzearen ekologia eta emari ekologikoen berrikuspena

Askorentzat ezezaguna izan arren, Euskal Herriko erreka garbietako harribitxietako bat dugu Pirinioetako muturluzea. Atzerakada nabarmena ari da izaten bere banaketa-eremu osoan, eta kudeaketa eraginkor baten beharra du: muturluzearen beharrizan ekologikoak bermatzeko ur-lasterren alde egin eta emari ekologikoak berrikusi behar dira.

Gai librean

Nanomedikamentuak bularreko minbiziaren tratamendu gisa

Bularreko minbiziaren etorkizuneko tratamenduaz ari garenean, medikamentu pertsonalizatuetan pentsatu behar dugu. Gaur egungo terapien toxikotasuna murriztu eta eraginkortasuna areagotzeko, behar den farmakoa behar den tokian eta kontzentrazioan administratzeko gai diren aliatu oso preziatu batzuk azaldu dira agertokian: nanomedikamentuak.

Gai librean

Generoak bereizteko joera adimen artifizialean

Bi robot adimendun horien artean, zein da mutil ala zein neska? Baina, zertaz ari gara? Nola da posible adimen artifizialak generoak bereizteko joera izatea? Makinek ez dute generorik, ez da hala?

Ikusmiran

Basabizitza, eder eta gordin

Qinghai-Tibet lautadan, marmota honek hibernatzeari utzi berri zion azeri tibetarrarekin topo egin zuenean. Erasoaren unean ageri dira harrapakaria hortzak erakusten eta harrapakinaren ikara, bizitzaren eta heriotzaren indarra bien aurpegietan.

Atarikoa

Gure gizarte-eredua krisian?

2019/12/01

Azkenaldian, inoiz baino argiago gelditzen ari da ingurumen-krisialdi orokor batean gaudela: klimarekin, energiarekin eta ekologiarekin lotutako krisialdian bai, behinik behin. Nabari da aldaketa baten beharra, baina gure gizarte-eredua eta gure kontsumo-eredua hain errotuak ditugunez, zaila ...