1632001(e)ko martxoa

Erreportajeak

ESS, neutroien emari oparoa

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

ESS, Europako zientzialariek eskuartean duten proiektu interesgarri eta erraldoienetarikoa da. Lankidetzan Europako herrialdeek abiarazitako proiektu honek, neutroiak lortzeko behar diren …

Islandiako lezioa: genomika, arlo pribatuaren eta publikoaren arteko zientzia

Etxeberria, Arantza -

2000. urtean giza genomaren segida aletu edo sekuentziatu den berri eman da. Ekainaren 26an Bill Clinton, Tony Blair eta bioteknologiaren …

Itsasontziek eragindako poluzioa

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Azken albiste-sorta Galapago uharteetatik datorkigu. Duela gutxi, Frantziako kostaldetik hurbil ere gertatu zen. Denboran atzera joanda, hamaika isurketa aurki daitezke. …

Giza genoma. Non gaude?

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

2000 urteko zientziaren ekarpen nagusitzat giza genomaren sekuentziazioa hartu da. Baina, dagoeneko, lan horren bukaera hiru aldiz iragarri da, hots, …

Giro ona ala txarra? Hori da galdera

Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Martxoaren 23an ospatzen da urtero meteorologiaren eguna, 1873. urteko egun horretan sortu baitzen Meteorologiaren Nazioarteko Erakundea (MNE). Ospakizun hori ez …

Euskal Herriko hezeguneak (X): ibaiertzetako basoak eta ibar-basoak (I)

Estonba Mintxero, Mikel -

Ibaiertzetako basoak eta ibar-basoak aldizkako uholdeek eta horiek ertz eta lurmenetan utzitako ekarpenek sortutako baso-ekosistema hezeak dira.

Zer egin arrautzak flota dezan

Ares, Felix -

Arrautza freskoa bada hondoratu egingo da, pasatuta badago, berriz, flotatu egingo du. Oso bestelakoa da kontua, arrautza freskoak flota dezan …

Zinematografoa edo argazkia zine bilakatu zenean

Urresti, Igor - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

"Asmakizun honek ez du etorkizunik. Izan ere, nor egon daiteke egunero kalean ikus ditzakeen irudiak pantaila batean ikustearren ordaintzeko prest?" …

IPv6 Interneteko protokolo berria

Waliño, Josu -

IPv6 protokoloa izango da etorkizunean Interneteko helbideak adierazteko erabiliko dena. Steve Deering-ek, IPv6ren aitatzat har daitekeenak, esan duenez, azken bertsio …

Garbitzailea den lorea: alkatxofa

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Greko eta erromatarrek aurkitu zituzten lore honek batetik sukaldaritzarako eta bestetik sendagarri gisa dituen propietateak. Baina arabiarrak izan ziren, Erdi …

Elkarrizketak

Dieter Richter: denontzat egokia izan daitekeen makina bat diseinatzeko elkartuko gara.

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Neutroien dispertsioa zientziaren esparru askotan da erabilgarria. Neutroiak, ordea, ez dira errazak isolatzen. Erabiltzen den metodorik eraginkorrenari espalazio deritzo. Europan …

Albisteak

Jantzi freskagarriak

Elhuyar Zientzia -

Suhiltzaile, meatzari, soldadu eta bestelako langileei tenperatura altuak denbora luzeagoan jasaten lagun diezaiekeen jantzi berezia asmatu dute Australian.

Amazonas oihanaren hondamena zenbakitan

Elhuyar Zientzia -

Brasilgo Amazonas estatuan 40.000 milioi erabiliko dira, autobide eta trenbideak eraiki, proiektu hidroelektrikoak burutu eta populazioaren hazkundea bultzatzeko.

Ortura noa, hodeiak ereitera

Elhuyar Zientzia -

Badirudi aurrerantzean artoa erein ostean laino ilunen zain gora begira geratu beharrean, euria ekarriko duten hodeiak ere erein ahal izango …

Darwin-en gogoko txoria

Elhuyar Zientzia -

Darwinek, hautespen naturalaren teoria proposatu zuenean, ez zuen bere teoria baiezta zezakeen froga errealik aurkeztu, eta froga horiek geroago aurkitu …

Antartikako izotza urtzen ari da, baina ez horrenbeste

Elhuyar Zientzia -

Ikerketa berri honekin, zalantzan jarri da datu hori. Egun, izotz-geruza batez beste 2.000 metro lodi da.

Eskizofreniaren markatzaile genetikoaren atzetik

Elhuyar Zientzia -

Eskizofrenia tratatzea ez da erraza. Hala ere, hasierako faseetan detektatu eta tratamendu egokia jarraituz gero, gaixotasunaren endekatze-prozesua moteltzea lor daiteke.

Robot txikietan txikiena

Elhuyar Zientzia -

Sandia laborategi nazionaleko zentro militarrean sortu dute eta, asmatzaileek diotenez, robot handiagoek egin ezin ditzaketen lanak egiteko erabil daiteke.

Europako Batzordea urak garbitzeko ekinean

Elhuyar Zientzia -

Europako Batzordeak pixkanaka uretatik ezabatu beharreko 32 substantziaren zerrenda proposatu du.

PCrako haizagailu mikroskopiko isilak

Elhuyar Zientzia -

Ordenagailuaren haizagailuaren zaratak ez dizula behar bezala lan egiten uzten? Akabo komeriak!

Dislexikoen koordinazioa hobetzeko ariketak

Elhuyar Zientzia -

Belfasteko psikologo-talde batek dislexikoei koordinazioa hobetzen lagunduko dien hainbat mugimendu eta ariketa proposatu ditu.

Nor da ispiluko hori?

Elhuyar Zientzia -

Pentsatu al duzu inoiz lanera edo ikastetxera joan aurretik ispiluan begiratu eta, agian, ez duzula zure burua ezagutuko?

Itsasoko haize-parke erraldoiak auzitan

Elhuyar Zientzia -

Itsasoko haize-parke txikietan oinarrituta egindako ingurugiro-inpaktuaren azterketetako ondorioak ezin dira, beste barik, haize-parke handiagoak diseinatzeko erabili.

Gomerako musker erraldoiaren atzetik

Elhuyar Zientzia -

Oporretan Kanarietako Gomera irlara joan eta bigarren egunerako eguzkia hartzeaz asper-asper eginda zaudela ohartzen bazara, hona hemen denbora-pasa polit bat:

Energia aurrezteko proiektuei diru-laguntzak

Elhuyar Zientzia -

Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak energia aurreztea helburu duten 26 proiekturi 182 milioiko diru-laguntza eman die.

Lurrikara datorrela!

Elhuyar Zientzia -

Moskuko Unibertsitateko fisika-departamentuko zientzialariek lurrikarak lehenago aurresateko balioko duen sistema aurkeztu dute.

General Motors-en ibilgailu ekologiko berriak

Elhuyar Zientzia -

General Motors multinazionalak erregaia aurrezten duen eta atmosferara kontaminatzaile gutxiago isurtzen duen hainbat ibilgailu aurkeztu zituen Ipar Amerikako Nazioarteko Automobil …

Ortuko artoa ibilgailuetarako erregai?

Elhuyar Zientzia -

Atmosferara poluitzaile gutxiago isurtzeko, MTBE (metil-t-butil eterra) gehigarri sintetikoa eransten zaio gasolinari. Baina substantzia horrek lur azpiko eta azaleko urak …

Fitoplanktona ereinda, lurra berotzea ekidin nahi dute

Elhuyar Zientzia -

Lurraren berotzeari aurre egiteko, 90eko hamarkadan esperimentu bitxi bat egin zen. Izan ere, Estatu Batuetako laborategi bateko ozeanografoek burdin sulfato …

Ondo lo egin, laztana

Elhuyar Zientzia -

Ohekidearen zurrungak jasan beharra baino amesgaizto txarragorik ba ote? Hots gogaikarri hori gutxitzeko, Yaleko mediku-talde bat somnoplastia deritzon teknologia erabiltzen …

Motor esferikoa roboten besoetarako

Elhuyar Zientzia -

Ingeniari-talde batek edozein norabidetan biratzeko gai den motor esferiko berri bat asmatu du. Ideia, berez, ez da berria.

Mugikorrak vs minbizia: amaierarik ez duen istorioa

Elhuyar Zientzia -

Kale-bazter guztietan ikusten hasi ginenetik datorren kontua da: minbizia sortzen al du telefono mugikorrak?

Europako Parlamentuak ibilgailuen gas-emisioak murriztu nahi ditu

Elhuyar Zientzia -

Europako Parlamentuko Ingurugiro Batzordeak atmosferara isurtzen diren gasen inguruko txosten bat aurkeztu du.

Homeroren Odiseako animali-hilketak ez ziren asmatuak

Elhuyar Zientzia -

Orain arte, historialarientzat ez zegoen batere argi Homerok bere Odisea liburuan deskribatu zituen animalia-hilketen zehaztasunak egia ote ziren.

Darwin berriz ere Kansasera

Elhuyar Zientzia -

Joan den abuztuan bi urte Kansasko ikastetxe publikoetan Darwinen eboluzioaren teoria ez irakastea erabaki zuten eta gaia programatik kendu egin …

Ordenagailuen esprinta

Elhuyar Zientzia -

Jakina da ordenagailurik ahaltsuenak helburu militarretarako asmatu eta erabiltzen direla.

Bihar eguzkia ala euria?

Elhuyar Zientzia -

Biharamuneko eguraldiaren iragarpenarekin konformatzen ez diren horientzat berri onak datoz Estatu Batuetatik. Izan ere, zientzialari-talde batek adierazi duenez, laster gai …

Eta lurra hoztu egin zen

Elhuyar Zientzia -

Orain arte, duela 3,2 milioi urtetik hona, Lurra 2 ºC hoztu dela pentsatu izan dute zientzialariek.

Parkinsonak jotako soldatzaileak

Elhuyar Zientzia -

Saint Louiseko ikertzaile-talde baten arabera, soldatzeak Parkinsonen gaixotasunaren agerpena sorraraz lezake.

Meteorologiarako oinarrizko datuak

Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Presio atmosferikoa barometroekin neurtzen da. Itsas mailan 950 eta 1.050 milibar artekoa izaten da, eta behe-presioko eremuak edo depresioak eta …

Zer gertatzen da bideokontsolekin?

Waliño, Josu -

Aurreko zenbakian hitz egin genuen Microsoft-ek kaleratuko duen Xbox bideokontsola berriaz.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila