Erreportajeak
Hondartzetako ekologia
Egun zoragarria atera du, ez da laino bat bera ere ageri zeru-mugan. Homo sapiens -a eguna eguzkipean pasatzeko prestatu da; toalla, bainu-jantzia, eguzkitarako krema eta beste mila traste hartu ditu, eta hondartza kolonizatzera doa bere espezieko gainerakoekin. Urte-sasoi honetan gizakia bera da hondartzetako espezie nagusia. Baina betaurreko ilunetatik harantzago begiratzen badu, ohartuko da ez dela hondartzako bizidun bakarra , eta ingurune horretara egokitu den ekosistema aberatsa aurkituko du.
Kostaldeko dunak, haizearen hareazko sorkuntza
Hondartzetan eta paduretan, olatuak heltzen ez diren aldean, haizearen ondorioz dunak sor daitezke kontsolidatu gabeko sedimentuan. Askotarikoak izan daitezke haien forma eta tamaina, eta askotarikoa eta aberatsa haien inguruan sortzen den bizitza.
Delta: ibaia itsasoaren aurka borrokan
Ibaiak etengabe dakar nonbaitetik lapurtutako materia, eta itsasoak etengabe jaten du ibaiak ekarritako hori. Borroka hori ez da inoiz amaitzen ibaien bokaleetan. Batzuetan, itsasoak irabazten du, eta, beste batzuetan, ibaiak. Nolanahi ere, toki horietan ia beste edozein tokitan baino azkarrago egiten du aurrera edo atzera kostaldeak; eta, askotan, deltak izaten dira borrokaren ondorioa.
Lurra irabazteko itsasoarekin lehian
Kostaldeko herri batek hazteko duen muga natural nagusia itsasoa da. Baina oztopo hori ez da gaindiezina gizakiarentzat, eta lur-beharra asetzeko itsasoari atzera eginarazten dio; portuak eraikitzen ditu, lurrak lehortu... paisaia zeharo aldatzeraino eragiten du.
Adio hondartza naturalei
Zer gertatuko litzateke hondartzak itxiko balituzte ekosistemak babesteko? Hainbaten kontzientzia ekologikoa bertan behera geratuko litzateke. Gauza bat da ekologista izatea; baina, batzuen ustez, hondartzak ixtea ia-ia giza eskubideen aurka jotzea litzateke.
Biomaterialen erabilera medikuntzan
Biomaterialen eragina gero eta bortitzagoa da zientzian eta medikuntzan.
Izaera eta propietate oso ezberdinak dituzten biomaterialak erabiltzen hasi dira medikamentu erosoagoak ekoizteko eta teknika mediko eta kirurgiko berriak garatzeko. Argi eta garbi dago horien eragina gero eta handiagoa dela gure eguneroko bizitzan, eta hasi besterik ez dela egin.
Musuaren gaixotasuna, uste baino usuagoa
Mononukleosi infekziosoa, edo musuaren gaixotasuna, ez da oso patologia ezaguna, baina jendeak uste duen baino eragin handiagoa du. Gaixotasun infekzioso akutua da, mundu guztian zabaldua dago, gizakiari bakarrik eragiten dio eta Epstein-Barr-en birusak sortzen du. Hasiera batean oharkabean pasa daiteke, haren aurreneko sintomak (buruko mina, nekea eta sukarra) erraz nahas daitezkeelako gripearen sintomekin, esaterako.
Ur-motak
Uranga, Ane Miren -
Ura funtsezko osagaia da izaki bizidunentzat. Gure gorputzaren funtzio anitzetan parte hartzen du: elikagaien ziklo osoa uretan gertatzen da, organoek xurgatzen dituztenetik, zelulek digeritzen dituzten arte; gorputzeko tenperaturaren erregulazioan parte hartzen du, eta abar. Zelularen pisuaren % 80 ura da.
Biotxipa analisi genetikoen ordez
Batzuetan gehiegizko kolesterola genetikoa izaten da. Halakoetan, bizimodu osasuntsua egiteak ez du bihotzekoa edo bularreko angina izateko arriskua eragozten; eta beharrezkoa da tratamendu bati jarraitzea. Horixe gertatzen da familiako hiperkolesterolemiarekin; gazte batek bere lagunek baino ehun aldiz arrisku handiagoa izan dezake bihotzekoa izateko, berak jakin gabe. Horregatik, hil ala bizikoa izan daiteke diagnostiko goiztiarra egitea.
Otsoa, urtetik urtera ugariagoa
Otsoaren populazioa handitzen ari da. Hain zuzen ere, normalean ikusten ez zen tokietan ikusi dute azkenaldian. Horrek esan nahi du gizakiaren jarrera aldatu egin dela; otsoak garai batean baino mehatxu txikiagoa du, eta duela urte asko utzitako lurraldeetara itzultzen hasi da. Zer da hori, berri ona ala txarra?
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
