Gai librean

Esku-pilotako piloten botea neurtzen

2018/09/27 Ruiz Gutiérrez–Solana, Sara - Fisikan graduatua
Ruiz-Larrea, Isabel - Irakaslea eta ikertzailea

Kirol guztietan, guztiz beharrezkoa da arautegi bat ezartzea materiala eta jolas-arauak finkatzeko. Euskal pilotaren kasuan, ez da erraza piloten arautegi bat ezartzea, hainbat materialez osatuta daudelako eta, gainera, eskuz egiten direlako. Guk esku-pilotaren modalitatea aztertu dugu, eta esperimentu bat diseinatu dugu, pilotaren boteak zer kalitate duen kuantifikatzeko.

Pintxo-pote kontuak, blockchaina eta bitcoina

2018/09/17 Ander Galisteo Zabalo - IMDEA Networks Institutua (Madril); Carlos III Unibertsitatea (Madril)

Asko entzun izan dugu azken urte hauetan blockchainari eta bitcoinari buruz. Baina zer dira? Posible al da ulertzea nola funtzionatzen duten, eguneroko adibide sinple batekin? Hori da, hain zuzen ere, artikulu honen helburua; izan ere, blockchain edo bloke-kate kontzeptua alderatuko dugu Euskal Herrian aurrez aurre izan ohi dugun arazo batekin: nola egin diru-kontuak lagunekin pintxo-poteora zoaztenean.

Hizkuntzen mapa birtualak

2018/09/01 Artetxe Zurutuza, Mikel - Hizkuntzaren prozesamenduan doktoregaia EHUn

Dozenaka mila koordenatu, ehunka dimentsio, ipar ala hegorik ez, eta hitzak hirien partez. Baldarrak eta xelebreak beharbada, baina mapak dira hauek ere, eta makinek erabiltzen dituzte, hizkuntzaren ozeanoan nabigatzeko. Eurei esker, ordenagailu batek bere kabuz ondoriozta dezake erreginak emakumezkoak direla edo txakur frantsesez chien esaten dela. Ongi etorri embeddingen mundu zoragarrira. Bidaia hastera doa.

Ilargia eta giza jokabidea: usteak zenbat ustel?

2018/09/01 Labaka Etxeberria, Ainitze - Erizaina, Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta Garapena saileko ikertzailea, EHU.
Arozena Ormaetxea, Kristina - Erizaina eta EHUko ikertzailea; Diseinatzaile grafikoa

Aspalditik dator Ilargiak gizakion jokabidean eragina izan dezakeelako ustea; hain zuzen ere, sinesmen horren inguruko lehen idatzia Hipokratesen garaikoa da (K.a. 400. urtea). Mendeak igaro ahala, bizirik mantendu dira Lurraren sateliteari loturiko usteak, eta, gaur egun ere, badira pertsonen jokabide oldarkorrak edota osasun-arazoak astroaren faseei egozten dizkieten profesionalak ere. Zer du, baina, mitoak egiatik?

Mitokondriak eta zahartzea

2018/09/01 Muñoz Oreja, Mikel - Biodonostiako Gaixotasun Neuromuskularren-Mitokondrialen taldeko ikertzailea
Holt, Ian J. - Biodonostiako Gaixotasun Neuromuskularren-Mitokondrialen taldeko burua
Fernandez Pelayo, Uxoa - Biodonostiako Gaixotasun Neuromuskularren-Mitokondrialen taldeko ikertzailea

Zahartzea prozesu konplexu eta korapilatsua da, eta, ongi ulertzeko asko falta zaigun arren, horretan ari gara; badugu jadanik hainbat prozesuren berri. Adibidez, gero eta argiago dago mitokondriek oso zeregin garrantzitsua dutela gure gorputzaren zahartze-prozesuan, eta, hala, prozesu hori ulertzeko gako bihurtu dira.

Zentzumen anitzeko terapiaren altxorra

2018/08/02 Irantzu Rico Barrio - Medikuntza eta Erizaintzako irakaslea eta Neurozientziak Saileko ikertzailea, EHU

Bidaiatu, korrika egin, sexu-harremanak izan, instrumentu bat jo, gidatu, hizkuntza bat ikasi… ez dira bakarrik gure eguneroko ohikeria osatzen duten ekintza hutsalak. Bizi garen ingurune aberastuan, zentzumenen garapena sustatzen dute horrelako jarduerek, eta haien erabilera terapeutikoa tresna baliagarri gisa ikusi izan da, hainbat gaixotasunen sintomak atzeratzeko edo hobetzeko, mendekotasunei aurre egiteko, eta abarretarako. EHUko Neurozientziak Sailean ikertzen ari gara ingurune aberastuko terapiak nola lagun dezakeen alkoholaren menpe bizi diren edo bizi izan diren pertsonen bizi-kalitatea hobetzen.

Matematikari euskaldunak eta GeoGebraren erabiltzaileak elkartu dira

2018/07/16 Naiara Arrizabalaga Uriarte -
Elisabete Alberdi Celaya -
Aitzol Lasa Oyarbide -

Udako Euskal Unibertsitateak (UEUk) 46. Udako Ikastaroak antolatu ditu aurten. Era askotako jardunaldi, ikastaro eta tailerrek osatu dute aurtengo eskaintza, #ElkarEkin lelopean. Uztailaren 4an, matematikariek eta GeoGebrare erabiltzaileek izan zuten elkarrekin batzeko aukera. Eibarren elkartu ziren, eta egun berean ospatu ziren Matematikari Euskaldunen III. Topaketa eta GeoGebraren erabiltzaileen II.a.

Biokatalizatzaileak, industria jasangarriago bat lortzeko

2018/06/11 Lide Arana Urbieta - Biokimika eta Biologia Molekularra saileko irakaslea

Erreakzio eta prozesu biologikoak motelegiak izan ohi dira bizitzarekin bateragarri izateko. Arazo hori gainditzeko, erreakzioak azkartzeaz arduratzen diren biokatalizatzaileak ekoizten ditugu, eskura ditugun nanomakina boteretsuenak. Azken urteotan, biokatalizatzaile berriak diseinatu eta ekoizten ikasi dugu; molekula horiek erreakzioen kontrola ematen digutenez, aplikazio ugari dituzte industrian.

Kaloria-murrizketa: gutxiago jan, gehiago bizitzeko?

2018/05/23 Mª Puy Portillo Baquedano - Unibertsitateko katedraduna
Leixuri Aguirre López - Unibertsitateko irakaslea
Iñaki Milton Laskibar - Giza Nutrizioa eta Dietetikan graduduna

Janariz inguraturik eta bizimodu gero eta sedentarioagoarekin bizi garen garai hauetan, ikusten ari gara gure bizi-itxaropena etengabe luzatzen ari dela, eta, aldi berean, zahartzearekin erlazionatutako gaixotasunen intzidentzia handitzen dela. Gehiago bizi eta goserik ez pasatzea; hori lortzeko borrokatu dira gizakiak, belaunaldietan zehar. Baina zer gertatzen da hori ez bada gehiago eta hobeto bizitzeko modurik egokiena?

CAF-Elhuyar 2018: Irtenbide zirkularra, mundua irensten ari den nonahiko zaborraren kontra

2018/05/16 Iraia Etxabide Etxeberria - Diseinatzaile industriala
Alaitz Etxabide Etxeberria - Material berriztagarrien ingeniaritzan doktorea

Merkea, eraldatzeko erraza, iraunkorra, arina eta erabilera anizkoitzekoa denez, mundu mailako plastikoen ekoizpenak izugarri gora egin du, azken 52 urteotan ...

Aldizkaria paperean