3212016(e)ko martxoa

Erreportajeak

Homo sapiens gizakia bere bakardadean

Zergatik da H. sapiens modernoa Homo bakarra? Duela 30.000 urtera arte, Homo generoko beste bi espezie ere bazeuden Lurrean ...

Elkarrizketak

“Teknologia erabiliz itsuek mundua ikus dezaten nahi dut”

Chieko Asakawa japoniarrak atleta olinpikoa izatea zuen amets umetan. Baina ametsa zapuztu zitzaion gaztetan istripuz nerbio optikoa mindu eta ikusmena ...

Analisiak

Hominidoak ala homininoak, zer gara gu?

Gure ahaide ebolutibo hurbilenak txinpantzeak direla argi eta garbi dugu gaur egun. Orain dela 6-7 milioi urte bizi izan zen ...

Mundu digitala

AlphaGo muga berriak gainditzen ikasketa automatikoaren bidez

Berriki jakinarazi dute lehenbiziko aldiz gai izan dela makina bat Ekialde Urrunean oso ezaguna den Go izeneko mahai-jokoko jokalari profesional ...

Lekukoak

“Nahiko nuke gure artean sareak eratzea, lerroak eratu beharrean”

Biofisika Unitateko zuzendari izateak ez dio tarte handirik uzten beste ezertarako, eta, hala ere, topatu du une bat Elhuyar aldizkariaren ...

Istorioak

Hedy Lamarr: itzalean asmatzaile, argitan izar

Hollywoodera iritsi zenean, “munduko emakume ederrena” gisara promozionatu zuten Hady Lamarr, eta filmatu eta filmatu aritu zen. Filmatzen ari ez ...

Ekinean

Helmugara iritsi zarela uste duzunean, urrundu egiten da

Leire Gartzia Riverok gogoan du zerk bultzatu zuen Kimika ikastera: “Hemezortzi urterekin, justu unibertsitatean zer ikasi aukeratu behar nuenean, upategi ...

Atarikoa

Gizakion etorkizuna eta iragana

2015eko abenduan izan zen Giza Edizio Genetikoaren inguruko goi-bilera, Washingtonen, eta azkenaldian hainbestetan entzuten den teknika berria izan zuten eztabaidagai ...

Gai librean

Bakarrik al gaude?

Izotzezko basamortu baten erdian, hotz izugarria; Eguzkia­ren argia nekez iristen da hona. Bizi-zantzurik ez da inon. Amaigabeko ur izoztuzko ...

Zertarako balio du horrek?

Zientziaren aurkikuntza handi bat iragartzen den bakoitzean, galdera bera entzun behar izaten dugu: zertarako balio du horrek? Behar baino gehiagotan ...

Superkondentsadoreak: etorkizuneko energia-metagailuak

Parisko klimaren goi-bileran ikusi zen moduan, jadanik ia inork ez du ukatzen beroketa globala gertatzen ari denik. Horrek argi adierazten ...

Albisteak

Zesareaz jaiotako haurren mikrobiota partzialki berreskuratzea lortu dute

Jaioberriek amaren baginako jariakinekin izaten duten hartu-emana eten egiten da zesarea bidez jaiotzen direnean. Ondorioz, ez dute garatzen jaioberriengan ohikoa ...

Hizkuntza arau unibertsalen arabera antolatzen da garunean

Txinera, hebreera, ingelesa eta gaztelania hitz egiten duten pertsonen garunak aztertuta, frogatu dute, idatzizko zein ahozko hizkuntza ulertzean, garuneko gune ...

Ordenagailu batek hizkiak lehen begiratuan ezagutzea lortu dute

New Yorkeko eta Torontoko Unibertsitateko ikertzaileek diseinatu duten algoritmo baten bidez, ordenagailuak kontzeptu berri bat ezagutzea eta harekin erlazionatutako beste ...

Antropozenoa garai geologiko izendatzeko ebidentziak bildu dituzte

Hemendik milioi urte batzuetara Lurraren historiaren erregistro geologikoari begiratuko baliote, giza garai baten ebidentziarik ikusiko ote lukete? Edo, gizakiok erregistro ...

Lau elementu berri taula periodikoan

Lau elementu berrirekin hasi du urtea taula periodikoak. Izan ere, abenduaren 30ean onartu zituen ofizialki 113, 115, 117 eta 118 ...

Gorputzean zelula baino hamar aldiz bakterio gehiago ditugun ustea ezeztatu dute

Askotan esaten da gure gorputzean giza zelulak baino hamar aldiz bakterio gehiago ditugula. Bada, ikerketa berri baten arabera, proportzio hori ...

Alzheimerrak eragindako oroimen-galera eragozteko mekanismo gako bat identifikatu dute

Alzheimerren gaitzaren ondorioz neuronen arteko sinapsietan gertatzen den aldaketa batek oroimen-galera ekartzen duela argitu dute gaur egun Biofisika Unitateko kide ...

Antihidrogenoak karga neutroa duela baieztatu dute

Antihidrogenoaren karga elektriko neutroa dela baieztatu dute CERNeko ikertzaileek. Orain arte baino 20 aldiz zehatzago neurtzea lortu dute. Nature aldizkarian ...

Toxikotasun-azterketetarako ez da beharrezkoa animaliak erabiltzea

Konposatu kimikoen toxikotasun-maila iragartzeko ez da animalietan probatu beharrik, nahikoa zelulak erabiltzea. Ondorio horretara iritsi dira Estatu Batuetako NIH (National ...

Antartikako onddoek Marteko kondizioetan biziraun dute ISSn

Urte eta erdiz Nazioarteko Espazio Estazioan (ISS) Marteren antzeko kondizioetan egon ondoren, Antartikako onddo batzuek bizirik irautea lortu dute baieztatu ...

Zika birusaren hedapenari eta ondorioei neurria hartu nahian

Munduko Osasun Erakundeak gaur erabakiko du Zika birusarengatik mundu-mailako larrialdi egoera ezarriko ote duen. Izan ere, infekzioak izugarri ari dira ...

Giza ehun artifizialak egiteko euskarri hobeak nola egin proposatu dute

Giza ehun artifizialetan oxigenoa eta elikagaiak hobeto garraiatzeko estrategia berri bat proposatu dute EHUko eta Oxfordeko Unibertsitateko ikertzaileek. Ehunak egiteko ...

Grabitazio-uhinak detektatu dituzte LIGO behatokian

LIGO behatokian grabitazio-uhinak detektatu dituztela iragarri dute bertako ikertzaileek. Einsteinek duela 100 urte iragarritako espazio-denboraren kurbadurak zuzenean behatzen diren lehen ...

3D inprimagailu batez giza hezur, kartilago eta giharrak sortzea lortu dute

Giza belarri bat eta matrailezur bat sortu dituzte 3D inprimagailu berri batez, haien gihar, kartilago eta hezur biziak egituratuta ...

Zelula ama kapsulatuak botika modura

EHUko NanoBioCel taldeko ikertzaileek zelula amak botika modura erabiltzeko sistema bat garatu dute, haien funtzionalitatea eta potentzial terapeutikoa hobetzen lagundu ...