1652001(e)ko maiatza

Erreportajeak

Non da Ternuako bakailaoa?

Nork ez du entzun Ternua eta euskal arrantzaleei buruzko historiarik? Zein garaitan bertaratu ziren euskal arrantzaleak? Noiz utzi zioten bertan …

Ona al da alkohola osasunerako?

Azken garaiotan edonon daukagu gai honi buruz irakurtzeko parada, eta Elhuyar. Zientzia eta Teknika aldizkari honetan bertan ere artikulu bat …

Kometak eta asteroideak, zer da zer?

Duela 50 urte bazirudien argi zegoela zer zen asteroidea eta zer kometa. Ezaugarri bereizgarriak zituzten eta ongi mugatutako bi taldetan …

Bizkaia aldeko txinparta elektrikoak

Bizkaia aldean energia elektrikoa ekoizteko hainbat proiektu daude: ziklo konbinatuko zentral elektrikoak, birgasifikazio-instalazioa, IGCC... Azkenaldian sarri entzun ditugun hitz berri …

Euskal Herriko hezeguneak (eta XII): hezegune artifizialak

Euskal Herriko hezeguneak ezagutu eta ulertzea helburu dituen artikulu-sorta hau ezin da amaitutzat eman gure geografian sakabanatuta dauden hezegune artifizialez …

Gaixotasun infekziosoak, zaharrak berri

Azken hogei urteotan gaixotasun infekzioso edo kutsakor berriak etengabe agertu dira. Alde batetik, mikroorganismo ugari identifikatu dira eta, bestetik, lehendik …

Poligrafoaren gorabeherak

Gezur-detektagailua edo poligrafoa egiteko ideia lehen aldiz mendearen hasieran sortu zen eta aparatua bera 50eko hamarkadan egin zen. Harrezkero gero …

pi, konstante biribila

William Oughtred matematikaria gizon txikitxo, begi beltzekoa zen. Oso berandu oheratzeko ohitura zuen, normalean problemaren bat ebaztu nahian lo hartzen …

Txanpon berdeak

Inoiz ez zenituen txanpon berdeak ikusiko, ezta? Bada, orain egin egingo dituzu.

Artista zientzialariaren asmakizun harrigarriak

Leonardo da Vinci artista handia izateaz gain, bere garaiko zientzialari eta ikertzaile garrantzitsuenetako bat izan zen. Behaketa eta analisi sakonak …

Kantuketan mugi hitzen musikan

Haurrei zuzendutako CD-ROM berria argitaratu du Elhuyarrek, oraingoan Euskal Kultur Erakundearekin batera. Kantuketan izeneko CD-ROM honetan, haurrek musika izango dute …

Edari freskagarriak

Horiek ekoizteko, edateko ura eta "xarabe" deritzon osagai-multzoa erabili ohi da normalean: gozagarri naturalak, zukuak, landare-estraktuak, agente aromatikoak eta gehigarriak. …

Elkarrizketak

David Southwood: “AEBetan NASA interes nazionalarekin lotzen dute. ESArekin ez da hori gertatzen”

Europako Espazio Agentzia (ESA) ez da Estatu Batuetako NASA bezain ezaguna eta indartsua, baina pixkana-pixkana leku garrantzitsua hartu du munduko …

Albisteak

EHUko katedradun Jose Maria Riverak Maurice Goldblatt zitologia saria

Amsterdamen hil honetan izango den XIV. Nazioarteko Zitologia Biltzarrean sarituko dute Jose Maria Rivera.

Napalm, abereen erreketa garbia

Erresuma Batuko abeltegietan behien entzefalopatia espongiformea gaixotasunaren ondorioz milaka abere hil dira.

Eguzki-nabigazioan aldaketak

Eguzkiaren fotoien bultzadaz nabigatuko duen ontziak, espazioratu ondoren, hegal handi batzuk zabaldu behar ditu bidaiari hasiera emateko.

Hegazkinen egiturak konpontzeko teknika berriak

Azkenaldian, hegazkinen osagaietan gertatutako kalteak detektatzeko bi teknika aurkitu dituzte.

Espermatozoide lotsatiak

Illinoisko Unibertsitateko eta Emory Unibertsitateko zientzialariek espermatozoideei obuluaren mintz babeslea zeharkatzeko seinalea bidaltzen dien proteina-taldea identifikatu du.

Dieta aldatzearen mesedeak ez dira berehala sumatzen bihotzean

Bihotzeko gaixotasunak saihesteko dietak garrantzi handia duela jakina da.

Ordenagailu optikoak: azkarrago eta merkeago

Etorkizuneko ordenagailuek, elektroien eta kableen ordez, fotoiak eta zuntz optikoa erabiliko dituzte. Hartara, abiadura egungo ordenagailuena baino ehun milioi aldiz …

Gradiometria: lurpeko tunelak detektatzeko metodo berria

Lurpean tunel edo instalazio bat eraikitzen denean, lur-masa zati bat desagertu egiten da.

Birsortutako neuronek funtzio garrantzitsuak betetzen dituzte

Egun, badakigu ugaztun helduen burmuineko neuronak birsortu egiten direla. Baina zerbaitetarako erabiltzen al ditugu birsortutako neurona horiek?

Ikus dezaketen begi artifizialak

Begiak kalteak jasaten dituenean, lehenengo helburua ikusmena ez galtzea izaten da. Bigarrena, ostera, estetikoa izaten da.

Poloetako hodei garaien tenperatura

Zientzialariek Ipar eta Hego Poloetako hodeietako eta goi-atmosferako tenperatura neurtzea lortu dute

Armiarma-sareen gogortasuna

Zientzialariek aurkitu dutenaren arabera, Nephila clavipes armiarmak sareak egiteko erabiltzen duen zeta zetarrek harilkatzen dutena baino gogorragoa eta elastikoagoa da.

Txad lakua desagertzeko arriskuan

Garai batean, Afrikako erdialdean dagoen lakua kontinenteko lakurik handienetakoa zen. Orain, ordea, Txad lakuaren azalera duela 40 urte baino 20 …

X kromosomak esperma gutxi ekoiztearen erantzule

Batzuetan, bizitza osoko egiak gezur bihurtzen dira bat-batean.

Arazo gehiago hegazti migratzaileek

Lurreko hainbat estatutan telebistarako komunikaziorako dorreak gero eta ugariagoak dira.

Neurrira prestaturiko sendagai-dosiak

Zientzialariek gorputzari behar duen sendagai-dosi zehatza emateko modua aurkitu dute.

Zuhaitz-biomasa bera Kongon eta Kanadan

Burua asko nekatu barik, arrazoizkoa dirudi tropikoan lurralde epelagoetan baino biomasa gehiago dagoela pentsatzeak.

‘Terminator’ sitsa

Hori da genetikoki eraldatutako krisalida arroseko sitsari eman dioten izena.

Entzimen inhibizio selektiboa

Washingtongo Unibertsitateko Medikuntza Eskolako ikerketa-talde baten ustez, Viagraren antzeko mekanismo selektiboa erabilita, hainbat gaixotasun senda daitezke.

Belarjaleen aurkako arma lurrunkorrak

Belarjaleek atakatzen dituztenean, landareek substantzia organiko lurrunkorrak ekoizten dituzte, belarjale horien harrapariak edo parasitoak erakartzeko.

Natura hondakin nuklearren biltegi

Hainbat geologo uranio-hobi natural baten bilakaera aztertzen ari da, hondakin nuklearrak kudeatzeko modua aurkituko dutelakoan.

Eskizofrenia katatonikoaren erantzule den genea aurkitu dute

Alemaniako Wuerzburg Unibertsitateko zientzialariek eskizofrenia katatonikoaren erantzule den genea aurkitu dute.

Gor begi argia

Meningitisa duten gaixoen % 30 hil egiten da; % 4 inguru, ostera, guztiz gortzen da. Meningitisa sortzen duten bakterioek barne-belarriko …

Adimen-kozientea neurtzeko software berria

Bartzelonako Informatika Fakultatean, garuneko paralisia duten gaixoen adimen-kozientea zuzen eta akatsik gabe neurtzeko gai den programa berri bat asmatu dute.

Kukuaren amarruak

Jada udaberrian ondo sartuak gaude eta aspaldi entzun genuen kukuaren kantua lehenengoz. Jakin ere badakigu kukuak beste txorien habiatan jartzen …

Gas natural likidotua birgasifikatzeko instalazioak

Batzuetan, hobiko gas naturala likidotu eta, metano-itsasontzietan, inportazio-terminaletaraino garraiatzen da. Erregai gisa erabiltzeko, ordea, beharrezkoa da likidotutako gasa berriro gas …

Ziklo konbinatuko zentral elektrikoak eta IGCC

Zentral termiko konbentzionaletan lurrun-turbinak erabiltzen dira energia elektrikoa ekoizteko. Ziklo konbinatuko zentraletan, ostera, lurrun-turbinarekin batera gas-turbina ere erabiltzen da.

Hondakindegiko gasa balorizatzeko zentrala

Hondakinen errekuntzan sortutako gasen metano-edukia oso handia da eta, horregatik, elektrizitatea edo beroa lortzeko erabil daiteke.

Windows eta Linux kutsatzen dituen birusa

Ez omen da oso birus arriskutsua, baina hau da birus batek Windows eta Linux kutsa ditzakeen lehen aldia.

Dogcow salbatu!

Mac-eko milaka erabiltzaile elkartu dira Apple-i sistema eragile berrian Dogcow sar dezan exijitzeko.