1041996(e)ko otsaila

Erreportajeak

Hale-Bopp, mende honetako ikuskizuna ote?

Millet Mendibil, Miren -

Astronomiako azken aurkikuntza Hale-Bopp kometa da. Mende honetako kometarik distiratsuenetakoa izango dela esaten da. Halley kometa baino distiratsuagoa? Benetan mendeko …

Erronka berriak kimikan 1996

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Kaltzada, Pili - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

2.000 urtetik askok uste baino hurbilago gaude jadanik. Zenbaki mitikoa errealitate ukigarri bihurtu da, etorkizuna gaur delarik. Mende berriaren atarian, …

Melatonina: egia ala gezurra?

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Hamaika gaitz sendatzen omen ditu, gauza onak eta bertuteak besterik ez omen dauzka, zahartze-prozesua modu ikusgarrian atzeratzen omen du. Omen, …

Maltzurra bezain polita: ANBULU GAIZTOA

Terés, Joxepo -

Irakurleak gogoratuko du apika iazko otsailean genero bereko lilipa (Narcissus bulbucodium citrinus) aztertu genuela eta oraingorako genero bereko …

BETIZUA, bertako abeltzantzaren altxorra GALZORIAN

Elosegi Irurtia, Migel M. -

FITXA TEKNIKOA Betizua

Euskal Herriko kostaldea (XI): Gipuzkoako itsaslabarrak

Estonba Mintxero, Mikel -

Lapurdi eta Gipuzkoako muga judizialean gaude. Aurrera edo atzera eginez gero, alde handia legoke gure azterketan. Izan ere, bi aldeetako …

LINDANOA, Kaosaren eta irtenbidearen artean

Kaltzada, Pili - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Larrañaga, Jon -

Kolore zuri edo arreska izan ohi du egoera puruan. Gehienetan ordea, lurrarekin edota hondakin-mota askorekin nahasirik ageri ohi da. Bere …

Euri-oihan tropikala, bizitzaren oparotasuna (eta II)

Arturo Elosegi Irurtia - Ekologiako katedraduna

Aurreko artikuluan, oihan tropikalak zer diren, eta nola sailkatzen diren ikusi genuen, eta oso aberatsak direla. Baina ekosistema bat ulertzeko, …

KAROBIAK, Karea lortzeko labeak

Elosegi Irurtia, Migel M. -

Laborantzako lurren kalitatea hobetzen zuen kare biziaren erabilera oso hedatuta egon zen gure lurraldean mende honen erdialdera arte. Karobiak kararria …

Marx-en aurretikako Sozialismoa: Utopikoak

Bandres Unanue, Luis -

Sozialismo hitza ia batera agertzen da Ingalaterran eta Frantzian, 1830eko hamarkadan, alegia. Hasierako aipamenetan bere esangura oso iluna da eta …

Biziaren jatorria, Ehun urteko historia: Oparinetik gaur arte

Irazabal, Nagore -

Lamarck ikerlari frantsesak XVIII. mendean lehenbiziko eboluzio-teoria azaldu zuenean, eboluzioaren kontzenptua aurkeztu zuen. Bere teoriaren arabera, inguruak izaki bizidunen itxura …

Irrati-difusioa

Irureta Azkune, Onintza -

Zientzia eta teknologia urratsez urrats aurreratzen doaz eta beren eragina gure eguneroko bizitzan begibistakoa da. Makina bat ordu piztuta dirauen …

Oihartzunaren erabilpen bat

Bandres Unanue, Luis -

Aurreko lantxoan oihartzuna zer den azaldu genuen eta oraingoan, bere aplikazio baten berri emango dugu. Fenomenoa betidanik ezagutu izan bada …

Albisteak

Salba dezagun helioa

Elhuyar Zientzia -

Helioaren erabilpena gero eta handiagoa da eta ondorioz, helio kontsumoa %10 hazi da azken urteotan. Helioaz baliatzen den industriak gero …

Uraren poluziorako irtenbide berria

Elhuyar Zientzia -

Uraren poluzioari irtenbide merkea eta erraza eman ahal izango zaio etorkizunean. Uste horretakoak dira EEBBetako Cape Cod-eko ikerketa-zentruan poluzioaren aurkako …

Plastiko ekologikoa

Elhuyar Zientzia -

Erabilpen handiko tresnak egiteko erabiltzen den plastiko ekologikoa merkaturatzeko prest daude jadanik eta laborategian lortutako emaitzak errealitatean berrestekotan, etorkizuneko plastiko …

Lurrikarak eta uhinak: erlaziorik ote?

Elhuyar Zientzia -

Kaliforniako lurrikara hura aurrikusi zuen ikerlariarentzat fenomeno erabat bitxia izan zen. Izan ere, lurrikara gertatu baino egun batzuk lehenago, behe-frekuentziako …

Zer gertatzen zaie neutrinoei?

Elhuyar Zientzia -

Uste baino luzeago joko du neutrinoen sekretuak argitzea. Edozein iturrira joz gero, neutrinoak kargarik eta masarik ez duen oinarrizko partikula …

Agustin Fresnel

Elhuyar Zientzia -

Fisikari frantses honen lana aipatzen denean Young-en laguntzaile fina izan zela nabarmendu ohi da. Fresnel 1788an jaio zen Chambrais-en. Haurtzaroan …

Emakume haurdunak malariaren menpe

Elhuyar Zientzia -

Malaria oso hedatua dagoen herrialdeetan, haurdun dauden emakumeek osatzen dute arrisku-talderik garrantzitsuena. Nairobin (Kenia) lanean diharduen ikertzaile-talde estatubatuarra ohartu denez.

Aldaka-hausturei aurrea hartuz

Elhuyar Zientzia -

Aldaka babesteko diseinu berria egin du Harvard Unibertsitateko ikertzaile-talde batek. Eraginkortasun-testak adituen oniritzia jasotzen badu, hirugarren adinekoen osasun arazo larrienetariko …

Ebakuntzak hiru dimentsiotan

Elhuyar Zientzia -

Giza gorputzaren barrua arakatu eta ebaketak egiten dituzten kirurgilariei lana erraztuko zaie hemendik aurrera kasko berezi bati esker. Kaskoa buruan, …

Doping-a: arazo mediko edo legala

Irazusta, Jon -

Gaur jorratuko dudan gaiak ez du zerikusirik, nagusiki bederen, kirol-mota horrekin, kirola lanbidetzat dutenekin baizik. Horientzat, goi-mailako kirolarien artean dagoen …

Bidasoa, mitoaren amaiera

Zabala, Joserra -

Duela gutxi arte, Euskal Herriko inguru asko eta asko sakratutzat jotzen ziren edo behintzat, begirune handiko tokiak ziren. Izen batzuk …

Etorkizuna gaurdanik hasita

Elhuyar Zientzia -

Birziklatzea eta berrerabiltzea ez da jadanik ekologistek maiz antolatu izan dituzten kanpaina entzutetsuetako lelo hutsa. Etorkizunean iraun ahal izateko, baliabideak …

Zilioforoak, animali erreinuko partaide berriak...

Elhuyar Zientzia -

Nature aldizkariak bere abenduko alean iragarri zuenez, Kopenhageko Unibertsitateko Peter Funch eta Reinhardt Mobjerg Kristensen zientzilariek filum berri batean sailkatu …

... eta krokodiloak desagertzeko zorian?

Elhuyar Zientzia -

Horrela gerta daitekeela ohartarazi dute bederen, Kolonbia eta Venezuelako biologo talde batek. Izan ere, Orinoko ibaiko krokodilo-populazioa asko urritu dela …

Entzutea ikustea baino hobe

Elhuyar Zientzia -

New York-eko Cornell Unibertsitateko ikertzaileek ordea, baleak ikusteko ez baina bere soinuak entzuteko aparatua garatu dute. Teleskopio akustikoak gizakiaren ikusmenak …

Mikaren habian kukua

Elhuyar Zientzia -

Espainiako kuku mottodunek espeziea babesteko, Mafiaren tankerako trikimailua darabilte. Hala adierazi dute behintzat animalien jokabideak aztertzen dituzten Kopenhage Unibertsitateko ekologistek.

Irrati-transmisoreak meategietan

Elhuyar Zientzia -

Meategietan istripuak, leherketak edo lur-jauziak direnean kanpoan dauden lankideek lurrazpian zenbat meatzari eta zehazki non dauden jakin ahal izango dute. …

Jostailuak baino gehiago

Elhuyar Zientzia -

Sega jostailu-enpresa ezagunak EEBBetako Sri International erakundeari eskatutako ikerlanaren xedea: errealitate birtualak umeengan sor ditzakeen osasun-ondorioak aztertzea, alegia. Helburua jostailu …

Birus berriaren agerpenaz kexu

Elhuyar Zientzia -

Ordenadoreak maiz erabiltzen ditugunok hain maitekiro zerrendatzen ditugun birusei buruz ari gara, noski eta zorigaiztoko albistea plazaratzeko arrazoia oraingoan: Word …

Eraztunik ez Saturnon

Elhuyar Zientzia -

Hamabost urtetik behin gertatzen den prozesua dela medio, Saturnoren posizio erlatiboa aldatu egiten da gure begiekiko. Horrela, Saturnok bere eraztunak …

Artizarra, inoiz baino ederrago

Elhuyar Zientzia -

EEBBetako Geologia Institutuan osatu dute irudikapen hori eta bertan atzeman daitezke Artizarraren bailarak, mendiak eta sumendiak. Zehaztasun-maila hori lortu ahal …

Unibertsoaren azken mugetan

Elhuyar Zientzia -

Unibertsoaren azken muturreraino gizakia ailegatzeak ametsa izaten segituko du tarte luze batean. ESO, European Southern Observatory erakundean unibertsoaren azken mugetan …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila