2592009(e)ko abendua

Erreportajeak

Zientzia eta teknologia euskal gizartearen begietan

Lakar Iraizoz, Oihane - Elhuyar Zientzia

Euskal Herriko biztanleek begi onez ikusten dituzte zientziak eta teknologiak ekarri dituzten aldaketak eta aurrerapenak. Hala ere, askok uste dute …

Metal arraroak, agortzeko bidean?

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Burdinaren, berunaren edo urrearen aldean, arraroak dira itrioa, niobioa edo disprosioa. Metal edo lur arraroak dira, hain zuzen. Eta ez …

Nirea niretzat eta gurea naturarentzat?

Lakar Iraizoz, Oihane - Elhuyar Zientzia

Oso zabalduta dago lursailak egur-ekoizpenera bideratzen dituzten jabeek naturaren kontserbazioaren alde ezer gutxi egiten dutelako ideia. Izan ere, askok eta …

Elkarrizketak

Sir Harold Kroto 1996ko Kimikako Nobel sariduna

"C60 molekularentzat aplikazio humanitarioak aurkitzea espero dugu laster"

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Kimikako Nobel saria eman zioten 1996an, kaiola-itxurako molekula bat aurkitzeagatik: fullerenoa. Richard Buckminster Fuller arkitektoaren omenez jarri zion izena Krotok …

Analisiak

Kopenhage COP 15erako bidea: ikusteko dago akordio garrantzitsu bat lortuko den

Galarraga, Ibon -
Markandya, Anil - Basque Centre for Climate Change zentroko zuzendari zientifikoa

Guztiok gaude Kopenhageko COP 15i begira, klima-aldaketaren aurka borrokatzeko asmo handiko konpromiso bat erdietsiko den itxaropenarekin. Asmo handiko helburua da; …

Bizi artifiziala eta haren ondorioak

Moreno, Alvaro - Logika eta Zientziaren Filosofia Saila. Biologiako Filosofia Taldea, IAS Research

Aspaldiko ideia da bizia artifizialki sortzea (Golem, Frankenstein...), baina lehen saio zientifikoak joan den mendekoak baino ez dira; Ledouxen eta …

Mundu digitala

Errealitate gehitua: munduaren pertzepzioa aberasten

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Imajinatu kameradun eta pantailadun gailu bat, kamera jatetxe baten ateari begira jartzean pantailan haren irudiaz gain karta eta prezioak ere …

Gogoetan

Eboluzioak bostekoa eman zigun

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Ez dago museo batera joan beharrik eboluzioaren lorpen liluragarri bat topatzeko. Edozein bizidun aztertu besterik ez dago eboluzioan arrakasta izan …

Istorioak

Lizunen miraria

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

"Miraria dirudi!" esan zuen Florey doktoreak lau saguak hil zirela jakin zuenean. Chain, berriz, ia dantzan hasi omen zen, eta …

Atarikoa

Kultura zientifikoa

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Bete-betean dagokigun gai bat jaso dugu zenbaki honetan. Izan ere, zientziaren komunikazioan aritzeak halabeharrez egiten gaitu zientzia-, teknologia- eta berrikuntza-sistemaren …

Umore grafikoa

Gai librean

Haurdun gelditzea gizonezkoen esku

Orive Arroyo, Gorka - Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea
Zarate Sesma, Jon - Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea

Zientzialarien zeregina da naturari galderak egitea eta haren erantzunak interpretatzea eta praktikan jartzea. Postulatuari jarraituz, haurdunaldian emakumeak jasaten dituen aldaketa …

Liburutegia

Kepa Altonagak gomendatuta, eboluzioa irakurgai

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Kepa Altonagak zoologia irakasten du Euskal Herriko Unibertsitatean. Hari eskatu diogu zientzia-liburuen gomendio bat egiteko. Alde batetik, hiru dibulgazio-liburu gomendatu …

Albisteak

Saturnok beste eraztun bat dauka, erraldoia

Elhuyar Zientzia -

Saturnoren inguruan biraka dabilen beste eraztun bat aurkitu dute NASAko ikertzaileek Spitzer Espazio Teleskopioari esker. Ez da edonolako eraztuna; Saturnoren …

Giza eboluzioaren beste pasarte bat argituta

Elhuyar Zientzia -

Ardi jarri diote izena orain dela 4,4 milioi urte gaur egun Etiopiakoa den eremu batean aurkitutako eskeletoari. Science aldizkariaren ale …

Iragana gaur, garaiera handian

Elhuyar Zientzia -

Argentinako ikertzaile batzuek estromatolito biziak topatu dituzte Andeetako laku gazi batzuetan, 4.000 metrotik gorako garaieran. Estromatolito fosilak munduko hainbat lekutan …

Bit iraunkorra disko gogorretan

Elhuyar Zientzia -

Disko gogorren teknologiak ez du irauten betiko, degradatu gabe. Kondizioen arabera, formatu digital batzuk hamarkada bat pasatu baino lehen has …

Ilargian dago eguzki-sistemako lekurik hotzena

Elhuyar Zientzia -

NASAk jakinarazi duenez, Ilargiaren Hego poloaren inguruko kraterretan daude eguzki-sistemako leku hotzenak. Hain zuzen ere, 33 gradu kelvin neurtu ditu …

Tyrannosaurus rexen aitzindaria, berdin-berdina baina miniaturan

Elhuyar Zientzia -

Tyrannosaurus rexen antzera, masailezur sendoa, buru handia, hanka ikaragarriak eta beso eskasak zituen dinosauro baten aztarna fosilak aurkitu dituzte Txinan. …

Anfibioak kutsaduraren adierazle onak direla, zalantzan

Elhuyar Zientzia -

Hego Dakotako Unibertsitateko aditu batzuek anfibioen eta toxikotasunaren arteko erlazioari buruzko 20.000 ikerketa baino gehiago bildu dituzte, eta ondorioztatu dute …

Google Earth, karbono dioxidoari jarraitzeko

Elhuyar Zientzia -

Google Earth aplikazio ezin egokiagoa da karbono dioxidoaren kontzentrazioa aztertzen diharduten ikertzaileentzat. Esate baterako, Michigango Unibertsitatean eredu oso konplexu bat …

Batzuen gainbehera, besteen mauka

Elhuyar Zientzia -

Onddo batek azaldu lezake zergatik gertatu zen orain dela 250 milioi urteko iraungitze masiboa Orain dela 250 milioi urte inguru, …

Argia garuna ikusteko

Elhuyar Zientzia -

Optogenetika teknika baliagarria da garunaren jarduera eta buruko gaixotasunak ikertzeko Optogenetika duela 4 urte sortu zuen Karl Deiseroth fisikari eta …

Monarka tximeleten GPSa, antenetan

Elhuyar Zientzia -

Antenei esker lortzen dute monarka tximeletek migrazio-bidean orientatzea, Massachusetts Unibertsitateko neurobiologo-talde baten arabera. Aspaldi dakite zientzialariek Eguzkiaren kokapena erabiltzen ...

Gas-hodeiak bai, izar berririk ez

Elhuyar Zientzia -

Argitu dute zerk eragiten duen hainbat gas-hodeitan izarrik ez sortzea Harvard-Smithsonian Astrofisika Zentroko ikertzaile-talde baten arabera, unibertsoko hauts- eta gas-hodeietako …

Neke kronikoa, birus baten errua?

Elhuyar Zientzia -

Litekeena da erretrobirus batek eragitea neke kronikoa. Estatu Batuetan egindako ikerketa batean, neke kronikoak jotako 101 paziente aztertu dituzte, eta …

GPSa duen koilarea, ganaduaren jarraipena egiteko

Elhuyar Zientzia -

GPS sistema barneratua duen koilare bati esker mendian dauden animalien kokapen zehatza jakin ahal izango dute abeltzainek edozein ordenagailutatik. Mendinet …

Korrokoiaren transkriptoma deskodetu dute EHUko ikertzaileek

Elhuyar Zientzia -

Korrokoiaren transkriptoma deskodetu berri du EHUko Zoologia eta Animalia Zelulen Biologia saileko Biologia Zelularra Ingurune Toxikologian ikerketa-taldeak. Transkriptoma da genomatik …

Hesteetako bakterioa, botika-emailea

Elhuyar Zientzia -

Bakterio bat genetikoki eraldatu dute, kolitisa sendatzeko proteina bat aska dezan Kolitisaren aurka ahoz hartzen diren botikek arazo bat dute: …

Neuronek energia asko kontsumitzen dutela? Inondik inora ere ez

Elhuyar Zientzia -

Garunak gorputzaren pisuaren % 2 baino ez duen arren, gorputz osoak gastatzen duen energiaren % 20 kontsumitzen du. Hala ere, …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila