Erreportajeak
Bizidunak sailkatzen: morfologiatik DNAren sekuentziaziora
Edozein sistema ikertzeko eta ulertzeko, ia ezinbestekoa da sistema hori nolabait ordenatzea: sistemako elementuak bereizi, izendatu eta sailkatzea. Horixe egiten du, hain zuzen ere, taxonomiak: izaki bizidunak izendatu eta sailkatu. Baina sailkapen hori egiteko modua aldatzen ari da.
Durangotik zerura begira
Ematen du ezaugarri guztiak kontra dituela Durangok teleskopio batetik espazioa behatzeko garaian: bailara batean sartuta dago, ez du klima ona eta herriko argiek ez dute askorik laguntzen. Hala ere, behatoki bat dago han, oinarrizko behaketak egiteko eta, batez ere, helburu didaktikoa betetzeko.
Panpa-lezka: mapan jarri, gero kentzeko
Panpa-lezka landare dotorea bada ere, inbaditzaile bihurtu da. Kontrolatzeko neurriak hartu dituzte hainbat eskualdetan, eta Gipuzkoan ere lehen pausoak ematen hasi dira. Hala, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskariz, Aranzadi Zientzi Elkarteak landarearen kartografia zehatza egin du. Izan ere, edozein neurri hartzerako, ezinbestekoa da zehatz jakitea non eta zenbat dagoen, denean eta asko dagoela jakitea ez baita nahikoa.
Egin bedi argia...!
Erdi Aroan, iraultza handi bat gertatu zen mendebaldeko Europako elizen arkitekturan. Eliza iraunkorragoak egin nahian, arkitektura erromanikoa sortu zuten, eta arkitektura hura hobetzearen eta hobetzearen ondorioz, oso ezaugarri desberdinak zituen arkitektura batera iritsi ziren bi mende geroago; arkitektura gotikora, alegia. Aldaketa izugarria izan zen: elizak eta katedralak, eraikin txiki, ilun eta mardulak izatetik, tenplu handi, argitsu eta lirainak izatera pasatu ziren.
Bizitza urtarraren gazi-gezak
Bisigu bat itsasotik atera eta ibaian sartuko bagenu, urez puzten hasiko litzateke, eta ez luke asko iraungo. Arrainontziko urre-arrainari askatasuna itsasoan ematea ere ez litzateke oso ideia ona, besteak beste deshidratatuta hilko litzatekeelako. Aitzitik, izokinak eta aingirak, esaterako, itsasotik ibaira eta ibaitik itsasora pasatzen dira, eta haiei ez zaie ezer gertatzen...
Naturak sortutako itsasgarriak
Itsasgarriak bi gainazalen artean ezartzen diren eta bi gainazal horiek banatzea eragozten duen lotura sortzen duten substantziak dira. Substantzia horietako asko produktu naturaletatik sortzen dira. Beste asko, berriz, naturan gertatzen diren zenbait fenomenoren imitazioz sortu dituzte. Guztiek ere helburu bera dute: bi gainazal, geruza edo material itsastea.
Garuneko tumoreak argi eta garbi
Tumoreak erauzteko ebakuntzak egitean, garrantzitsua izaten da tumorea erabat erauztea eta ahalik eta tumore-zelula gutxien uztea, ebakuntzak arrakasta izateko. Baina, tumorea ongi erauzteko, ikusi egin behar da lehenengo. Nafarroako Unibertsitate Klinikan, garuneko tumoreak askoz argiago ikusiko dituzte, mikroskopio berri bati esker.
Autoak berdez jantzita
Autoek sortzen dute atmosferara isurtzen den karbono dioxidoaren % 10, eta hirietako poluzio-iturri nagusia dira. Klima-aldaketaren arriskuak sortu duen kezkak bultzatuta, karbono dioxidoaren isuriak murrizteko neurriak hartzen ari dira erakundeak, eta autoei ere eragiten diete neurri horiek. Araudi berriek eta, neurri batean, merkatuak hala eskatuta, ingurumenean ahalik eta kalte txikiena eragiten duten ibilgailuak garatzen ari dira autogileak.
Ikus-entzunezkoak lengoaia bitarrean
Ordenagailuek ulertzen duten lengoaia bakarra lengoaia bitarra da. Horrenbestez, ordenagailu edo gailu digitaletan, oro har, erabiltzen diren elementu-mota guztiak lengoaia horretara itzuli behar dira; hau da, informazio osoa 1 eta 0 bihurtu behar da. Zenbakiak, esaterako, hamartar basetik bitar basera pasatzen dira, eta berdin gainerako informazio digital guztia: zenbaki bihurtu behar dira testua, irudiak, soinuak, bideoak, Interneteko helbideak, eta abar.
ISS, itxaropenetik etsipenera
Artikulu hau irakurlearen eskura iristerako, litekeena da Columbus modulua dagoeneko Nazioarteko Espazio Estazioaren (ISS) parte izatea. Baina posible da oraindik Lurrean egotea ere. Izan ere, abenduaren hasieran zuten estazioari lotzeko asmoa. Hara eraman behar zuen Atlantis transbordadoreak, ordea, akats tekniko bat izan zuen. Horren ondorioz, gutxienez urtarrilaren 2ra atzeratu zuten aireratze-data, eta ez litzateke harritzekoa izango berriro ere misioa atzeratu behar izatea. Askotan gertatu dira horrelakoak ISSren historian, eta baita okerragoak ere.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
