Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber
Gizakien genealogia bateratua aurkeztu dute
Antzinako eta egungo milaka genomen sekuentziak konbinatuta, orain arteko giza genealogia osotuena proposatu dute nazioarteko hainbat ikertzailek. Orain arte, erronka …
Fisika kuantikoa lurpea ikertzeko
Fisika kuantikoak lurpea ezagutzeko baliabide interesgarriak eskaintzen dituela adierazi dute Birmingham-eko Unibertsitateko ikertzaileek, Birmingham hirian (Erresuma Batua) probak egiten aritu …
Elektroien mugimendua zuzenean ikustea lortu dute, lehenengo aldiz
Erreakzio kimikoak elektroiek molekuletan izaten duten mugimenduaren ondorio dira. Hala, zientzialariek uste dute molekuletan elektroien mugimendua jarraitu ahal izatea gakoa …
Errekor berria fusio bidezko energiaren sorreran
ITERen plasma bidezko probak 2025era arte hasiko ez badira ere, dagoeneko martxan dira beste fusio-erreaktore esperimental batzuk. Hain zuzen …
Iraganeko animaliez elikatzen diren belakiak aurkitu dituzte Ozeano Artikoan
Urte osoan izotzez estalitako ura izanik, elikagaietan urria da Ozeano Artiko Zentrala. Zehazki, Lurreko ozeanorik oligotrofikoena. Baina belaki-populazio handiak hazten …
Lurraren % 30 babesteak desnutrizioa eragin lezake herrialde zaurgarrienetan, tokian tokiko ikuspegiaz egiten ez bada
Orain arte biodibertsitate-galera globala geldiarazteko neurri eraginkorrik lortu ez dela ikusita, 2020az geroztik, balio ekologiko handiko eremu naturalak babesteko proposamena …
Esne Bidearen bihotza, gertutik
Gure galaxiak inoiz eman duen irudirik eder eta esanguratsuena lortu dute SARAO behatoki afrikarrean. Galaxien urrutiko irudiak ikustera ohituta, harrigarria …
Bada garaia makinek ere aintzat har dezaten giza dibertsitatea eta inklusioa
Ikertzaileak ahalegin handia egiten ari dira makinek gizakiak erraz identifikatu eta haiekin komunikazio gero eta eraginkorragoa izan dezaten. Etengabe hobetzen …
Emakumeek % 32 aukera gehiago dute ebakuntzen ostean hiltzeko zirujaua gizonezkoa bada
Kanadako ospitaletan egindako ikerketa batek frogatu du, zirujauen eta pazienteen generoak baduela zeresanik ebakuntzen emaitzan. 3.000 zirujauen eta 1,3 …
Hizkuntzen larrialdia eta klimaren larrialdia, eskutik doazen bi krisialdi
Munduko hizkuntza askok pairatzen duen arrisku-egoera eta biodibertsitatearen galera globala konparatu ditu Nature Ecology & Evolution aldizkariko ikerketa batek. Biodibertsitatearen larrialdia oso kritikoa bada, hizkuntzena are handiagoa dela salatu dute. Munduan diren 7.000 hizkuntzetatik ia % 50 dago arriskuan; anfibioetatik, berriz, % 40; ugaztunetatik % 25, eta hegaztietatik % 14. Larrialdiaz jabetuta, UNESCOk Hizkuntza Indigenen Nazioarteko Hamarkada izendatu du 2022an hasitako hau.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
