311990(e)ko urtarrila

Erreportajeak

Mijail Lomonosov: Zientzilari eta pentsalari errusiarra

Salaberria, Lurdes -

Mijail Lomonosov, XVIII. mendeak eman duen gizon ospetsuenetakoa izan da. Bere literatur lanak garrantzitsuak izateaz gain, berak egindako lan zientifikoei …

Galileo, espazioko kamikazea

Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Barandiaran, Mariaje -

Joan den urriaren 18.ean Galileo espazio-zunda automatikoak sei urtez iraungo duen bidaiari hasiera eman zion. Jupiter eguzki-sistemako planeta erraldoia eta …

Zertan da 1987A supernobako pultsarea?

Arregi Bengoa, Jesus -

J. Kristian eta bere laguntzaileek 1987A supernobaren ondorioz sor daitekeen pultsareak igorritako erradiazioaren detekzioaren berri eman zuten.

Landareen hilabetekaria. Otsaila

Errekondo Salsamendi, Jakoba -

Landare guztiek dute ziklo bat eta hurrengoaren artean atsedenaldi bat hartzeko premia.

Elikagaien bidezko pozoadura

Collee, Gerald -

Bizirik irauteko janaria nahitaezkoa dugu, baina batzuetan janariak gaixotu egiten gaitu. Mikrobio eta bakterioek gure elikagaiak nola kutsatzen dituzten ulertzen …

Ekologi azterketak nola egin?

Lizeaga, J. -
Zapirain, Josetxo -

Ekologia, sozialki gai eztabaidatua izateaz gain, zientzia ere bada, hau da, zientzilariek hipotesiak burutu eta esperimentazioaren menpean jartzen dituzte, horrela …

Supereroankortasuna aztikeria berria?

Etxenike, Pedro Migel -
Ugalde, Jesus -

Supereroankortasuna Kamerlingh Onnes-ek Leyden-en (Holandan) 1911.ean aurkitu zuen fenomenoa da, hots, merkurioaren erresistentzia elektrikoa eta ondorioz energi disipazioa, desagertu egiten …

Depresioaren biologia

Garro, M. Asier -
Meana, J. Jabier -

Mende honetako gizartearen arazo psikiatrikoetako bat depresioa dugu. Jendeak depresioaz pentsatzen duenean, egoera animikoarekin erlazionatzen du, baina hori ez da …

Ozonoa: adostasunaren bidean

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

HIESa oraingo gaixotasuna den bezala, ozonoaren eskasia gaur egungo industria nahiz teknologiaren kontrolik ezaren ondorio dela esan daiteke. Bi kasuetan …

Hortzaginen higienea

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Zientzia-fikziozko filmetan ere ez da horrelakorik ikusi; ezin imagina genezakeen teknologia berriek horretarako aukera emango zutenik. Eta, hala ere... egin …

CADetik CAMera: fabrikazio-sistemak

Enparantza, Rafa -

Ekonomia linguistikoaren legeak bere azken ondorioetaraino eramaten dituen mundu anglosaxoitik, sigletan mozorrotutako kontzeptu-andana eraunsten ari zaigu etengabe.

Poliminoak (I)

Angulo, Patxi -

Domino hitza Latineko dominusetik dator eta Jaun esan nahi du. Hala ere guk beste jatorri bat asmatuko diogu: Domino …

Landareen argiztapen artifiziala

Mujika, Alfontso -

Egun, goi-mailako berotegietan landareen garapena gidatzen duten faktore guztiak kontrolatu eta erabili egiten dira. Faktore horietako bat argiztapena dugu.

Fotosintesirako …

Zenbakien faktorizazioa

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Zenbakien faktorizazioa egitea ez da lan zaila eta beraz hori burutuko duen ordenadore-programa idaztea ere nahikoa sinplea izan daiteke.

Albisteak

Mapa geologikorik zaharrena

Elhuyar Zientzia -

Amennakhte, Egyptoko Ramses IV.a faraoi handiaren garaian bizitako eskribari zen eta itxuraz, berak egin zuen ezagutzen den mapa geologikorik zaharrena.

Fusio hotza ez da hil

Elhuyar Zientzia -

Fleischmann eta Ponsek hamar milioi dolarreko dirutza lortu dute fusio hotzari buruzko ikerketak egiten jarraitzeko.

Zer eguraldi?

Elhuyar Zientzia -

Estazio berriek ordenadore txiki bat dute eta honen memorian datuak gordetzen dituzte. Datu guztiak horrela, estazio meteorologiko nagusien ordenadoreetara jasoko …

Fosforoa eta lotura kimikoa

Elhuyar Zientzia -

Alemaniako Kaiserlaurten-eko Unibertsitateko Manfred Regitz eta bere lankideek fosforo eta karbonoz osatutako kubo itxurako molekula sintetizatu berri dute.

Haizeen energia

Elhuyar Zientzia -

Gaurtik 2010. urtea bitartean Suediak egun martxan dituen 12 zentral nuklearrak itxi egingo ditu.

Kotoia sobiet batasunean

Elhuyar Zientzia -

Aral lakua lehortzen ari da bertara urak isurtzen dituzten bi ibai nagusien urak kotoi-soroak ureztatzeko erabiltzen ari direlako.

Nobel alternatiboa

Elhuyar Zientzia -

Bi ikerlari etiopiarrek aurtengo Nobel Sari alternatiboa lortu dute hogei urteko ikerketa-lanagatik.

Solar max kaputt!

Elhuyar Zientzia -

1980.ean jaurti zen Solar Maximun Mission satelitea atmosferara sartu zen joan den abenduaren 3an eta Indiar Ozeanoaren gainean erre egin …

Max Planck elkartearen lehendakari berria

Elhuyar Zientzia -

1990.eko erdialdetik aurrera Max Planck Elkarteak lehendakari berria izango du.

Big Bang-aren zenbaki magikoa

Elhuyar Zientzia -

Genevako CERN zentruan dagoen LEP partikula-azeleratzailean lortutako datuek Big Bang-aren konfirmazioa eman dute aditzera.

Artsenikoa present

Elhuyar Zientzia -

Arizonako unibertsitateko Keith S. Noll eta bere lankideek bi planeta erraldoien atmosferan artsina aurkitu dute.

Suge artean

Elhuyar Zientzia -

Kanadako Thamnophis sirtalis parietalis sugearen feromonak isolatu, identifikatu eta sintetizatu egin dituzte.

Mona Iisak dentista behar

Elhuyar Zientzia -

Italiako nobleziako familien aho-higienea eta kosmetikoen erabilpena ikertzen ari ziren hiru ikerlari italiarrek Mona Lisaren arrastoa aurkitu dute.

Ura aztergai

Elhuyar Zientzia -

Marino Ferrer kazetari ezagunak ETB2an joan den abenduaren 26.ean urari eta lehorteari eskainitako Sin Permiso programa bikaina izan zen.

Rene Descartes

Azkune Mendia, Iñaki -

Matematikari eta filosofo frantziar hau, La Haye-n jaio zen 1596.eko martxoaren 31n. Descartesen ekarpenetako bat, algebra eta geometria konbinatzea eta …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila