2162006(e)ko urtarrila
Erreportajeak
Ehun urte eguraldiari begira
Hamaika sargori-egun, tximista, haize-ufada eta laino izan dira azken ehun urteotan. Eta Igeldoko Meteorologia Behatokian beti egon da norbait eguraldiaren …
Luthierren betiko galdera
Ez da erraza luthierren betiko galderari erantzutea: nola egiten da biolin on bat? Duela hirurehun urte, luthier batzuk ospetsu egin …
Gurpil-aulki berrirantz
Gurpil-aulkiaren beharra duten mugikortasun gutxiko pertsonek ohiko jardueretarako ezintasuna sentitzen dute maiz. Esaterako, ezgaitasun fisikorik ez duen pertsona batek ez …
Iraganeko legea Pirinioetan: bizirik irautea
Natur baliabideei ahalik eta etekin handiena ateratzeko ahaleginetan, gizon-emakumeek paisaia moldatu dute. Pirinioetan, adibidez, Erdi Arotik Aro Modernora bitartean egindako …
Iruzurraren zientzia
Zientzialariak pertsona zintzoak dira, eta lan eginez eta ikertuz gizartea garatzeko baliagarriak izan daitezkeen aurkikuntzak eskuratzea dute xede, gizakiak egin …
Edertasunak ez du animaliarik behar
Begiak errimelez apaintzen edo ezpainak margotzen ditugun bakoitzean, lasai asko egiten dugu, ez badakigu ere zer produktu kimiko dituzten horiek …
Luzatu eta luzatu puskatu gabe
Apurtu gabe berrogeita hamar aldiz luzatzen den materiala... polimerikoa ote da? Posible al da metalek ere horrenbesteko deformazioa jasatea? Horrelako …
Animalientzako saihesbideak
Tximista batek sortutako baso-suteak habitaten zatiketa eragin dezake. Horretan zalantzarik ez. Baina, zoritxarrez, gizakiak eragiten duen paisaiaren eraldaketa da, hein …
Zergatik sufritu min kronikoak?
Gure inguruan, gutxi gorabehera biztanleriaren % 11k min kronikoa jasaten du. Pertsona horien artean, hirutik batek isilean jasaten du min …
Elkarrizketak
Pedro Gomez Romero: "Arazoak konpontzen lagunduko duten materialak egin nahi ditugu"
Pedro Gomez Romerok asko daki material berriez. Hain zuzen ere, CSICen duen Materialen Zientziaren Institutuan dihardu lanean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoaren …
Albisteak
MARSISek izotza aurkitu du Marteko krater batean
Mars Express zundaren MARSIS instrumentua uztailean jarri zuten martxan, eta orain eman dute lehenengo aurkikuntzaren berri: izotzezko 'aintzira' bat lur …
Nektarra mikazteak ez dakar abantaila handirik
Nektar-lapurren aurkako sistema gisa egokia izan daiteke nektarra mikaztea, baina ugaltzeko garaian kalte egiten omen dio horrek landareari. Estatu Batuetako …
Hondakinik gabeko kafea
Gaiker zentro teknologikoak, Errioxako Unión Tostadora enpresarekin batera, lanean jardun du ingurumenari kalte txikiagoa egiten dioten ekoizpen-prozesuak bilatzeko. Kafe naturalaren …
Itsas anelidoak giza genomaren eboluzioa ikertzeko
Jakina da espezie bakoitzak abiadura batean eboluzionatzen duena; ornodunek, esate baterako, nahiko mantso eboluzionatu dute --gizakiak barne--. Gizakiak, horrez gain, …
'Miraria' egin nahi dute pultsu magnetikoen bidez
Alemanian egindako esperimentu bat baliagarria izan daiteke apoplexia izan duten pazienteei laguntzeko. Behintzat, hori espero dute esperimentuaren egileek, Ruhr Unibertsitateko …
Boxer baten genoma deskodetu dute
Tasha izeneko boxer eme baten genoma osoa deskodetu dute. Aurrez, beste txakur baten genomaren zati bat deskodetu zuten: caniche batena, …
Britainia Handiko tresnarik zaharrenak
Ingalaterraren hegoaldean harrizko 32 tresna aurkitu dituzte, datazioaren arabera duela 700.000 urtekoak. Beraz, Homo antecessor edo Homo heidelbergensis izango zen …
Hegaztien eta dinosauroen arteko harremana fosil batean
Hegaztien eta dinosauroen arteko erlazioa argitzen lagun dezakeen fosil bat aurkeztu berri dute Wyoming Dinosaur Center-eko paleontologoek. Oraindik ez dago …
Itsaskien egoera plateretik ikusita
Urteetan itsaskiaren prezioek jatetxeetan izan dituzten gorabeherak aztertuta, itsas espezieek jasan duten inpaktua ikertzen ari dira. Ikerketa Estatu Batuetan egin …
Bularreko esnea, hiesaren aurka laborategian
Laborategiko probetan oinarrituta, Amsterdamgo Unibertsitateko ikertzaile-talde batek adierazi du hiesaren birusaren aurkako eragina duela amaren esnean dagoen molekula batek. Lewis …
Bizkaiko ibaien osasuna zaintzen
Bizkaian ur-araztegiak jarri diren heinean, handitzen joan da ibaien oxigenazio-tasa. Orain, Bizkaiko Foru Aldundiak beste pauso bat emango du ibaien …
Wikipediaren argi-ilunak
Wikipedia Interneteko entziklopedia librearen zorroztasuna eta zehaztasuna sortu zen unetik egon dira zalantzan. Izan ere, edonork argitara dezake artikulu bat …
Txibia arrautzak zaintzen
Txibiek itsas hondoan utzi ohi dituzte arrautzak errun eta gero. Baina Gonatus onys espezieko txibiak garroetan hartuta eramaten dituela ikusi …
Argia garunaren oxigenazioa neurtzeko
Ebakuntzetan garunaren oxigenazioa kontrolatzeko, argi infragorri hurbilaz baliatzen den tresna bat garatu dute Duke Unibertsitateko anestesistek. Ebakuntzen arriskuetako bat anoxia …
Ardoaren kolorea eta metalak
Kolorea da ardoaren kalitatea neurtzeko erabiltzen den parametro nagusietako bat. Izan ere, ardoaren egituraren, gorputzaren eta zaporearen berri ematen du. …
Neanderthal gizakiaren hortzari begira
Iaz ondorioztatu zuten Neanderthal gizakia azkar iristen zela heldutasunera. Guatelli-Steinberg ikertzailea, ordea, ez dago ados, eta hortz fosilduak aztertuta uste …
Esneki gaingabetuak hartuta, hipertentsioarik ez
American Journal of Clinical Nutrition nutrizio-gaietako erreferentziazko aldizkaria da nazioartean, eta azaroko alean, esneki gaingabetuek hipertentsioa izateko arriskua gutxitzen dutela …
Sexu-gaixotasunak animalietan
Sexuaren bidez transmititutako gaixotasunak lehen aldiz ikertu dira gizakia ez den animalia batean. Marigorria da animalia hori. Ikertzaileek aurkitu dute …
Izarren jaiotza simulatua
Simulazioak erabiliz, izarren sorreraren hipotesi bat baztertu dute astronomo estatubatuarrek. Hipotesi horren arabera, molekula txikietatik abiatuta, bilduz joaten da materia, …
Autistak eta haien senideak, antzekoak baina desberdinak
Litekeena da garunean autistek dituzten anormaltasun berdinak izatea hainbatek, eta, hala ere, jokabide erabat arrunta izatea. Ondorio horretara iritsi dira …
Telefono mugikor eta GPS merkeagoak eta hobeak
Iruñeko Francisco Falcone ingeniariak, Nafarroako Unibertsitate Publikoan aurkeztu berri duen doktore-tesian, metamaterial ezkerretan oinarritutako hainbat egitura proposatzen ditu, telefono ...
Lehenengo primateak egunekoak ziren
Urtetan paleontologoek uste izan dute lehenengo primateak gautarrak zirela. Azterketa genetikoak eginda, berriz, ondorioztatu dute lehenengo primateak egunekoak zirela, eta …
Positronio-molekula: mamu baten atzetik
Kaliforniako Unibertsitateko fisikari batzuek positronio-molekulak lortu dituztela uste dute. Emaitza frogatzea lortuz gero, antimateriazko lehenengo molekulak lirateke horiek. Positronioa oso …
Tximistak elkarrekin konektatuta
Eredu matematikoetan oinarrituta, tximistek elkarren artean nolabaiteko konexioa dutela ikusi dute Israelgo Unibertsitate Irekian. Hain zuzen ere, sareen teoria erabili …
Dispositibo elektrokromiko berriak
NANOEFFECT proiektuan, korronte elektriko bat aplikatuta kolorez aldatzeko gai diren dispositibo berriak garatzen ari dira. Dispositibo horiei elektrokromiko deritze. Proiektua …
Zabor-DNA, eboluzioaren gako
Zabor-DNA deitzen zaion material genetikoak garrantzi handia du organismo baten osotasun genetikoa gordetzean eta espezieen eboluzioan. Ondorio horretara iritsi dira …
Kontserbazio-nekazaritza Nafarroan
Nafarroako gune erdiidorrean --lantzen diren lurren % 57-- errentagarriagoa da zereal-ustiapenetan kontserbazio-nekazaritza aplikatzea ohiko nekazaritza aplikatzea baino. Horixe ondorioztatu du …
Oraingoz, bizikletan
Cidetec zentro teknologikoko energiaren sailak erregai-pilekin dabilen motordun bizikleta baten prototipoa egin du. Bizikletak, motorra eta bateria bat izan ordez, …
Amerikako oinatzik zaharrenak gezurtatuak
Mexikoko sumendi baten erupzioak utzitako jalkinetan, antzinako giza oinatzak aurkitu zituzten ikertzaileek. Duela hilabete batzuk, ikertzaileek adierazi zuten oinatzak duela …
Linfoma folikularraren aurkako txertoa
Nafarroako Unibertsitate Klinikako eta Ikerkuntza Mediko Aplikatuaren Zentroko ikertzaile-talde batek linfoma folikularrari aurre egiteko txerto baten eraginkortasun eta onuragarritasun klinikoa …
Elhuyarren berriak
Teknopolis hutsik egin gabe
Teknopolis saioaren zortzigarren aldia. Urtarrilaren 22an agertuko da jendaurrera, ETB2n eguerdian, eta iluntzean ETBko lehen katean. Aitziber Agirreren irribarrea ikusiko …
Jakintza hedatuz
A bitamina, leuzemia-zelulak hiltzeko
A bitamina erretinol izenez ere ezagutzen da. Esneak, gibelak, arrautzaren gorringoak, gurinak eta beste hainbat janarik dute, eta, karoteno gisa, …
Zientziaren efemeridea
Asuango presa, ingurumenaren kalterako
1960ko urtarrilean ekin zioten Asuango Presa Handia egiteari, Egipton. Hamar urteren buruan eraikita zegoen presa, eta bazirudien ageriko abantailak ekarriko …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
