3192015(e)ko iraila

Erreportajeak

New Horizons misioa, Pluton gertutik

Uztailean iritsi zen New Horizons zunda Plutonen ondora, eta ordura arte puntu lauso bat baino ez zena gertutik ikusi ahal …

Mapak: mundua, norberaren arabera

Begirada adina ikuspegi eta ikuspegi adina mapa daude: politikoak eta geografikoak, itsasokoak eta lehorrekoak, mundu osokoak eta eremu txikietakoak; nabigatzeko, …

Supereroankortasuna gori-gori

Badira ehun urte supereroankortasuna ezagutzen dela, baina oraindik ere fisikariek ez dute ongi ulertzea lortu; benetako erronka da hori. Eta …

Elkarrizketak

“Niretzat, hortzak harribitxiak dira; nahiko txikiak diren arren, aparteko balioa dute”

Atapuercako kanpainan lanean buru-belarri ari dela harrapatu dugu Maria Martinon Torres, Espainiako Giza Eboluzioaren Ikerketa Zentroko (CENIEH) Hortzen Antropologia taldearen …

Analisiak

Turismo ornitologikoak hegazti-populazioetan duen inpaktua

Hazkunde handia izan du azken urteotan natura behatzeko turismoak, batez ere ornitologikoak. Globalizazioari esker, geroz eta errazagoa da noranahi iristea, …

Mundu digitala

Internet: bete al da agindutakoa?

Interneten hasieran, argi zegoen mundua ikaragarri aldatuko zitzaigula. Aurreikusten genuen komunikaziorako ematen zituen aukera teknologikoez gain, aldaketa ekonomiko eta soziala …

Lekukoak

“Ziur aski, Poincaréren aierua frogatzea da gehien eragin didana”

Espainiako Matematikaren Errege Akademiaren (RSME ) Domina jaso berritan erantzun die Marta Macho Stadlerrek atal honetako bi galderei. Dominak aitorpena …

Istorioak

Rita Levi-Montalcini, ezagutzaren hazkuntza-faktore

Bere botoa erabakigarria zen Romano Prodiren gobernuak 2006an proposatutako aurrekontuak aurrera ateratzeko; baina, argi utzi zuen: zientziako aurrekontua murrizteko azken …

Ekinean

“Zientzia modu arduratsuan erabili beharko genuke”

Nonbait, irakasle baten eraginez hasi zen Fisika ikasten Estitxu Villamor. Haren hitzetan, "fisikarekiko pasioa kutsatu zigun, eta benetan gustuko nuen; …

Atarikoa

Kartografia lehen, orain eta hemen

Kartografian, mapak egitea aukeratzea da. Egileak aukeratu egin behar du zer ezaugarriri izango zaion leial, eta zer desitxuratuko duen: azalera, …

Gai librean

Araztegietako isurkinek feminizaturiko arrainak

Mota askotako substantzia kutsatzaileak iristen dira gure ibaietara. Horien artean, substantzia feminizatzaileak daude, xenoestrogeno deritzenak. Substantzia horiek arrain arren sexu-aldaketa …

Tratamendu neuroleptikoekiko jarrerak

Psikosiaren tratamendurako erabiltzen diren farmakoak dira neuroleptikoak. Batez ere garunean eragiten dituzte aldaketak, eta, adibidez, eskizofreniaren kasuan, haluzinazioak gutxiagotu egin …

Mikrouhinen hondo kosmikoa: grabitazio kuantikorako leihoa?

Einsteinen erlatibitate orokorraren mendeurrena dugu aurten. Teoria hori plazaratu eta urte gutxiren ondoren, fisikariek argi zeukaten grabitatearen indarra teoria kuantikoarekin …

Albisteak

Kosmetikoen osagaiak kuantifikatzeko metodo garbiagoak

Kosmetikoetan erabiltzen diren hainbat osagai aldi berean analizatzeko hiru metodo garatu ditu EHUko ikertzaile Josu Lopez-Gazpiok. Beste teknika batzuekin alderatuta, …

Life Lutreola Spain egitasmoa, bisoi europarraren populazioak sendotzeko

Bisoi europarra Europan desagertzeko arriskurik handiena duen ugaztuna da, eta hura babesteko, Life Lutreola Spain egitasmo europarra jarri dute abian. …

Zirkuitu elektroniko bat ezarri dute saguen garunean, xiringa baten bidez

Ehun mikrometroko diametroa duen xiringa-orratz mehe bat erabilita, sagu baten garunean zirkuitu elektroniko bat injektatzea lortu dute, Harvard Unibertsitateko eta …

Ezohiko arrasto organikoak, duela 75 milioi urteko dinosauroen fosil arruntetan

Globulu gorriak eta kolageno-zuntzak diruditen egiturak atzeman dituzte Londresko Imperial Collegeko ikertzaile batzuek, duela 75 milioi urteko dinosauroen fosiletan. Aztertutako …

Mikrogarro robotiko bigunak

Irudiko mikrogarro robotikoa gai da oso objektu hauskorrak jasotzeko, haiei inolako kalterik eragin gabe. Milimetro erdia baino gutxiago da alderik …

Ilargiaren inguruan hauts-hodei iraunkor bat dagoela frogatu dute

Ilargiaren inguruan hodei-geruza iraunkor bat dagoela frogatu dute Columbiako eta Ouluko (Finlandia) Unibertsitateetako astronomoek. Horixe izan da Lunar Atmosphere and …

Europako Homo sapiensik neandertalena

Duela 40.000 bat urteko gizaki baten matrailezurraren analisi genetikoa aurkeztu dute Harvardeko Medikuntza Fakultateko eta Antropologia Ebolutiboaren Max Planck Institutuko …

Beroarekiko tolerantzia, heredagarria koraletan

Australian egindako ikerketa-lan batean frogatu dute koral-espezie jakin batek beroarekiko duen tolerantzia heredagarria dela genetikoki. Horri esker, berotze globalaren mehatxu …

X izpien oihartzun kosmikoa, eraztun

Erdigunean Circinius X-1, bi izarrez osaturiko sistema bat, eta inguruan lau eraztun erraldoi. X izpien leherketa baten oihartzuna da NASAk …

Mina arintzeko esperimentu batek agerian utzi du emeen eta arren artean dagoen aldea

Min kronikoaren mekanismoan parte hartzen duten zelulak ez dira berdinak sagu arretan eta emeetan. Hain zuzen ere, Kanadako eta Estatu …

Nanopartikula magnetikoak, tumoreak berotuz suntsitzeko

Nanopartikula magnetikoak tumore-zelulen aurka erabiltzeko, hainbat ikerketa-lan egin dituzte EHUko Elektrizitatea eta Elektronika Saileko ikertzaileek. Zehazki, hipertermiaren arloan ari dira …

Zahartzean memoria galtzea eragiten duen odoleko proteina bat identifikatu dute

Adinarekin odolean areagotu egiten den proteina batek memoria-galera eragiten du. Hori ondorioztatu dute Kaliforniako Unibertsitateko ikertzaile batzuek, saguekin eta pertsonekin …