1692001(e)ko urria
Erreportajeak
Erretzeko desiraz?
Melanophila kakalardoek ez dute ezer baso-zuteen karraska bezain atsegin. Dozena inguru Melanophila kakalardo-espezie dago munduan, eta guztiek suteetara jotzen dute …
Anestesiaren historia
Oro har, ebakuntza-gelara sartzen den pazientea oso urduri egoten da. Gerora onerako izango dela jakinda ere, ebaketa ez da inoren …
Telefono mugikorren oinarria
Mugikor bihurtzeko, telefonoaren teknologia aldatu behar izan da. Irratiaren estrategia imitatuta eta moldatuta, nahi duen orok izan dezake ia edozein …
Makinak ere sareko lanean
Behin baino gehiagotan irakurri ahal izango zenuen: Internetek mundua txiki bihurtu du. Egia izan daiteke, teklatxo bat sakatu eta munduko …
Domotika, fikzioa zirudien errealitatea
Zientzia-fikziozko filmetan, behin baino gehiagotan ikusi dira adimendun etxebizitzak. Ohetik botoitxoa sakatu eta han agertuko zen ohiko robota, gosaria erretiluan …
Bluetooth: kablerik gabeko komunikazioa
Ordenagailuaren mahaipean begiratuz gero, hanketan hamaika kable korapilatzen zaizkizula konturatuko zara: zuri sendo hau ordenagailutik inprimagailura doana da, beltz mehe …
Telekomunikazioen Unibertsitate Institutua
Jakin badakigu teknologia berrien arloan nahiko lan egiten dela Euskal Herrian, bai eta hainbat sektoretan punta-puntan gabiltzala ere. Eta, hala …
Kirolariak: hormonak bai, baina zeren truke?
Astobiza, Amaia -
Umetan, gehienok kirola jolas-orduetako denbora-pasa gisa hartzen dugu, eta, indarra hartzeko, nahikoa izaten da ogitarteko on bat jatea. Jolasa afizio …
Zura Ilargiaren argitan
Ilargiak naturako hainbat gertakaritan eragiten du; adibide garbienetako bat mareatan duen eragin nabarmena da. Hala ere, mareak Ilargiaren menpean gertatzen …
Klase turistaren sindromea
Gaur egungo hegazkin modernoek hegaldi eroso eta segurua bermatzen duten arren, aire-konpainia gehienentzat ustekabe eta zalaparta ugari eragin ditu 'klase …
A zer usaimena!
Tximeleten artean badira usaimen-kontuetan benetako ‘txapeldun’ direnak. Sits-espezie batzuetako arrek, esaterako, hainbat kilometrotatik usain ditzakete emeak. Mila bilioi molekularen artean …
Alfred Nobel, dinamita asmatu eta bakearen saria sortu zuen kimikaria
Alfred Nobel, bere izena daraman fundazioa sortu zuen zientzialari suediarra, 1833. urteko urriaren 21ean jaio zen.
Linux-ek 10 urte bete ditu
Linus Torvalds-en eskutik jaio zen Linux sistema eragilea, eta 10 urte bete ditu aurten. Microsoft-i buruhauste bat baino gehiago sortu …
Olibak
Uranga, Ane Miren -
Oliba aspaldidanik da ezaguna eta antzinako liburuetan ere egiten da horren aipamena. Gaur egun ere garrantzi berezia du, dieta mediterraneoko …
Elkarrizketak
Liher Elgezabal: "kriptografia alde batetik artea eta bestetik zientzia da"
Ordenagailuen erabilera hedatu eta mezuak sare bidez bidaltzea arrunt bilakatzen hasi zenean, askok mezuak seguru bidaltzeko modua zelako sentsazioa sentitu …
Albisteak
Musker erraldoitxoak jaio dira Kanarietan
Martxoko alean, Kanarietako Gomera irlan baino bizi ez den 60 zentimetro inguruko musker erraldoia desagertzeko arriskuan zegoela aipatu genuen.
Argi artifizialaren munduko atlasa
Italiako Purdueko UnibertsitatekoPierantonio Cinzano eta Fabio Falchik datu zehatzagoak lortu nahi izan dituzte, eta, horretarako, DMSP satelite militar meteorologikoek jasotako …
Gurpilen azpian harrapatutako dortokak
Ameriketako Estatu Batuetako hainbat dortoka-espezie desagertzeko arriskuan daude, urtero populazioaren % 10 hiltzen delako.
Telefonoari erantzun EDO kotxea gidatu
Telefono mugikorrek gidaria nahasi egiten dute, distraitu. Berri hori ez da guztiz berria, begi-bistakoa baita. Hala ere, Carnegie Mellon Unibertsitateko …
Plastiko biodegradagarria
Milango Unibertsitateko Bioteknologia Saileko zientzialari-talde batek % 92,7 biodegradagarria den plastikoa egiteko sistema garatu du.
25 urte eta memoria maldan behera!
Michigango Unibertsitatean egindako ikerketa baten arabera, 20-25 urte inguruan hasten gara memoria galtzen.
Autobus automatikoa
2003. urtean, Herbehereetako Eindhoven hirian kontrol automatikoa duen autobus esperimentala estreinatuko dute.
Makina Kosmologikoa
Uztailaren 31tik aurrera, astronomoek unibertsoa aztertzeko tresna berria dute. Makina Kosmologikoa izeneko ordenagailu ahaltsua Ingalaterrako Durhamgo Unibertsitatean instalatu dute.
Ur gazitan haz daitezkeen tomateak
Kaliforniako Unibertsitateko eta Torontoko Unibertsitateko hainbat biologok tomate landare bati Arabidopsis landarearen gene bat gehitu diote, ur gazitan haz dadin …
Urpekoak Internetera konektatzeko kable flotagarriak
Ameriketako Estatu Batuetako Itsas Armadako ingeniariek urpekoek ere Internet erabiltzea ahalbidetuko duen sistema asmatu dute. Antena flotagarri bat da.
Ekosistema artifiziala espazioan
Espazioko Europako Agentziak MELISSA proiektua du esku artean. Proiektu horren helburua gizakien gorozkietatik ekosistema artifiziala sortzea ahalbidetuko duen sistema sortzea …
Stephen Hawking: ‘adimen artifizialak gizakia gainditzea nahi ez badugu, gure ADNa hobetu behar dugu’
Stephen Hawking fisikari britainiar ezaguna kezkatuta omen dabil, adimen artifiziala gizakiaren adimena gainditu eta mundua kontrolatzera hel daitekeela uste duelako.
Giza burmuinaren antzeko ordenagailuak
NASAk garatutako gailu batek ordenagailuek giza burmuinaren antzera lan egitea ahalbidetuko du.
Lur poluituak metala metatzen duten landareekin garbitu nahi dituzte
AEBetako Purdue Unibertsitateko zientzialari batek zenbait landarek metalak metatzeko duten ahalmenaren informazioa gordetzen duen genea identifikatzea eta klonatzea lortu du.
Entzumen-arazorik ez duten haurrek ere keinuen bidezko lengoaia ikasten dute
AEBetako hainbat hizkuntzalari entzumen-arazorik ez duten haur txikiek eskuekin egiten dituzten keinuak aztertzen aritu dira.
Historiako tsunamirik handiena
Kaliforniako Unibertsitateko eta Benfield Grieg Arriskuen Ikerketa Zentroko zientzialariek egindako ikerketa baten arabera, Kanarietako Cumbre Vieja sumendian erupzioa gertatzen bada, …
Proteinen sintesia nukleoan
Zelula eukariotoen ezaugarri nagusia nukleoa izatea da, hau da, zelulan bi gune bereiztuak izatea: nukleoa eta zitoplasma.
5 urtean ‘sarea’ gaindituta
Internet sarearen egitura sortu zutenean, 4,3 mila milioi konexiorako gaitasuna beharko zela aurreikusi zuten.
Polotik polorako haizeak eta hodeiak neurtzeko satelitea
Hemendik aurrera, meteorologoek Ipar Polotik Hego Polorako hodeien altuera neurtu ahal izango dute.
Konposatu kimikoen barra-kodea
Purdue Unibertsitateko zientzialariek konposatu kimikoak azkar eta merke identifikatzeko barra-kode moduko bat asmatu dute.
Intsulina ahotik hartzeko lehen urratsak
Purdue Unibertsitateko ingeniari kimikoak garatzen ari diren metodoak aurrera eginez gero, ostera, baliteke aurrerantzean intsulina pilula bidez hartu ahal izatea.
Argentinako inurriak musker adarduna desagertzea ekar lezake
Musker adardunaren (Phynosoma familiakoa) habitat naturalak AEBetako mendebaldeko kostaldea eta Mexiko dira. Gogokoen duen platera inurriak dira.
Laser ultrabizkorrak
Coloradoko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek laser-argia erabiltzeko modu berri bat aurkitu du.
Burmuinaren aktibitatea aztertzeko teknika berria
Ezaguna denez, burmuinean aktibitateren bat dagoenean burmuineko azalean hainbat aldaketa gertatzen dira. Aldaketa horiek aztertzea oso baliagarria izaten da.
Eguzki-energia garbiagoa
Eguzki-plakek, besteak beste, elektrizitate bihurtzen dute Eguzkiaren energia. Arizonako Unibertsitateko Neal R. Armstrong zientzialariak egin duen lana Eguzkiaren energiaz baliatzeko …
Bidaliko al da zundarik Plutonera?
Diru-kontuak direla eta, iaz NASAko planak berraztertu behar izan ziren. Marten galdutako bi zundaren kostuak orduan hartutako erabakiekin zerikusia du.
Hipertentsioaren bi gene identifikatu dituzte
PHAII izeneko hipertentsio hereditario berezia ikertzen ari zirela, Yaleko Medikuntza Eskolako ikertzaileek bi genetan mutazioak daudela aurkitu dute.
Eguzkia uste genuena baino beroagoa zen sorreran
Eguzki gaztea uste zutena baino beroagoa eta distiratsuagoa zela ziurtatu du Alemanian dagoen Max Planck Institute of Extraterrestrial Physics-eko zientzialari-talde …
Argazkilari profesionalak nonahi
NASAk garatutako teknologia berri baten bidez, argazkilari amateurrek maila profesionaleko argazkiak atera ahal izango dituzte.
Hiru dimentsioko pantailak
Zeelanda Berriko enpresa batek garatu dituen pantaila berri hauen bidez, ez dago paperezko betaurreko xelebrerik jantzi beharrik irudiak hiru dimentsiotan …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
