2052005(e)ko urtarrila
Erreportajeak
Landareak eta CO2-a: ez da dirudien bezalakoa
Animaliek oxigenoa arnasten dute eta karbono dioxidoa kanporatzen dute; landareek, hori ez ezik, karbono dioxidoa arnastu eta oxigenoa isuri ere …
Garaiera, garaiaren isla
“Luzeak dira gaurko gazteak gero! Hainbeste jogurt eta laranja-zuku hartzearen ondorioz izango da”. Hitz horiek edozeinen ahotan jar ditzakegu, nabarmena …
Zabor-DNA, edo halako zerbait
Ezertarako balio ez duena zaborra da. Ematen du arau orokorra dela, eta edozein esparrutan aplika daitekeela. Baita biologian ere. Dena …
Ekaitza dator!
Gurean, oihu hori entzunda, ez gara asko izutzen; gehienez ere, haize-bolada batzuk eta euri-jasak izango ditugu. Baina munduko beste lurralde …
Glaukoma garaiz diagnostikatzea, funtsezkoa
Noiz egin zenuen azken ikusmen-azterketa? Ez zara gogoratzen? Tira, beharbada gure begiek arreta handiagoa behar dute. Izan ere, glaukoma begiko …
Teklatu traketsa nagusi
Herentziaz iritsi da ordenagailuetara teklatuko hizkien antolaketa. Idazmakinetarako sortu zen eta alfabetoaren ordena bera ezarri zuten hasieran. Lehen idazmakinak erabiltzean …
Emea erakartzeko asmoz?
Ezkailu arra harrigarriki itxuraldatzen da uda inguruan; ugaltzeko sasoia heltzen zaio, eta gainerako arrak paretik kendu eta emeak erakarri behar …
Plaketetatik eratorritako sendagaia: aplikazio terapeutikoak
Anitua, Eduardo - Medikuntzan eta Kirurgian doktorea, aho-kirurgialaria eta BTIko zuzendaria
Sanchez, Mikel -
Andía, Isabel - Zientzietan doktorea eta BTI I+Dko ikerketa-zuzendaria
Plaketatan aberatsa den prestakina hezurren, kartilagoen eta beste zenbait ehunen garapena eta orbantzea azkartzeko erabili da. Gainera, bioteknologia berri honek …
Ubarroia lehiakide desleiala, batzuentzat
Lehiakidetzat hartu dute Europako arrain-haztegiek eta kirol-arrantzaleek. Presioa egin dute Europako Batasunean, eta hegaztiei dagokien arteztarauan gauzatu da presio hori: …
Trafikoa lurpetik
Bilbora egunero 130.000 auto sartzen omen dira. Datua jakinda, beraz, ez lukete inor harritu behar Bilbo inguruko eguneroko auto-ilarek. Eta, …
Ezkerra izatea, oso normala den 'berezitasuna'
Biztanleriaren % 10-15 ezkerra da. Gaur egun argi dago esku nagusitzat ezkerrekoa erabiltzen dutenak ez direla ezgaitasun edo anormaltasunen batek …
Elkarrizketak
Jose Luis Encarnaçao: "Ingurune bat adimenduna izateak esan nahi du gure zerbitzura dagoela"
Zer da ingurune adimenduna, errealitatea ala zientzia-fikzioa? Egiazkoa bada, noizko izango da adimenduna gure ingurua? Zertan nabarituko dugu? Galdera horiei …
Albisteak
Zurrupadatxo bat historia
Tiahuanacoko zibilizazioaren aztarnak aurkitu dituzte Boliviako Titikaka lakuaren ertzean.
NEXT, makina-erremintaren hurrengo belaunaldia
NEXT ekoizpenaren arloan inoiz martxan jarri den Europako ikerketa-ekimenik handiena da, eta makina-erreminta egungo krisi-egoeratik ateratzea du helburu.
Arraina jan obesitatea saihesteko
Ikertzailearen arabera, badirudi gantz aseak janez gero obesitatea izateko aukera gehiago dagoela, eta, aldiz, gantz azido poliasegabeekin obesitatea gutxitu eta …
Primateen klonazioa inoiz baino gertuago
Tximinoak enbrioien faseraino klonatzea lortu du Estatu Batuetako ikertzaile-talde batek.
Munduko duna egonkor handienen sekretua
Ikertzaileen arabera, dunen azpian eta barruan dagoen urak egonkortzen ditu dunak. Izan ere, dunen azalaren azpian begiratuta, ur ugari dagoela …
Swift, gamma izpien atzetik
Swift behatokiaren lana gamma izpien eztandei buruzko datuak jasotzea da.
Transgenikoak txantxarraren aurka
Txantxarrarekin behin betiko bukatzeko metodo bat probatzen hasiko dira AEBetan. Streptococcus mutans bakterioa, genetikoki eraldatzean datza.
Haurdunaldian erretzeak fetuaren ezegonkortasun genetikoa eragin lezake
Espainiako Pediatria Elkarteak Nafarroako Unibertsitateko Pediatria Laborategia saritu du tabakoaren eta fetuaren ezegonkortasun genetikoaren arteko erlazioari buruzko ikerketa batengatik.
Epilepsia ikertzeko teknika matematiko berriak
Teknika matematiko bat erabili dute epilepsia gaitza duten gaixoen garun-jarduera elektrikoa aztertzeko.
Minda arazteko lehenengo instalazioa
Minda arazteko teknologia berria elektroflotazioan oinarritzen da, eta sistemak berrikuntza nagusi bat du.
Fruta-eulien bi barne-erlojuak
Animalia gehienek barne-erlojuak dauzkate. Fruta-euliekin egindako ikerketa berriek erakutsi dute intsektu horiek bat beharrean bi erloju zelular dituztela.
Azidorik azidoena
Orain arte ikusi den azidorik azidoena sintetizatu dute Kaliforniako laborategi batean. Karborano-azido bat da.
Eguzkiaren jarduera enborrean ikusgai
Karbono-14aren teknikaren bitartez zuhaitz-enborrak ikertuz, Eguzkiaren jarduera aztertzea lortu dute.
Barraskiloa azkarrena ehizan
Ehizan, kono-itxurako itsas barraskiloak toxinak ziztatzen dizkio harrapakinari. Ziztada hori 300 milisegundo baino azkarrago gertatzen da, ikertzaileek ikusi dutenez.
Mei Long, lotan harrapatutako dinosauroa
Lo zegoen dinosauro baten fosila aurktu dute Txinan. Dinosauroa 53 zentimetro luze zen eta duela 140 milioi urte inguru bizi …
BITIA, datu genetikoen eta klinikoen arteko lotura
BITIA softwareak datu genetikoen eta klinikoen arteko lotura egiten du, eta, hala, minbiziaren garapena aurreikusteko lagungarri izan daitezkeen faktore berriak …
Kaiola kimiko txikiena
Erreakzio kimiko bat egin dute nanohodi baten barruan. Oxidatutako fulerenoak elkarren segidan lotu, eta kate luze bat osatu dute.
Aukera berria antibiotikoentzat
Nola kendu bakterio bati antibiotiko batekiko erresistentzia, botikak lehen bezala eragin diezaion? Bakterioari erresistentzia ematen dion DNA-zatia erauzten duen molekula …
Txitxarren inbasioa, basoaren bizigarri
Kaliforniako ekologo batek, frogatu du, hildako txitxarrak basoarentzat onuragarriak direla.
Elektroien bat-bateko argazkia
Kanadako eta Japoniako fisikariek elektroiei argazkiak ateratzeko teknika bat garatu dute.
Behi eroen gaitzari buruzko datu berriak
Nafarroako Unibertsitateko ikertzaile-talde batek prioiak aurkitu ditu hiru animalia-espezieren digestio-aparatuan: behi pirenaikoan, primatean eta arratoian. Eta prioi patogeno hori da …
Hortz zorrotzen sekretua geneetan
Karraskarien ebakortz zorrotzen sekretua esmaltearen hazkuntzan datza. Ugaztun gehienetan, esmalteak hortz guztia estaltzen du, baina karraskarietan esmaltea hortzaren kanpoko aldean …
Hegazkinak ia-ia koheteen pare
NASAren hegazkin batek ia Mach 10eko abiadurara iristea lortu du; hau da, ia 11.000 km/h abiaduran egin du hegan X-43A …
Zelula amak enbrioi gazteagoetatik
Lau egun baino ez zituzten giza enbrioietatik zelula amen lerroak haztea lortu dute Chicagoko Ugalketarako Genetika Institutuan, AEBetan.
Uso mezularien iparrorratza mokoan
Uso mezulariek Lurraren eremu magnetikoari antzematen diote eta horri esker orientatzen dira. Usoen goiko mokoaren barruan dauden partikula magnetiko txiki …
Oihartzuna antzinako maien piramideetan
Txalo egitearen ondorioz, txorien txioak edo euri-tanten soinua entzuten dira. Belgikako ikertzaile batzuek jakin nahi dute piramide horien eraikitzaileek nahita …
Zelularen nukleoan sartzen den orratza
Nanoorratz deitu diote egileek, eta ez da gutxiagorako, 200 nanometro zabal eta zortzi mikrometro luze besterik ez da eta.
Hezur kaskarragoak anorexia baduzu
Pertsona osasuntsuekin alderatuta, elikaduraren asaldurak dituzten gaixoek arrisku handiagoa dute hezurretako gaixotasunak izateko, osteopenia edo osteoporosia garatzeko, adibidez.
Itsasoko espezieen errolda gora eta gora
Zenbat bizidun daude itsasoan? Itsas biziaren nazioarteko errolda nagusian; 38.000 espezie dago.
Sopranoen ahots-mekanismoak
Sopranoen ahotsen oinarri fisiologikoak ezagutzeko ikerketa bat egin dute Nafarroako Unibertsitate Klinika.
Elhuyarren berriak
Teknopolis, freskuraz
Berrikuntza han eta hemen, modan dago, eta berrikuntzarena omen etorkizuna. Teknopolisen zazpigarren aldia ere badirudi olatu horren gainean datorrela, urtarrilean …
Jakintza hedatuz
Melanomaren tratamenduaren irakaspena
Badira urte batzuk melanomak tratatzeko kimioterapia hutsaren ordez biokimioterapia erabiltzen dela.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
