Erreportajeak

Seguru gaude etxean?

2004/04/01 Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Asko eta uste baino gehiago dira gu guztion etxeak istripuak izateko leku arriskutsu bihurtzen dituzten arrazoiak: entxufeak, terrazako erlaitz edo baranda, kristalezko mahai puntazorrotzak, lixiba edo detergenteak, botikak, plastikozko poltsak, etab. Ez ahaztu etxea dela umeek istripu gehien izaten dituzten lekua; hain zuzen, errepidean edo kalean baino istripu gehiago gertatzen dira etxean.

Sukaldean

Bainugelan

Bigorexia

2004/04/01 Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Bigorexia deituriko gaixotasuna edo patologia 1993an diagnostikatu zuen lehen aldiz Estatu Batuetako Harrison G. Pope psikiatrak Harvardeko Medikuntza Fakultatean. Eritasun hau jasaten duen pertsonaren gorputza giharra izaten da batez ere. Normalean, gaixoak oso argal ikuste du bere burua eta gorputz gihartsua izatea obsesio eta helburu nagusi bilakatzen da.

Animaliak, laborategiko lehengaiak

2004/03/01 Lexartza Artza, Irantzu - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Mundu osoan 100 milioi animaliatik gora erabiltzen dira ikerketarako urtero. Animaliekin egindako saioak hainbat esparrutan garatzen badira ere, giza osasunarekin lotuta dauden proiektuak dira nagusi. Egun erabiltzen diren tratamendu medikoetatik asko animalietan egindako esperimentuen bitartez lortu dira.

Apaingelan eta gerran ere bai

Beharrezkoa batzuentzat, poluitzailea besteentzat

2004/03/01 Kortabitarte Egiguren, Irati - Elhuyar Zientzia

Plastikoek gure eguneroko bizimodua aldatu dute. Izan ere, plastikoen lorpena teknologiaren aurrerapen nabarmena izan da. Baina plastikoek, teknologiaren aurrerapenekin batera, ekologia-arazoak eta eztabaidak ere ekarri dituzte; esaterako, talde ekologistek PVCa poluitzailea zela esan zutenetik material horren inguruan dagoen iskanbila. Baina zer gertatzen da PVCarekin? PVCaren ordez, PETa

Angula, gau ilunetako altxorra

2004/03/01 Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Aurtengo angula-garaia bukatzear dago. Atlantikoaren erditik etorritako aingirakumeak ibaietara sartu ahala haziz doaz, eta laster handiegiak izango dira sukaldean preziatu irizteko. Baina arrain txundigarri honekiko ardura ez da udaberriaren etorrerarekin amaitzen; aingiraren kudeaketak urte-sasoi guztietan jarraituko du. Aingiraren bizitza iluna

Erretiro aurreratua Hubble-rentzat

2004/03/01 Lexartza Artza, Irantzu - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Hubble teleskopioaren mantentze-lanetarako misioak bertan behera geratuko dira, NASAren estrategia-aldaketa dela eta. Hortaz, astronomian aldaketa handia eragin zuen teleskopioa hondatu egingo da, eta hemendik 3 edo 4 urtera ez da erabilgarria izango. Bush presidentearen espazioko plan berriaren ondorioetako bat da.

Beti izaten da erroreren bat

2004/03/01 Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Neurketak egitean inoiz ez da zenbaki zehatz bat lortzen. Beti falta izaten da zehaztasuna, maila batean edo bestean. Horrek ez du esan nahi neurketa gaizki egin denik, baina bai metodoak berak errorea duela.

Atezain zelatariak

2004/03/01 Cancio Orueta, Leire - Elhuyarreko zuzendari nagusia

“101. gela” esan die hoteleko harreragileak. “Gela bihar eguerdiko hamabiak baino lehen utzi beharko duzue libre, hemen duzue txartela”. Eskuineko eskuaz hotelaren logotipoa daraman plastikozko objektua eman die. Hotel gehienetako harreragileen eguneroko hiztegian aspaldi ordezkatu du txartel hitzak ohiko giltza, burdinaz egindako horzdun erreminta hura. Sarraila mekanikoen aroa alde batera utzi, eta sarraila elektronikoen garaian murgilduta bizi gara. Beste sarraila elektroniko batzuk

Tomatearen hondakin solidoak elikagaigintzan erabilgarri

2004/03/01 Atxotegi Alegria, Uhaina - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

AZTIk, elikagaigintzako azpiproduktuen balorazioa egiteko duen ikerketa-lerroaren baitan, TOM (2003-2005) Europako proiektuan hartzen du parte. Proiektuaren helburua elikagaigintzako gehigarri naturalak lortzea da, eta momentu hauetan tomatearekin ari dira lanean. Parte-hartzaileak eta antolaketa

Bihotza suspertu, zauden tokian zaudela

2004/03/01 Ibarguren Olalde, Karlos -
Alonso Moreno, Daniel -
Telleria Barrena, Iñaki -
Guirado Perez, Imanol -
Berasategi, Ttiko -

Pertsona helduetan gertatzen diren bat-bateko heriotza gehienek bihotza dute abiapuntu eta horietatik % 80 fibrilazio bentrikularra izeneko arritmiaren ondorio dira. Kasu horretan, heriotzari aurre egiteko modu eraginkor bakarra deskarga elektrikoa ematea da, hots, desfibrilazioa. Baina desfibrilazioak badu muga handi bat: denbora. Minutuak pasa ahala eraginkortasuna galtzen du, eta garuneko lesioak azaltzeko probabilitatea handitu egiten da. Datuak larritzeko modukoak dira: galtzen den minutu bakoitzeko, bizirik ateratzeko aukera % 10 inguru gutxitzen da. Ondorioz, edonork erabiltzeko moduko desfibrilagailuak diseinatu eta merkaturatu dira. Erabilerrazak eta mugierrazak. Arritmia oro al da desfibrilagarri? Nola erabiltzen da desfibrilagailua?

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila