Erreportajeak
Pierre Lemonier astronomoa
Zientzian, aurkikuntzak zuzenean bila joanda egin daitezke, edo ustekabean; norbera aurkikuntzaren jakitun izanda edo ohartu ere egin gabe. Horren adibide izan daiteke Pierre Charles Lemonnier astronomo frantsesa, Saturno aztertzean edo Urano behatzean, esaterako.
Gorputzaren alarma-seinaleak
Geure gorputza makina guztiz konplexua eta zehatza da. Horrexegatik, bere funtzionamenduan zerbait aldrebesten denean, SOS mezu bat bidaltzen digu. Noski, seinale horrek ezer gutxi balio du interpretatzen ez badakigu.
Olatu-energia Mutrikun
Itsaso zakarreko egun batean olatuak kostaldearen aurka apar eta bitsetan lehertzen ikustea aski da ohartzeko olatuek energia itzela dutela. Zientzialari eta teknologoak aspalditik ari dira energia horretaz baliatu ahal izateko sistema baten bila.
Laserra, argiaren bidea
Bart gaueko ametsean, izarren argia lapurtu nuen. Eta, ihes egingo zidalakoan, kaxa batean giltzapetu nuen. Izpi bat, beste bat, eta beste bat; argi urdin trinkoa bilakatu zen arte. Lilura, desira, ez dakit zer piztu zidan argi urdinak; haren bitartez, mundua aldatuko nuela egin nuen amets.
Ardoa upelean, 12 hilabete baino gehiago ez
Egurraren eta ardoaren arteko 'ezkontza' XVI. mendearen amaierakoa dela kalkulatzen da. Garai hartan, Ameriketara gero eta ardo gehiago esportatzen zen, baina, buztinezko eta larruzko ontziak horretarako egokiak ez zirenez, zurezkoak egiten hasi ziren. Horrela ohartu ziren zurak edari preziatuaren testura, usaina eta zaporea aldatzen dituela.
Mundua emetzen
Gizonak emakumetzen, eta emakumeak are eta emakumeago bihurtzen. Ez da aldarrikapen feminista bat, ingurumenean dauden konposatu batzuen eragin larria da. Konposatu horiek hormona gisa jokatzen dute gorputzean barneratzen direnean, eta, besteak beste, ugalketa-aparatuan eragiten dute. Zenbait animalia-espezie urtarretan ondorio hori frogatuta dago; gizakiari ere eragiten dioten ezin da ziur esan oraindik.
Sariak helduaroan dira bete-betean
Alor askotako gaiak izan dituzte mintzagai XI. edizio honetara aurkeztutako lanek. Idazle gazteek idatzitakoak dira asko, eta Euskal Herrian bertan egindako ikerketen inguruko artikuluak indarra hartzen ari dira. Nabari da euskaraz egindako dibulgazioa sasoiko dagoela.
Bi hitz saridunekin
Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
1. saria: Gure alde basatian barna. 2. saria: Kakalardoak, basoko berriemaileak. 3. saria: A zer molekula-usaina! Sari berezia: Ozono-geruzaren zuloa
Gure alde basatian barna
Ugalketak izaki bizidunongan duen boterea ukaezina da. Sexu bidez ugaltzen garen animaliok zenbait ezaugarri, sistema, estrategia eta gatazka antzeko eduki ohi ditugu. Bestalde, badago esparru horretan gizakiok gainerako animalietatik bereizten gaituen ezaugarri zein portaera berezirik ere.
Kakalardoak, basoko berriemaileak
Mendez Manuel, Manuel -
Salaberria de Miguel, Eneko -
Hildako egurra oinarrizkoa da baso egituratuaren funtzionamendu egokirako. Orain arte, basoan ’oztopo’ ziren eroritako enborrak edota hilda edo gaixorik zeuden zuhaitzak ’garbitzeko’ politika izan da nagusi, ’zikinkeria’ eta gaixotasunen iturri zirela argudiatuz. Baina gauzak, pixkanaka, aldatzen doaz, ustiapen jasangarria delako joerak hildako egurraren menpe bizi diren kakalardoen inguruan ikerketa berriak bultzatu dituen heinean.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
