3292018(e)ko martxoa
Erreportajeak
Gure espeziearen eboluzioa ulertzeko aurkikuntzak, bata bestearen atzetik
Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia
Hiru ikerketa arkeologiko garrantzitsu argitaratu dira, oso denbora-tarte txikian. Lehena, Misliya kobazulokoa da (Israel). Han aurkitutako 177.000-194.000 urteko giza hortzak …
Ikerketa klinikoetan aldaketa esanguratsuak egin ditu NIHk
Urte-hasieran, biomedikuntzako ikerketak finantzatzeko politika aldatu du AEBko Osasun Institutuak (NIH). Ikerketa klinikoetan gardentasuna, zehaztasuna eta errepikakortasuna lortzea du helburu. …
Ilargia: hain hurbil, hain urrun
Urtearen hasieran, “Ilargiaren urtea” izango zela iragarri zuen batek baino gehiagok. Izan ere, Ilargia helburu zuten hainbat egitasmo zeuden planifikatuta …
Birusak ez dira beti etsai
Oso txikiak eta oso sinpleak dira, eta oso informazio genetiko gutxi dute, baina gauza harrigarriak egiteko gai dira, eta ez …
Elkarrizketak
“Zientziaren dibulgazioa industria farmazeutikoaren kolaboratzaile izan da ia, txotxongilo bat bezalakoa”
Iruñeko Planetarioko zuzendaria da Javier Armentia, eta Pentsamendu Kritikoa Sustatzeko Elkarteko zuzendari izandakoa. Gogor kritikatzen ditu sasizientziak, esandakoak ez frogatzeagatik, …
Analisiak
Zientziaren mugak
Barandika Argoitia, Miren Gotzone - Kimika Ez-organikoa saileko ikertzailea
Luzerako emango luke gaiak, baina hitz gutxitan erantzuteko eskatu diegu bi ikertzaile ezagunei: ba al du mugarik zientziak? Hemen haien …
Mundu digitala
RCS, berehalako mezularitzaren estandar berria
Hasierako mugikorretan, SMS-zerbitzua erabiltzen zen testuzko mezuak bidaltzeko; zerbitzu estandarra da, eta konpainia ezberdinen artean erabil daiteke, baina testu-mezuentzat soilik …
Lekukoak
"Gustatuko litzaidake aurkitzea ez garela planetako giza espezie bakarra"
Duela gutxi izendatu dute María Martinón Torres (Ourense, 1974) CENIEH Espainiako Giza Eboluzioaren Ikerketa Zentroko zuzendari. Ez zaio erraza izan, …
Istorioak
Barbara McClintock, artoari galdezka
Long Island (New York), 1940ko hamarkadaren bukaera. Berrogei urte inguruko emakume bat artasoroa ureztatzen ari da. Pixkanaka handitzen ari diren …
Ekinean
"Uste ez banuen ere, asko gustatzen zait ikertzea"
Irati Jauregi López ikertzailea da, ikerketan arituko zenik inoiz uste izan ez zuen arren. Aitortu duenez, txikitatik izan du jakin-mina, …
Atarikoa
Gizakia bere sehaskatik kanpora
“Lurra da gizakiaren sehaska, baina ezin dugu sehaska batean bizi betiko”. Tsiolkovski fisikariaren hitzek inoiz baino indar handiagoa hartu dute …
Gai librean
Ernaldiak bihotza sendatuko balu?
Ugaztunon bihotzak duen zeregin bakarra odola zirkulazio-aparatuan barrena ponpatzea da, bihotzari berari eta gainontzeko organoei elikagaiak eta oxigenoa iritsarazteko. Zeregina …
Gibeleko minbiziaren aurkako borrokan indarrak batuz
Greziar mitologiaren arabera, Prometeok sua lapurtu zuen Olinpo menditik eta gizakiei eman zien. Orduan, Zeusek zigortu egin zuen: haitz batean …
Bizi ala afari izan? Guda akustiko batean murgilduta
Lehoiaren indar paregabea, arranoaren dotorezia, gepardoaren abiadura, otsoen zuhurtasuna... Betidanik bereganatu dute gure interesa predatzaileen ehiza-moldaerek. Ihesian dabiltzan zebrak, ahuntz …
Albisteak
Zientzialarien bigarren ohartarazpena gizateriari: etorkizuna arriskuan jartzen ari gara
184 herrialdetako 15.000 zientzialarik baino gehiago sinatutako dokumentu bat argitaratu da BioScience aldizkarian, helburu argi batekin: gizateriari ohartaraztea gure …
Materia iluna izan liteke Lurrera iristen diren pulsarren jatorria
Lurrera iristen diren gehiegizko positroien jatorria ez dago pulsarretan, eta, beraz, litekeena da jatorri exotikoagoa izatea, materia iluna, adibidez. Ondorio …
Eguzki-sisteman sartu den asteroide bat aurkitu dute
Astronomiaren historian lehenengo aldiz, eguzki-sisteman sartu den asteroide bat aurkitu dute. Orain arte gurean aurkitu izan diren beste kometa eta …
Tximistek erreakzio nuklearrak eragiten dituztela baieztatu dute
Tximistek erreakzio nuklear atmosferikoak eragiten dituztela baieztatu dute, Nature aldizkarian argitaratu berri duten lan batean. Eta erreakzio horietan isotopo …
Bakterio erdisintetikoak gai dira proteina ez-naturalak sortzeko
Kode genetikoa artifizialki hedatuta duten bakterio erdisintetikoak gai dira kode genetiko hori proteinak sortzeko erabiltzeko. Aminoazido ez-naturalak dituzten proteinak sortzen …
Ben Barres neurozientzialari iraultzailea hil da
Ben Barres 2017ko abenduren 27an hil zen, 63 urterekin, pankrea-minbiziak jota. Neurozientzialari bikaina, “gliaren gurua” ere deitzen zioten, haren lana …
Astebeteko tratamendua pilula bakarrean
Astean behin bakarrik hartuta Giza Immunoeskasiaren Birusaren infekzioari aurre egiteko gai izango den pilula eraginkor bat ari dira garatzen. Egungo …
Saguzarren garunak beste espeziekideen kokapena nola zehazten duen argitu dute
Hipokanpoa dugu animaliok gure burua espazioan kokatzeko sistema. GPSaren modura jokatzen du, garunean espazioaren nolabaiteko mapa erregistratuta. Zientzialariek identifikatuta dute …
Bi faktore neurotrofiko nanoesferetan, tratamendu eraginkorra parkinsonaren kontra
Faktore neurotrofikoen askapenean oinarritutako estrategia terapeutikoa parkinsonaren sintomak arintzeko eraginkorra dela frogatu dute, EHUren ikerketa batean. Berez, Catalina Requejo Rodríguezen …
Naturaren ekarpen immaterialak aintzat hartzea proposatu du IPBES plataformak
Munduak era zabalago batean hauteman behar ditu naturak jendeari egiten dizkion ekarpenak; hori ondorioztatu du IPBES plataformaren ikerketa batek. Biodibertsitatearen …
Mitokondrioak ez dira guztiz itzaltzen minbizi-zeluletan
Nazioarteko ikerketa batek lipidoen sintesian parte hartzen duen entzima bat identifikatu berri du, zeina inhibituz gero, saguetan prostatako minbiziaren metastasia …
Primateak klonatu dituzte lehen aldiz
Dolly ardia lortzeko erabili zen teknika berberarekin sortutako bi makako aurkeztu berri ditu Txinako Neurozientzien Institutuak. Teknika zelula somatikoen nukleo-transferentzia …
Europako osasun mentaleko zerbitzuetan giza eskubideak urratzen dira
Europako Osasun Mentalaren erankundeak egindako txostenaren arabera, Europako osasun-sistemetan urratu egiten dira gaitz mentalak dituzten pazienteen giza eskubideak. Txostenak psikiatria-zerbitzuetako …
TRAPPIST-1 exoplanetak eguzki-sistemako planeten antzekoak direla baieztatu dute
Iaz jakin zen TRAPPIST-1 izar nano gorri eta hotzaren inguruan zazpi planeta zeudela, eta haietako batzuk bizigarriak izan zitezkeela …
Immunitate-sistema zahartzea, adinarekin minbizi gehiago izatearen arrazoia
Adinarekin nabarmen handitzen da minbizia izateko arriskua, eta hori mutazioak pilatzearen ondorioz gertatzen dela uste bazen ere, arrazoi nagusia beste …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
