1121996(e)ko urria

Erreportajeak

HIPARKO

Otaolaurretxi, Jon -

Hiparko satelite artifiziala 1989. urteko abuztuaren 8an jaurtiki zen espaziora. Harrezkero gora-beherak izan ditu, baina hiru urte daramatza izarren arteko …

Oroimena

Zupiria Gorostidi, Xabier -

Oroimena ezagutzaren tresnetako bat da, informazioa gorde eta berreskuratzeko balio diguna. Oroimenari esker, ikasi egiten dugu, bai bizitzaren gertaeretatik, bai …

MARATOIA: lasterketarik herrikoiena

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Inor haserretu baino lehen, ohar-pare bat. Esan dezadan, bada, izenburuan agertzen den esamoldea tituluak berak eskatzen duen luze-laburrak (laburrak gehiago …

Orkatza, oihanetako printzea

Elosegi Irurtia, Migel M. -

FITXA TEKNIKOA Orkatza

Orkatzaren kudeaketa

Elosegi Irurtia, Migel M. -

Aurreko orrietan (22-23) azaldu dugun bezala, orkatzaren egoera Euskal Herrian izugarri hobetu da azken urteotan. Horren arrazoien artean, zenbait urtez …

Don't feed the scorpions

Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

“Eskorpioiak ez elikatu”. Horixe da Coldigiocoko Geologi Behategiko pareta askotan idatzirik dagoen leloa. Izan ere, eskorpioiak bertako maskotak dira. Lehen …

SENDABELARRAK: naturak ez du botikarik behar

Kamiruaga Garitaonandia, Mariñe -

Oreinak San Benito belarra ( Geum sp. ) erabiltzen du zauriak sendatzeko eta apioa ( Apium graveolens ) erditzerakoan laguntzeko. …

INTERNET Beste ikuspuntua

González Abascal, Julio -

Dirudienez, hedabide guztiak Internet erlijio berriaren apologista bihurtu dira. Interneti buruzko berrien bonbardaketa liluraduratik dator gehienetan. Mezua hauxe da: “etorkizunean …

ENPRESA TXIKIAK ETA ENPLEGUA EAEn

Aranguren, Mari Jose -

Langabezia azken urteotan buruhauste ugari sortu duen arazoa dugu. Bai Europako eta Europaz kanpoko herrialde gehienek, Estatu espainiarrak barne, langabeziaren …

Numerologia (IV)

Angulo, Patxi -

Zortzi zenbakia, Bederatzi zenbakia eta Zero zenbakia.

Gurpila

Irureta Azkune, Onintza -

Historiako uneren batean norbaiti otu zitzaion objektu biribil bat pirritan errazago mugi zitekeela objektu zapala arrastaka baino. Tramankulu biribil hori …

URA: elikagaien bihotza

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Laburrak

Albisteak

Beethovenen ileak

Elhuyar Zientzia -

1994. urteko enkante batean, bi musikazalek Beethoven-en ile batzuk erosi zituzten.

Neutrinoak harrapatu nahian

Elhuyar Zientzia -

Munduan neutrinoak harrapatzeko tranparik handiena Japoniako meatze batean dago eta 50.000 tonako ur-masa handia da.

Sumendiaren barrena

Elhuyar Zientzia -

Sumendiaren barreneko bihotzean zer dagoen aztertzeko saihetsetan kolpe batzuk jotzea bezalakorik ez dago. Horixe da Tomoves izeneko programan diharduten bolkanologoek …

LEP berrian lehen bosoiak

Elhuyar Zientzia -

Europako CERN zentroan 1983. urtean lehen aldiz W bosoiak detektatu ziren. Elkarrekintza ahulean trukatzen diren partikulak dira bosoiak.

Lokomozio-zentroak

Elhuyar Zientzia -

Lokomozioa eragiteko muskuluak gidatzeko zentroak non zeuden ez zekiten zientzilariek. Marseillako CNRS-ko Neurobiologi Laborategiko ikertzaileek ordea, arratoi jaio berrian bizkarrezurreko …

Lurraren lehorreko mareak

Elhuyar Zientzia -

Egunean bitan gure oinpean dagoen lurzoruak hogeita hamar bat zentimetro gora eta behera egiten du, Ilargiak gure planetaren gune elastikoa …

Harri urdin misteriotsua

Elhuyar Zientzia -

Anna Grayson geologoak Marokon dendatxo batean aurkitutako “kaleidoskopio-harria” Londresen lehen aldiz erakutsi dute Zientziaren Astea dela eta.

Edmond Halley

Kaltzada, Pili - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Astronomo eta matematikari ingeles hau Haggerston herrian jaio zen 1656an. Gaztetatik izan zuen astronomiarako joera eta bere bizialdian zehar horretan …

Thomas S. Kuhn hil zaigu

Elhuyar Zientzia -

Orain dela zenbait hamarkada fisika teorikotik zientziaren filosofiara pasatu zen graduatu gazte hura hil egin zaigu. Min horrek, dena den, …

Espermaren kalitatea

Elhuyar Zientzia -

Giza ugalmenaz arduratzen diren zientzilariak azken hogei urteotan kezkaturik daude. Giza espeziearen ugalkortasunak ez du behera egin, baina espermaren kalitateak …

Ebola birusa antzinatean

Elhuyar Zientzia -

Ebola birus beldurgarriak 250 pertsona inguru hil zituen iaz Zairen, baina Atenasen K.a. V. mendean 300.000 baino gehiago hil zituen …

Korrika egitea eta kolesterola

Elhuyar Zientzia -

Emakume lasterkariek odolean kolesterol ona sortzen dute. 1.800 kirolarirengan egindako ikerketa batek erakutsi duenez.

Erretzailearen entzima

Elhuyar Zientzia -

Biriketako minbizi-kasu guztien % 80 tabakoak eragindakoa da, baina erretzaile guztiek ez diote arrisku horri berdin erantzuten.

B hepatitisa eta interferona

Elhuyar Zientzia -

Alfa interferonak B hepatitis kronikoa duten gaixoak hobetu egiten ditu.

Paduretako asterra

Terés, Joxepo -

FITXA TEKNIKOA Paduretako asterra

Antartikako lakua

Elhuyar Zientzia -

Antartikako izotzaren azpian, sakonera handian, laku ikaragarria dago. Cambridgeko unibertsitateko Gordon Robin eta bere taldeak zehatz-mehatz jakin ahal izan dute …

Armiarma bere kumeak jaten

Elhuyar Zientzia -

Israelgo Ben Gurion unibertsitateko Jutta Schneider zientzilariaren lanak erakusten duenez, umeak hiltzea ez da ugaztun eta hegaztien kontua bakarrik.

Sukaldeko olioa automobilentzat

Elhuyar Zientzia -

Japonian sukaldean frijitzeko urtean bi milioi tona olio erabiltzen dute. 250.000 tona birziklatu egiten dira, baina gainerakoa ibaira botatzen da.

Bananondoaren genetika

Elhuyar Zientzia -

Oso ikertzaile gutxi arduratu izan da bananondoaren genetikaz, nahiz eta garapen bidean diren herrialdeetako funtsezko elikagaia izan.

Sugeen oxigeno-botila

Elhuyar Zientzia -

Berrogeita hamar bat suge-espezie daude Ozeano Bareko eta Ozeano Indikoko ur tropikaletan.

Hipopotamoaren aerodinamika

Elhuyar Zientzia -

Animalia handi honen izen zientifikoa Hippopotamus amphibius da eta ibaitako zaldia dela esan daiteke.

Arbolazaintza eta biodibertsitatea

Elhuyar Zientzia -

Arbolazaintzak lagun diezaioke ingurugiroaren kontserbazioari. Sumatrako irlan damar izeneko arbolak landatu dituzte industriarako oso baliotsua den erretxina sortzen duelako.

Laurogei diskete batean

Elhuyar Zientzia -

3M eta Compac etxeek, batak diskoa eta besteak irakurgailua landuta, elkarlanean LS 120 izeneko disketea prestatu dute.

Grabitaziorik gabeko hegazkina

Elhuyar Zientzia -

Europan airean mikrograbitatea aztertzeko ikerketan aldaketak egingo dira.

Giza gorputzaren holografia

Elhuyar Zientzia -

Frantziako Rhin Garaian Saint-Louisko holografi institutuan hiru segundoren buruan giza gorputzaren forma zehatz-mehatz neur daiteke.

Ibilgailu elektrikoaren marka

Elhuyar Zientzia -

Iparramerikako Solectria etxeak garatutako teknika berriari esker, orain arte ibilgailu elektrikoak ibilitako distantzia igo da.

Lehen banku birtuala

Elhuyar Zientzia -

Egunetik egunera ziberrespazioa mundu errealera gero eta gehiago hurbiltzen ari da.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila