330 2018ko ekaina

Erreportajeak

Kaloria gutxiago, gehiago bizitzeko

Bizialdia luzatzeko estrategien artean, kaloriak gutxitzea da interes handiena piztu duenetako bat, zenbait animalia-espezietan eraginkorra eta segurua dela frogatu baita ...

Auto autonomoak bidean

Urte gutxian, urruneko irudikapen bat izatetik gero eta hurbilago ikusten den benetako aukera bat izatera pasatu dira auto autonomoak. Prototipo ...

45 garun eta bihotz baten arrastoa

Aranzadi Zientzia Elkarteko kideek urteak daramatzate Gerra Zibilean hil eta hobietan desagerrarazitakoen gorpuak lurpetik ateratzen. 2010ean ere horretan ari ziren ...

Elkarrizketak

“Datuak ez dira gauzak, pertsonen parte dira”

Ikertzaile jurista da Pilar, Zuzenbidea eta Giza Genoma Katedraren taldean. Zientziak eta teknikak aurrera egiten duten heinean, aukera berri eta ...

Mundu digitala

Tim Berners-Lee, webaren asmatzaile eta jagolea

Martxoan, weba asmatu zeneko 29. urteurrenaren egunean, albiste izan genuen Tim Berners-Lee webaren asmatzaile eta weba kudeatu eta zaintzen duen ...

Lekukoak

Kepa Sarasola Gabiola: “Euskaldunok ez goaz trenaren buruko bagoian, baina ez dugu galdu tren hori”

Kepa Sarasola Gabiola (Begoña, 1958) Zientzia Fisikoetan lizentziatua da, doktore Informatikan, Euskal Herriko Unibertsitateko informatika-irakaslea eta Ixa Taldearen sortzaileetako ...

Istorioak

Bakterioak edanda, Nobela irabazi

Petri-plakatik bakterio batzuk hartu eta haragi-
estraktu epelarekin nahastu zituen matraze batean. Matrazea ahora eraman eta, zanga-zanga, trago bakarrean irentsi ...

Ekinean

"Apustu zaila da, baina bete egiten nau"

Itziar Urizar Arenaza mailaz maila iritsi da Biokimikan ikertzera: lehenik hiru urte Biologia ikasten, bi urte gehiago Biokimikako adarrean, lizentziatura ...

Atarikoa

Hilezkortasunaz

1936an gertatu zen, La Pedrajan (Burgos). Estatu-kolpeari aurre egiteagatik hildako 104 pertsonaren gorpuak ezkutatu zituzten hobi batean. Handik 74 urtera ...

Gai librean

CAF-Elhuyar 2018: Irtenbide zirkularra, mundua irensten ari den nonahiko zaborraren kontra

 

Merkea, eraldatzeko erraza, iraunkorra, arina eta erabilera anizkoitzekoa denez, mundu mailako plastikoen ekoizpenak izugarri gora egin du, azken 52 urteotan ...

CAF-Elhuyar 2018: Zulo beltzen sinfonia

Galaxia gehienek zulo beltz erraldoia dute erdigunean. Eta benetan dira erraldoi zulo beltz horiek, milioika izarren masa ezkutatzen baitute beren ...

CAF-Elhuyar 2018: Euskal Herriko mendiak: herbiboro handiek zizelkatutako paisaia

Europan nekazaritza barreiatu baino lehenagoko paisaiak imajinatzen ditugunean edo pelikuletan nahiz dokumentaletan irudikatzen direnean, oihan itxi amaigabeak agertu ohi dira ...

Albisteak

Gizonentzako pilula antisorgailu bat segurua dela frogatu dute

Orain arte garatutako gizonentzako antisorgailu hormonalek ez dute saio klinikoak gainditzerik lortu, eragiten zituzten albo-ondorioak ez zirelako onargarriak. Albo-ondorio nabarmenenak ...

Erloju atomiko bat laborategitik atera dute

Erloju atomiko eramangarri batekin, Alpetako puntu baten altuera neurtu ahal izan dute. Laborategitik kanpora erloju atomiko batekin egiten den lehen ...

Tenperatura-alde txikiak baliatuta, elektrizitatea sortzen duen sistema bat garatu dute

Egunaren eta gauaren arteko tenperatura-aldea baliatuta elektrizitatea sortzen duen sistema berritzaile bat aurkeztu dute Massachusetts Teknologia Institutuko ikertzaileek (MIT).

Oraingoz ...

Beldurraren biokimika, zizareetatik gizakietara

Beldurraren eta antsietatearen mekanismoak ikertzeko bizidun mikroskopiko bat erabiltzen ari dira: Caenorhabditis elegans zizarea. Bere predatzaile naturalak jariatzen dituen sulfolipidoak ...

Robert Langlands kanadarrak irabazi du 2018ko Abel saria

Robert Langlands matematikariak jasoko du 2018ko Abel saria, Matematikaren hainbat diziplina bateratu izanagatik. Hogeita hamar urte pasatxo zituela garatu zuen ...

Ozeano Bareko plastikozko uhartea: gero eta handiagoa, gero eta azkarrago

Azken ikerketaren arabera, uste zutena baino are handiagoa da plastikozko uhartea, Ozeano Barean, Kalifornia eta Hawaii artean, metatutako plastiko-multzoa. Zehazki ...

Dozena bat zulo beltz txiki, gure galaxiako zulo beltz erraldoiaren inguruan

Esne Bidearen erdian eta Lurretik 25.000 argi-urtera dagoen zulo beltz erraldoiaren inguruan, dozena bat zulo beltz txiki detektatu ditu ...

Hezur-muineko transplanteak GIBa desagerrarazteko duen gaitasuna, ikergai

Leuzemia tratatzeko hezur-muinaren transplante bat jaso ondoren, GIBa detektaezin bihurtu zaie zenbait pazienteri. Ondorio horren atzean dauden mekanismoak argitzea da ...

Duela 42 milioi urteko sirenio-espezie bat aurkitu dute Pirinioetan

Pirinioetan sirenioak bizi ziren duela 42 milioi urte, itsasertzeko eremua zen garaian. Hala eman dute aditzera EHUko, Zaragozako Unibertsitateko eta ...

Neandertalak eta gizaki modernoak mila urtez baino ez ziren aldi berean bizi izan eremu kantauriarrean

Eremu kantauriarrean bizi izan ziren azken neandertalen eta lehen Homo sapiens-en garaia ikertu dute, Ana Belén Marín ...

Korapilatze kuantikoa sortu dute fisikoki bananduta zeuden bi Bose-Einstein kondentsaturen artean

Fisika kuantikoko esperimentu berritzaile baten berri eman du Science aldizkariak: bi atomo-hodei ultrahotzen arteko korapilatze kuantikoa lortu dute. Bose-Einstein kondentsatu ...

Turismoa karbono-igorpen globalaren % 8aren erantzulea da

Lehenengo aldiz, turismoaren aztarna ekologiko osoa neurtu dute, eta emaitza oso esanguratsuak atera dituzte: karbono-isurtze globalaren % 8 dagokio turismoari. Orain ...

Giza garun txiki funtzionalak lortu dituzte, saguei transplantatuta

Giza zelula ametan oinarrita, garun txikien antzeko egiturak (organoideak) sortu eta funtzional mantentzea lortu dute Salk Institutuko (AEB) ikertzaileek. Zaila ...