Erreportajeak
Trantsizio energetikoan trabatuta
Euskal Herrian, erregai fosilen menpeko ereduari estu lotuta jarraitzen dugu, eta berriztagarrietan, Europako beste herrialde batzuen oso atzetik goaz. Hori erakusten du, argi eta garbi, Gaindegiak egin duen azterketak. Areago, azterketa horrek agerian uzten duenez, erregai fosilen kontsumoa azken urteotako handiena da une honetan. Beraz, zer trantsizio energetiko ari gara egiten?
CAR immunoterapia: ate bat itxaropenera
Azken urte hauetan, bide berriak sortu dira orain arte tratamendurik ez zuten minbiziei aurre egiteko. Horien artean, CAR immunoterapia nabarmentzen da, oso azkar egin duelako ikerketatik aplikaziorako bidea, eta emaitza ikusgarriak ematen ari delako. Izaskun Zeberio Etxetxipiak Donostiako Unibertsitate Ospitalean erabiltzen du tratamendu hori, ondo egokitzen zaien pazienteekin, eta ez du zalantzarik: ate bat ireki die ohiko tratamenduek huts egiten dien kasuei.
Nerabezaroaren zientzia
Nerabezaroa ez da haurtzarotik helduarora igarotze hutsa; prozesu bat da, eta berariazko ezaugarriak ditu. Bizitzaren aro hori aztertu dute Juan Ignacio Pérez Iglesias Fisiologiako katedradunak eta Naiara Ozamiz Etxebarria Psikologiako doktoreak, bakoitzak bere arlotik. Izan ere, prozesu biopsikosoziala da; hau da, alderdi biologikoa, psikologikoa eta soziala hartu behar dira aintzat, osotasunean ulertzeko.
Laserrak ezagutzaren mugak argitzen
1960an Theodore Maimanek laserra asmatu zuenean, ez zuen ezertarako balio. Orain, edonon daude. Sortu dira laser-mota berriak ere; ulertzeko ere zaila den denbora-tarte labur batean potentzia ikaragarriak hartzeko gai dira, izar baten bihotzean gertatzen denera hurbiltzeraino. Zertarako balioko duten, adituek badute ideiaren bat, baina, neurri bateraino soilik.
Biomasaren banaketa Lurrean
Lurreko biomasaren azken kalkuluak dio 550 mila milioi tona karbonokoa dela planetako biomasa osoa. Kantitate ikaragarria da, eta agerian jartzen du bizia zirrikitu guztietan hazten dela. Gehienak landareak dira —biomasa osoaren % 82—, baina biomasaren beste % 15 lurpe sakonean bizi da, mikroorganismoen lurraldean. Eta animaliok biomasa osoaren % 0,4 baino ez gara, ia arbuiagarri. Giza ikuspegi mugatutik nekez hauteman daitezkeen xehetasunak utzi ditu kalkuluak.
Loa, atsedena baino askoz gehiago
Loak ez balu funtzio guztiz ezinbesteko bat izango, eboluzioaren akatsik handienetako bat litzatekeela esan zuen 1978an Allan Rechtschaffen loaren ikertzaile aitzindariak. Ez da eboluzioaren akatsa, jakina. Azken urteetako ikerketei esker, gero eta argiago dugu ez ditugula alferrik pasatzen lo ia 30 urte.
Artikoan, klimaren bilakaeraren uberan
Gaur egun gertatzen ari den klima-aldaketa ulertzeko, ezinbestekoa da iraganeko klimaren datuak izatea. Naima El Bani Altuna ikertzaileak gogorarazi duenez, baina, neurketa instrumentalak azken ehun urte ingurukoak dira, eta hori, eskala geologikoan, istant bat baino ez da. Hortaz, paleozeanografiaren tresnez eta metodoez baliatzen dira ikertzaileak, epe luzeko informazioa eskuratzeko. Horretan ibili da El Bani, Artikoan.
Dietak: boladak baino gehiago, frogak
Gero eta argiago dago dietak osasunean eragin handia duela. Eta gero eta argiago dago gure gizartean oso ohikoak diren gaitz askok lotura zuzena dutela dietarekin. Ezinbestekoa da, beraz, dieta osasungarri bat zer den garbi izatea. Badira ikuspuntu desberdinak eta desadostasunak, baina baita adostasun garrantzitsuak ere.
Gure bazterretako fosilak
Lanbroak ezkutatutako bazterrak maite ditu poetak. Lurpean ezkutatutako fosilak, paleontologoak. Eta gainerakook ere maiteko genituzke, agian, hobeto ezagutuko bagenitu, agian, kontatzen diguten istorioa ezagutuko bagenu; orduan hasiko baikinateke ezkutukoa, duela milaka eta milioika urteko bazter miresgarriak, ikusten.
1918ko pandemia: ehun urteko itzala, lausoagoa gaur
Duela 13 urte, ikertzaile-talde batek Influenzavirus bat berpiztu zuen; zehazki, 1918ko gripe-pandemia eragin zuena. Batzuek bioterrorismoaren mamua haizatu zuten arren, helburua guztiz zientifikoa zen, noski: birusaren ahalmen hilgarriaren sekretua argitu nahi zuten, berriro halakoren bat gertatzea eragozteko. Ikerketa haren aurretik eta ondoren, beste hainbat egin dira, mundu osoan, helburu berarekin. Ez dute arriskua desagertzerik lortu, baina bai orduan baino apalagoa izatea.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
Hileko ikusienak
- CAR immunoterapia: ate bat itxaropenera
- Sinonimoak eta antonimoak
- Ergatiboa duten esaldi iragangaitzak, prozesatzeko zailagoak
- Trantsizio energetikoan trabatuta
- Giza kantek ezaugarri berdinak dituzte munduko kultura guztietan
- Exobiologian jakin-mina ezin ase
- Loa, atsedena baino askoz gehiago
- Lo gutxi egiteak hezurrak ahultzen ditu, menopausia ondoren
- Neandertalen galeran gizaki modernoen gaitzek nola eragin zezaketen aztertu dute
- Nerabezaroaren zientzia
