Erreportajeak
Jaten dugun janaria
Egungo janarien prozesaketak, armadek eta bidaiariek behar dituzten janari-kantitate handi, eramangarri eta osasungarritsuetan du oinarria. Prozesaketak gero, bizimodu modernoak behar duen janari-motaz hornitu du gizartea. 21. mendean, landareak lehenbizi laborategian hasiko direla dirudi eta elikagaiak irradiazioz kontserbatuko direla ere bai.
Nahaste-borrastea
Hona hemen test gisa erabil litekeen nahaste-borrastea. Denetatik agertzen da: poxpoluak, txanponak, bolak, zenbakiak, pisuak, zirkuluak, behiak, dominoak, logikoak, kretarrak, hilobiak, eta abar.
Eguzkiaren aktibitatea (I)
Pasatu den azken hilabete honetan (martxoan) Eguzkia, bere aktibitatea medio, albiste izan dugu komunikabideetan. Adibidez, satelite bidezko transmisioetan sorterazi dituen anomaliak aipatu dira.
Intsektizida biologikoak
Azken aldian intsektizida biologikoak hasi dira erabiltzen. Beren artean aipagarrienak feromonak eta intsektizida mikrobiologikoak ditugu. Substantzia hauen abantailarik handiena beste bizidunengan eragin toxikorik ez izatea da.
Euskal Herriko Artelatza
Badirudi Euskal Herrian artelatza egotea ezinezkoa dela, baina hori ez da egia. Oraindik ere kostaldean zuhaizti polit batzuk badaude; azkeneko arrastoak dudarik gabe. Kontserbatu eta hobetu egin beharko genituzke.
Zientzilariak frantziako iraultzan
Aurten 200 urte beteko dira Frantziako Iraultza hasi zenetik. Gertakizun hark izan zituen ondorio politiko, sozial, ekonomiko eta kulturalei buruz asko hitz egingo da datozen hilabeteetan, zalantzarik gabe. Nik beste alde batetik jorratu nahi nuke ordea XVIII. mendearen hondarrean mundua asaldatu zuen gertakari hura. Izan ere, 1789. urtea zientzia modernoaren jaiotza ezagutu zuen 1775. urtetik 1805era bitarteko denboraldi garrantzitsuaren erdi-erdian egoteak jakinmin berezia sortu bait dit. Nola bizi izan zituzten beren garaiko gorabehera zalapartatsuak aldi hartako zientzilariek, bereziki zientzilari frantsesek? Hauxe da, hain zuzen ere, aztertu nahi nukeen gaia.
Zeintzu dira gure familiarteko tximinoak?
Gure arbaso zaharrena zein den aurkitzeko garaian —gizaki eta tximinoen jatorria zein den erabakitzerakoan alegia— imajinazioak ez du mugarik. Gizakien eta tximinoen anatomian edo fosil-seriean ez da arbaso horren ezaugarririk agertzen. Zelula barruko genomaren mundu ezezagunean bakarrik aurki genezake arbaso horren frogarik.
Michel Eugene Chevreul kimikaria
Kimikari frantses hau, Angers-en (Nantes inguruan) jaio zen 1786.eko abuztuaren 31n. Gaztea zela 1803. urtean Parisera joan eta han Vauquelin maisuaren eskutik ikasteko aukera izan zuen. Bere lehen ikerketak anilari buruz egin zituen, baina fama handia koipeen izaera kimikoaz egindako ikerlanei esker irabazi zuen.
Hozkia, oraindik zer den ez dakigun sentsazioa
Hozkia, oilo-ipurdia, horzkidura. Izenak ez dio axolarik. Jende gehientsuenak sentsazio ez-atsegina jasaten du zenbait hots edo irudiren aurrean: azalera jakin batzuen gainean harraskatzen denean, dentistaren tornu elektrikoa entzundakoan, behazkoskorren karraska-hotsa ateratakoan edota paper-zati bat tolestatze hutsa aditutakoan. Zergatik gertatzen da? Zientzilariek ez dakite oraindik, eta hipotesi desberdinak erabiltzen dira fenomeno hori argitu nahian.
Eskia: mendiak haserre
Euskal Herriko hainbat eskialariren ilusioa Alpe Mendietan eskiatzea izaten da. Elurra nonnahi eta oso pista ederrak omen daude. Baina askok ez daki pista horiek eraikitzeko mendietan nolako sarraskiak egin behar diren.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
