Erreportajeak

Behi eroen gaitza, zer da?

Behi eroen gaitzaren kronologia

Etorkizuneko ordenagailu biologikoak

Orain arte ordenagailuaren bihotza den mikroprozesadorea egiteko silizioa erabili da, baina horrek bere mugak dituelako, molekulak, neuronak eta ADNa ere erabiltzen hasi dira.

Arketipoak: sistema konplexuetan askotan errepikatzen diren jokabideak

Egoera konplexuetan erabaki egokiak hartzea ez da erraza izaten. Batzuetan intuizioz jokatuta, beste batzuetan arrazoituta, bat-bateko sentimenduek bultzatuta… bizitza honetan hainbat erabaki hartu behar izaten da. Erabakiak hartze hori arte edo abilezia pertsonaltzat dute batzuek, baina zientzia ere bihur daiteke. Sistemen Dinamikak, adibidez, hori egin nahi du, eta egoera zailei aurre egiteko modeloak erabiltzea proposatzen du.

Euskal Herriko hezeguneak (VIII): barrualdeko urmael endorreikoak

Egun Ebroko sakonunea izenarekin ezaguna den eskualdea Mesozoiko osoan eta Tertziarioaren hasieran sakonera handiko itsaso baten azpian zegoen harro sedimentario zabala zen. Pirinioak eta Kataluniako itsasertzeko mendilerroak altxatzean, aipatutako itsasoa itxita geratu zen eta sedimentazio kontinentaleko erregimena zuen aintzira handia bilakatu zen.

Galileo Galilei, XVII. mendeko jakintsua

Iaz, hilero-hilero zientziaren mendearen nolabaiteko errepasoa izan zenuen irakurgai. Hamarkadaka bilduta, orrialde hauetan XX. mendeak eman zituen gertakari garrantzitsuenetariko batzuk jaso ziren. Esperientzia polita izan zen, baina askotan –kontatu beharrekoak asko zirenez eta tokirik ez zegoenez– gaien inguruko azalpenak motz samar geratzen ziren. Horregatik, aurten, berriro ere zientziaren eta teknologiaren historia irakurgai izango duzu orrialde hauetan. Hilaren erreferentzia kontuan hartuta, historian barrena joanda, hona hurbilduko dira gertaera, bitxikeria edoeta pertsonairik garrantzitsuenak. On dagizula!

Soja: oraindik ezezagun?

Soja, mendebaldeko lurraldeetara duela gutxi iritsi den Asiako janari tradizionala dugu. Oraindik ere kontsumoa oso urria da eremu honetan.

Altius,Citius, Fortius... eta Merkeago!

Goiko horren lehen partea joko olinpikoetako leloa da: gorago, arinago eta indartsuago. Eta lelo hori bere egin dute espazioko esplorazioaren arduradunek. Baina laugarren atala erantsi diote: 'merkeago'. Eta bosgarrena ere bai: 'seguruago'.

Zentral nuklearrak. Itxi eta gero, zer?

Jarduera industrial gehienetan erraza eta nahiko merkea da lantegi zaharrak eta zaharkitutako tresneria suntsitzea. Tartean energia nuklearra badago, ordea, erradioaktibitatea dela eta, prozesua asko korapilatzen da. Itxi ondoren, zentral nuklearrak elektrizitate-iturri baliotsua izateari utzi eta altzairu eta zementuzko hondakin erradioaktibo bilakatzen dira.

Txernobilen azken arnasa