Erreportajeak
Gizakiak arrastoa uzten du
Askok ez dituzte sinesten Planetaren etorkizun ilunari buruzko iragarpenak, edo ez entzunarena egiten dute. Aztarna ekologikoak garbi erakusten du, ordea, ingurumenarentzat zein jasangaitzak garen. Adierazle soil bat den arren, garapen jasangarrirako bidea egiten lagun diezaguke. Etorkizuna aldatzeko garaiz ote gabiltza? Herri pobreak eta jasangarriak? Nola murritz dezaket nire aztarna ekologikoa?
Zetaren sekretua
Armiarma langile saiatuak zeta metro ugari ekoitzi behar ditu elikatu nahi badu. Zuntz likatsua da zeta, eta, hortaz, intsektuak ehizatzeko egokia. Sarean itsatsita ez geratzeko olio-geruza bat du hanketan armiarmak, eta, horri esker, harrapakinak sarea jo eta segundo gutxian gainera etortzen zaio. Zetaz bildu eta harrapatuta geratzen da intsektua, mugitu ezinik. Izan ere, berebiziko erresistentzia du animalia honen zetak.
Ordenagailu kuantikoak XXI. mendeko ordenagailuen hastapenak
Askotan mekanika kuantikoa teoria zail eta abstraktua dela esan izan dute: giza ulermenetik oso urrun dagoela, logikaren eraikuntza hausten duela… eta ezin bada guk aurkakorik esan. Baina, hala ere, zailtasun guztien gainetik, kuantikak erakutsi digu bere ondorioak teknologiara aplika daitezkeela, eta gauza pentsaezinak errealitatean existi daitezkeela. Fisika kuantikoaren oinarriak Schrödingerren katua Shor-en algoritmoa eta akoplamendu kuantikoa Konputazio kuantikoaren historia
Nautilus, itsaspean errege
Jules Vernek Hogei mila legoa itsaspean eleberrian kontatu zuenez, Nautilus itsaspekoa ikusi zutenek itsas munstro bat zela pentsatu zuten, narbal erraldoi bat edo. Bada, Estatu Batuetako Armadak eraiki zuen lehenengo itsaspeko nuklearrari izena jartzeko orduan pasarte harekin gogoratu bide ziren; izan ere, USS Nautilus (SSN 571) ikaragarria zen eta, narbal baten itxura ez, baina bazeukan altzairuzko kaxalote baten antza.
Palpitazioak, ba ote kezkatzeko arrazoirik?
Palpitazioak edo bihotz-taupada nabarmenak edonor kezkatzeko moduko sintoma dira. Baina, egia esateko, kasurik gehienetan ez daukate aparteko larritasunik. Sarritan gertatzen direnean, edota beste sintoma batzuekin batera agertzen direnean (zorabioak, pultsua asaldatuta, etab.), orduan bai, hobe dugu medikuarengana joan. Palpitazioak, arritmiak edo takikardia?
Diabeteari aurre egiteko dieta
Uranga, Ane Miren -
Odoleko glukosa-maila ohi baino handiagoa denean esaten da pertsona bat diabetikoa dela. Gizakiotan, diabetea bi motatakoa izan daiteke. Diabetikoen gutxiengo batek 1 motakoa izaten du, haurtzaroan agertzen dena, areak ezin duelako intsulinarik ekoitzi. 2 motako diabetea, berriz, helduaroan agertu ohi da, normalean, gizentasun-arazoekin batera. Hori da arruntena, diabetikoen % 90-95ek baitute. Dena dela, guztientzat da beharrezko dieta egokia egitea. Fruktosa, sakarosaren ordezkoa
Elikagaien piramidea berreraikitzen
1992an, AEBetako Nekazaritza Departamentuak (USDA) elikagai-piramidearen gida argitaratu zuen. Gidaren asmoa osasun ona izateko eta gaixotasun kronikoak prebenitzeko nutrizio-aholku batzuk ematea zen. Ordutik, sendagile, dietista eta hezitzaile ugarik erabili dute mundu osoan, argia eta erabilgarria delako. Alabaina, dezenteko akatsak dituela konturatu dira, eta beste piramide bat proposatu dute.
Zetazeoak Bizkaiko Golkoan? Bai!
Ustez, animalia handienak, ikusgarrienak eta pozoitsuenak Euskal Herritik urruti bizi dira. Uste orokorra da. Eta, ustez, garai batean ez zen horrela izan; otsoek eta hartzek betetzen zuten basoa eta baleek itsasoa. Hainbeste aldatu da ordutik egoera? Aldatu da, bai, baina zetazeoak ez dira historiak irentsitako piztiak. Gaur egungo animaliak dira. Bale-harrapariak Orioko balea: ederra mitoa
Wright anaien eguna
1903ko abenduaren 17an, Wilbur eta Orville Wright anaiek abiazio motordunaren historia jarri zuten martxan, Ipar Amerikako Kitty Hawk-eko hondartzan. 36 metroko hegalaldia egin zuten airea baino astunagoa zen aparatu batekin. Fantasías sobre las máquinas voladoras
Irudimenak ere badakielako hegan egiten
Ezagutzen diren zibilizaziorik antzinakoenetatik, gizakiak sekulako grina erakutsi du beti hegan egin, zeruan barrena mugitu, eta berez menderatu ezin duen inguru hori konkistatzeko. Hainbat milurtekotan zehar arazoari era guztietako konponbideak eman eta gero, XVIII. mendearen akabera-aldera, tripulaturiko lehen globoak aireratu ziren, eta XX. mendearen hasieran, maniobrak egin eta noranzkoa eman ahal zitzaien lehen hegazkinak. Airea baino arinago Airea baino astunago Gasolina-motorrak Erreakzio-motorra
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
