Erreportajeak
Moluskuen sexua poluzioaren adierazle
Azken urteetan, itsasontzietako pinturetan oso erabilia izan den substantzia batek, TBTak, kalteak eragiten ditu itsasoko bizidunetan. Horregatik, gaur egun, Europan galarazita dago substantzia hori. AZTI-Tecnalia zentro teknologikoko ikertzaileek Gipuzkoako kostaldean TBTaren eragina nolako den jakin nahi izan dute, eta, horretarako, molusku batzuen sexuari erreparatu diote.
Iman txikietan txikienak, urrezkoak
Hozkailuak apaintzeko ezarri ohi ditugu maiz imanak. Imanek, ordea, ez dituzte material-mota guztiak erakartzen. Urrezko eraztun edo belarritako bati iman bat hurbildu eta ez du erakarriko. Eskala nanometrikoan, aldiz, alderantzizkoa gertatzen dela ikusi dute EHUko ikertzaile batzuek: urre-nanopartikula txikiak imanera itsasten dira. Portaera horrek are eta preziatuagoa egiten du berez oso preziatua den metala.
Jon-Kar Zubieta: "Gaixotasun psikiatrikoa portaera normal baten neurriz kanpoko modu bat da"
Jon-Kar Zubieta Michigango Unibertsitatetik EHUren Medikuntza Fakultatera etorri da, hitzaldi bat ematera, eta guk harekin biltzeko aprobetxatu dugu. Hitzaldia nahiko teknikoa izan bada ere, gurekin aritu denean denok ulertzeko moduan hitz egin du. Hala, elkarrizketa bizia eta benetan interesgarria eman digu. Izan ere, gure sekretu handienez jardun du: garuna, portaera, emozioak, gaitz psikiatrikoak...
2008ko Nobel sariak
Kortabitarte Egiguren, Irati - Elhuyar Zientzia
Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia
Nobel Fundazioak saritzen dituen zientzialariek merezimendu osoz jasotzen dute ohore hori. Horretan, gutxik dute zalantza. Aurten, baina, zalaparta handia sortu da Fisiologia edo Medikuntzako Nobel saridunen izenak jakinarazi dituztenean. Ez jasoko dutenek merezi ez dutelako, baizik eta, batzuen ustez, beste norbaitek ere merezi duelako.
Ukitu gabe, artelanen muinera
Garai bateko artelanei egin ziren egunean bezala iraunarazterik badago, horixe nahi izaten dugu. Oro har, museo batera joan eta egileak bukatu zuen unean utzi zuen bezala ikusi nahi izaten dugu artelana. Horretarako, logikari jarraituz, zenbat eta esku-hartze txikiagoa, hainbat eta hobe. Alegia, artelan horiek aztertzeko, zaharberritzeko eta kontserbatzeko teknika ez-suntsitzaileak erabiltzen badira, hobe.
Altuagoak, luzeagoak, handiagoak... miresgarriagoak
Antzinako zazpi mirariak eraikitzea garai hartako ingeniaritzaren erronka nagusietako bat izan zen. Orduz geroztik, aurrera egin du ingeniaritzak, eta baita proiektu eta erronkek ere, noski. Gaur egun, asko dira ingeniaritza modernoak lortu dituen eraikuntza miresgarriak, eta asko dira ingeniaritzaren mirariei buruzko zerrendak. Web Urbanist web guneak arkitektura eta ingeniaritzaren mirarien zerrendak egiten ditu; horietako bat da Ingeniaritza Modernoaren Zazpi Mirarien zerrenda. Artikulu honetan, zazpi mirari horien xehetasunak argituko ditugu. Guztiek dute errekorren bat; edo, besterik ez bada, duten asmamenagatik, eraikuntza edo egitura miragarritzat hartzen dira. Hona hemen ingeniaritzaren lan altuenak, luzeenak, handienak... miresgarrienak.
Elektrizitate-iturrien kutsadura-rankinga
Kontrajarritako interes ugarik eragiten du merkatu elektrikoaren auzian: diruak, energia-eskariak eta ekologiak, besteak beste. Hori dela eta, energia-iturri bakoitzaren onuren eta kalteen inguruan erlatibizatzera jo ohi da askotan. Berriki egindako azterketa batek, ordea, ekoizpen-teknologia bakoitzak sortzen duen ingurumen-eragina zehazki balioztatu du, eta lortutako emaitzak konparatu ditu.
Zientzia-lerroak prentsan
Teknologia, osasuna eta informatika izan dira zientzia-gai ohikoenak Euskal Herrian editatzen diren egunkarietan 2008ko lehen lau hilabeteetan. Hala ere, egunkarietako azalei begiratuta, sailkapena aldatu egiten da: osasun-gaiak agertu dira gehien azaletan; ondoren, ingurumena eta teknologia, bigarren eta hirugarren postuetan, hurrenez hurren.
Keinuak eta ahotsa garabia mugitzeko
Sakanetan, estoldetan edota zentral nuklearretan garabi bat maneiatzea ez da lan erraza, eta, gainera, kolokan jartzen du langileen segurtasuna. Horregatik, urtetik urtera gehiago erabiltzen dira urrutiko aginte bidez lan egiten duten jasogailuak. Dena den, metodo hori ez da aproposa babeserako eskularruekin lan egiten denean, esaterako. Gainera, ez du erabateko doitasuna edo zehaztasuna bermatzen zamak mugitzean. Arazo horiek guztiak saihesteko, garabiak urrutitik ahotsaren eta keinuen bidez gidatzeko sistema birtual bat diseinatu du Robotiker-Tecnalia zentro teknologikoko Infotech Unitateak. Sistema berritzaile horri esker, ingurune zailetan segurtasun handiagoaz lan egin ahal izango da.
Artzaintza gaur egungo erara
Ekonomia-sektore eta lanbide gehienetan (guztietan ez esateagatik), aurrerapen teknologikoak egin dira. Aurrerapen horiei esker, etekina asko handitu dute batzuek eta besteek. Artzaintzak ere heldu dio berrikuntzok ematen duten laguntzari, eta, orain, Itsasmendikoi Artzain Eskolan, tresna berri mordo bat jarri dute artzainei erakusteko nola atera etekin handiagoa beren lanari.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
