3222016(e)ko ekaina

Erreportajeak

Sinestesia: berezko errealitate areagotua

Imajinatu zerbait entzuten duzun bakoitzean (musika, zarata, ahotsa) koloreak, itxurak eta mugimendua ikusten dituzula. Edo emozio biziak (gertuko baten heriotza, …

Erleak, mehatxu guztien gainetik

Haize txarren kontra hegan dabiltza erleak azken urteotan; hamaika etsai eta mehatxuren kontra. Baina, erlezainak eta ikertzaileak lanean ari dira …

Elkarrizketak

“Medikuon eginkizuna da heriotzaren aurrean laguntzea, eta horri ihes egitea profesional txarra izatea da”

Heriotzarekin aurrez aurre egiten du lan, Donostia Ospitaleko Zainketa Intentsiboetako Unitatean. Heriotzak denongan duen inpaktuaz kontziente, une hori zaintzen saiatzen …

Analisiak

Homeopatia: uraren memoria txarra

Apirilaren 10ean, Samuel Hahnemannen jaiotzaren 261. urteurrena ospatu zuten homeopatiazaleek. Hahnemann alemaniar kimikari eta medikuak asmatu zuen homeopatia, XIX. mendearen …

Mundu digitala

Algoritmoen meneko

2016ko lehen hilabeteotan, Twitter eta Instagram, txio eta argazkiak kronologikoki erakutsi beharrean, gure interesekoenak izan daitezkeenak erakustera pasatu dira. Horretarako, …

Lekukoak

“Gustatuko litzaidake bizi-arrastoren bat topatzea Marten”

Agustín Sánchez Lavegak berehala erantzun dio elkarrizketa-eskaerari. Ez du erantzunetan pentsatzeko denborarik eskatu; zer esan garbi duen seinale. Eta hala …

Istorioak

Leonardo Torres Quevedo. Oinak lurrean, burua airean

Donostian, 1907ko irailaren 30eko euri zaparradek ez zuten Ulian bildutako jendearen ikusmina zapuztu. Hirurehun bat metroko distantziara zeuden bi tontorren …

Ekinean

“Science aldizkarian argitaratzeak ez dauka preziorik”

Ainara Castellanos Rubiok oso ikertzaile gutxik lortu duten zerbait erdietsi du: bere ikerketa bat argitaratzea, non eta Science aldizkarian. Gaixotasun …

Atarikoa

Ezagutuz aldatzea

Xabier Letek idatzitako kantaren bi hitz horiek bete-betean egiten dute bat Elhuyarren helburuarekin, eta taldearen ikurritz bihurtu dira. Ezagutuz aldatzen …

Gai librean

Non hegoa, han zangoa

Hegan egitea gustatuko litzaiguke, ur azpian arnastea, ilunpean ikustea, hotzik ez pasatzea... baina ezin dugu. Naturan, norberaren nahiek eta ametsek …

Zergatik gara onak?

Oihaneko legea aipatzen dugunean, naturaren krudelkeria datorkigu burura: indartsuak ahula gupidarik gabe zapaltzen duela, alegia. Hala ere, azken hamarkadetan egindako …

Albisteak

Estresak sistema linfatikoaren bidez minbizia hedatzea eragiten du

Estresak minbizia hedatzea eragiten du, sistema-linfatikoaren bidez. Ondorio horretara iritsi da nazioarteko ikertzaile-talde bat, saguekin egindako ikerketa batean. Estres kronikoak …

Txorien kantuaren egitura konplexuak harritu ditu zientzialariak

Kaskabeltz japoniarraren (Parus minor) kantua aztertuta, txorien komunikazioa ikertzaileek uste zutena baino konplexuagoa dela ikusi dute, gaur bertan …

Genomarik txikiena duen zelula sintetizatu dute

473 gene; horiek dira bakterio batek bizirik irauteko eta ugaltzeko behar dituen gutxieneko geneak. Hala frogatu du Craig Venterren taldeak, …

Gaixotasun zeliakoarekin lotutako gene bat identifikatu dute

EHUko ikertzaileek parte hartu duten nazioarteko ikerketa batean ikusi dute RNA ez kodetzaile batek (lncRNA) eragina duela gaixotasun zeliakoa duten …

Giro-tenperaturan supereroale modura jokatzen duten materialak bilatzeko argi berriak

Donostia International Physics Centerren egindako ikerketa batek erakutsi du hidrogenoaren izaera kuantikoak eragin handia duela hidrogenotan aberatsak diren konposatuen propietateetan. …

Giza enbrioiak genetikoki eraldatu dituztela adierazi dute, bigarren aldiz

GIB birusarekiko erresistentzia emateko helburuarekin, giza enbrioien genoma eraldatu dute Txinan, CRISPR teknologiaren bidez. Journal of Assisted Reproduction and Genetics …

Tetraplegia duen paziente baten eskuko mugikortasuna berreskuratu dute

Lehenengo aldiz, paralisia duten gizakietan hainbat behatzen, eskuaren eta eskumuturraren mugikortasuna berreskuratzea lortu da, pazientearen garun-azaleko seinaleak jasota. Nature aldizkarian …

Garunak, atsedenean, oroitzapenak errepikatu eta lekuz aldatzen ditu

Londresko Unibertsitatean egindako ikerketa baten arabera, ekintza bat egin eta ondoren atseden hartzean, garunean oroitzapenak errepikatu egiten dira, eta, jarraian, garuneko …

Munduko populazio osoa elika liteke etorkizunean baso gehiago deforestatu gabe

 

Paleolitoko zaldi baten eta ahuntz baten irudiak topatu dituzte Zestoako Astuigaña haitzuloan

Ekain eta Altxerriko labarretako arte-multzo klasikoari gero eta aurkikuntza gehiago gehitzen ari zaizkie. Horren lekuko, Gipuzkoako Foru Aldundiak erakutsi dituen …

Emakumeei pelbisa zabaltzen zaie ugalkotasun handieneko garaian, erditzea errazteko

Ikerketa berri batek erakutsi du emakumeen pelbisa zabaldu egiten dela ugaltze-garaian, eta berriz estutzen dela emakumeek zahartuz doazen heinean, ugaltze-garaia amaitu …

Txernobylgo hondamendiaren itzala ez da desagertu

Azkenaldian, kutsu baikorra duen ikerketa bat baino gehiago argitaratu da, Txernobyl inguruko egoerari buruz. Esaterako, iazko urrian Current Biology-n …

Giza gametoak sortu dituzte, larruazaleko zeluletatik abiatuta

Gizaki baten larruazaleko zelula helduak birprogramatuta, gametoak sortu dituzte Valentziako Antzutasun Institutuan. Ikerketa in vitro egin dute, eta Shinya Yamanaka …

Habitagarriak izan daitezkeen hiru planeta aurkitu dituzte Eguzkitik gertu

Lurretik 40 argi-urtera, eta izar nano eta ultrahotz baten inguruan, hiru exoplaneta berri aurkitu dituzte. Tamainan eta tenperaturan, gure planetaren …

Lehenengo aldiz, 13 eguneko giza enbrioiak lortu dituzte laborategian

Legearen muga muturreraino eramanda, zientzialariek giza enbrioiak 13 egunez hazi dituzte laborategian, Nature eta Nature Cell Biology aldizkariek argitaratu berri …

Petrolioa desegiten duten hainbat bakterioren genomak deskodetu dituzte

2010ean Deepwater Horizon petrolio-plataformak izan zuen isuria degradatzen lagundu duten bakterioen genomak deskodetu dituzte. Texasko Unibertsitatean egin dute ikerketa, eta …

Manuel Carreiras Valiña ikertzaileak jaso du 2015eko Euskadi Ikerkuntza Saria

Manuel Carreiras (Lugo, 1959) psikologian doktorea da eta, 2008tik, Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) ikerketa zentroko sortzaile …