Arrek eta emeek ez dute berdin jaten; ezta iparraldekoek eta hegoaldekoek ere. Animalia taldekoiak dira, eta elkarrengandik edo elkarrekin ikasten dute. Sai arreen ohiturak eta portaerak ikertzen urteak daramatza Eneko Arrondo Floristan biologoak, eta aurkikuntza deigarriak egin ditu.
Paleolitoari buruzko kontaeretan, gizonak izan dira protagonista nagusi eta ia bakar. Haurrak, emakumeak, adinekoak edo gaixoak ez dira aipatu, ez bada aztarna oso nabarmenen bat aurkitu dutelako. Azken urteotan, ordea, metodologia eta ikuspegi berriek agerian jarri dute isildutako kide horiek ere parte hartzen zutela taldeko jardueretan. Adibidez, orduko haurrek, gaurkoek bezala, tresnak lantzen ikasten zutela eta margotu egiten zutela baieztatu dute Francesca Romagnoli eta Verónica Fernández Navarro arkeologoek.
2050erako, nekazaritza-ekoizpenak % 60 hazi beharko du, munduko biztanle guztiak elikatzeko. Eta hazkunde hori, gainera, era jasangarrian egin beharko da, ezinbestean, eszenatokia latza baita: klima-aldaketa, biodibertsitatearen galera, lurzoruen degradazioa, ur-eskasia… Egoera horri aurre egiteko, soluzio bila ari dira BRTA aliantzako zentroak.
“Begiratu urrunera” lelopean banatu dira CAF-Elhuyar sariak, Usurbilgo Sutegi aretoan. Zientzia eta teknologia gizarteratzeko dibulgazio-lanak eta egitasmoak aitortzea eta bultzatzea …
“Menopausia normalizatuz”. Izenburu hori eman zion emakume ginekologoz eta psikologoz osatutako talde batek British Medical Journal aldizkarian iaz argitaratu zuen artikuluari. Lan hartan, menopausiari buruzko estigmak, ezjakintasunak edo desinformazioak eragiten duten kalteaz ohartarazi zuten. Horri guztiari aurre egiteko eta, hain zuzen ere, menopausia normalizatzeko aritu dira eta ari dira lanean Inma Vila Mendiburu ginekologoa eta Juncal Alzugaray Zurimendi fisioterapeuta.
Ibaia jarioa da, garraioa da, mugimendua da, bizia da. Ibaietakoak dibertsitate handienetakoa duten ekosistemak dira, eta mehatxatuenetakoak. Errotak eta burdinolak eraikitzen hasi zenetik, gizakia oztopoak jarri eta jarri aritu zaio ibaien jarioari, eta biziari. Oztopo horiek eraisteko garaia da.
Hegazkinen aerodinamikan eragiten duten faktoreen artean, garrantzi handia dute gainazalek. Hori dela eta, Teknikerren teknologia garatu dute, aeronautikako pieza mikroperforatuak …
Joan den abenduan egin zuen eztanda albisteak: fusio-erreakzio baten bidez energia-irabazia lortu zen, lehenengoz. Eta, bat-batean, beti 50 urtera ikusten zen amets hori gertuago ikusi genuen. Baina, zenbaterainokoa izan zen aurrerapausoa? Eta, batez ere, zenbateraino dago gertuago energia-iturri agorrezin eta garbi horren ametsa?
Datuek argi adierazten dute: antsiolitikoen kontsumoa igo egin da nerabeetan; bereziki, emakumezkoetan eta klase apalekoetan. OPIK ikerketa-taldeko Xabi Martínez Mendiak eta kideek, datuak biltzeaz gain, haien atzean dagoena ere aztertu dute, eta baldintzatzaile sozialen indarra azaleratu dute (generoa, klasea, jatorria…). Azken finean, gazteen joera gizartearenaren ispilu da; eta gizartearen ondoeza analizatu dute, hain justu, Javier Padilla Bernáldez medikuak eta Marta Carmona Osorio psikiatrak, Malestamos (Ondoezik gaude) liburuan. Hau da liburuaren azpititulua: “Ondoeza arazo kolektiboa denean”.
Errealitate paraleloen garaian bizi gara. Guk gure ni digitala dugun bezalaxe, gero eta objektu, makina, zerbitzu eta prozesu gehiagok dituzte euren bertsio birtualak edo biki digitalak. Hala, biki digitalak erreminta garrantzitsu bihurtu dira sektore askotako enpresentzat, eta haiek garatzeko lanean ari dira BRTA aliantzako hainbat zentro.