Erreportajeak
Hartza, urtetik urtera urriagoa
Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia
Iraupena kolokan dauka Pirinioetako hartzak. Gizakiarekin batera hainbeste urte eman ondoren, desagertu egingo da, ezer egiten ez bada. Zer nahi dugu, iraganeko piztiatzat hartu edo salbatu? Zaila dirudi hartza salbatzea; dena dela, adituen arabera, oraindik egin daiteke.
Ordenagailuko datuak lepokoan
Aspaldi ohitu ginen, ohitu bagara behintzat, telefonoaren txirrina alde guztietan entzutera. Orain, argazkiak ere ateratzen ditu jendeak telefonoa erabilita. Baina zer da batzuek lepoan daramaten kaxatxoa? Argazki-kamera berriren bat? Azken belaunaldiko telefonoren bat? Ez, memoria bat da.
Europako izotzezko altxorrak
Europako glaziarrak ez dira oso handiak. Izan ere, munduko glaziarrik handienak 1.000.000 km 2 -ko hedadura du, eta Europako handienak 8.300 km 2 -koa baino ez. Hala ere, kontinente zaharraren paisaiarik ikusgarrienetako asko osatzen dituzte. Hori bai, gero eta txikiagoak dira, azken urteetan gehienek atzera egin dute eta.
Gene-terapiaren etorkizuna
Gene-terapiaren potentzial terapeutikoa jadanik frogatuta dago. Baina, 2002an, urte batzuk lehenago gene-terapiaren bidez sendatutako bi burbuila-umek leuzemia garatu zuten; gertaera hark segurtasun-falta ekarri zuen, eta teknologia honen etorkizuna erabat ilundu. Orain, gene-terapian galdu den konfiantza berreskuratu nahi da, azken urte hauetan egin diren aurrerakuntzen eta garatu diren sistema berrien bidez.
e-Asma: sendagile eta informatikarien arteko lankidetza-proiektua
Azken urteotan, gero eta lotuago azaldu dira teknologia eta osasun-arloa. Izan ere, teknologiaren aurrerapenak laguntza handia eman dio osasun-munduari, eta oraindik gehiago lagun diezaioke.
CERNek berrogeita hamar urte
Ikerketa nuklearraren zentro europarra da CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire). Atomoa baino txikiagoak diren partikulak ikertzen dituen laborategi europarrak berrogeita hamar urte egingo ditu aurten. Suitzako Geneva hirian du egoitza nagusia, eta, gaur egun, hogei estatu dira elkarteko kide.
Adimen sintetikoa: zientzia ala fikzioa?
Sierra, Marko -
Astigarraga, Aitzol -
Mila bederatziehun eta laurogeita hamazazpi. Deep Blue makina Kasparov garaitzeko estrategia garatzen ari den bitartean, Sojourner robota Marteko gainazala esploratzen ari da bere kasa. Iritsi al da makina adimendunen aroa?
Coriolis, ideia berrien zurrunbiloa
Gaspard Gustave Coriolis 1792ko maiatzaren 21ean jaio zen Parisen. Ingeniaritza-ikasketak burutu ondoren, irakaskuntzan eta ikerketan aritu zen hainbat arlotan, bereziki ingeniaritza-matematikan eta mekanikan. Besteak beste, gorputzen higidura, frikzioa, hidraulika eta makinen errendimendua aztertu zituen, eta hainbat kontzeptu berri ekarri zituen zientziaren mundura. Guztien artean ezagunena Coriolis indarra izan zen. Kontzeptu teorikoez ez ezik, aplikazio teknikoez ere arduratu zen.
Aldakako protesiak
Aldakako giltzadura, denboraren poderioz eta beste hainbat faktoreren eraginez, gastatu egiten da, eta ez da bere funtzioa behar bezala betetzeko gai izaten. Horrek bizimodua eta bizi-kalitatea dezente aldrebesten dio pazienteari, eta soluziorik hoberena protesi bat jartzea izaten da. Gaur egungo teknika kirurgiko berriek, gainera, kirurgia arriskutsua eta nekosoa zena eraginkorragoa eta erosoagoa bihurtu dute egunetik egunera.
Burdina
Uranga, Ane Miren -
Giza gorputzak kantitate txikian behar du burdina, baina kantitate txiki horrek funtsezko eginbeharrak betetzen ditu.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
