3252017(e)ko martxoa

Erreportajeak

Antisorgailu hormonalak eta depresioa: erlazioa aztergai

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Hamalau urtez, 15-34 urteko milioi bat neska eta emakume baino gehiagoren datuak bildu dituzte Kopenhageko Unibertsitateko ikertzaileek. Hauxe zen ikerketaren …

Fusiora bidean, izar txiki bat amets

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Ondo bidean, urte batzuk barru, inoiz egin den makina konplexuenetako bat jarriko dute martxan Frantziako hegoaldean. Izar txiki bat sortu …

Prioiak oroimenaren zaindari

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Prioiak dira, seguruenik, biologiak azken hamarkadetan aurkitu dituen egiturarik erakargarrienak eta, aldi berean, beldurgarrienak. Besteak beste, garuna gruyere gazta bat …

Ikusezintasunaren giltzaren bila

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

2006an, ordura arte zientzia-fikzioa zena errealitate bihurtzeko lehen pausoa eman zuen John Pendryk: frogatu zuen objektuak ikusezin bilakatzea posible zela …

Elkarrizketak

Eneko Agirre Bengoa Hizkuntzaren prozesamenduko ikertzailea

“Makinak pertsonei ulertzeko gai badira, aurrerapauso handi bat egin dugu. Gure mundura datoz makinak”

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Makinek eta gizakiek elkar ulertzea du helburu Enekok. Elkarrekin solasean aritu ahal izatea. Gizakiak ez gara ulerterrazak, ordea, eta horrek …

Analisiak

Natura ustiatzetik kontserbatzera

Mikel de Francisco Pastor - HAZI Fundazioko Ingurune Naturaleko Arloko burua

Baliabide naturalek sostengatzen dituzte gure ekonomia eta ongizatea. Lehengaien mende bizi gara: erregaiak, metalak eta mineralak behar ditugu, bai eta …

Mundu digitala

Aplikazioa edo webgunea? Biak batean, PWArekin

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Aspalditik dator eztabaida gailu mugikorretarako hobeak ote diren aplikazioak edo webguneak. Biek dituztenez abantailak eta desabantailak, ez dago erantzun garbirik, …

Lekukoak

Estibaliz Apellaniz Ingunza Geologian doktore eta paleontologoa

“Komunikazio-teknologiek harritu eta beldurtu egiten naute”

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Ibilbide luzearen talaiatik erantzun die galderei Esti Apellanizek. Egia esan, lehen unean kezka ere agertu zuen, ez ote zen egokiagoa …

Istorioak

Marie Tharp: itsas hondoa argitara

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Ostikoz jotako zakarrontziak gela aldez alde zeharkatu zuen. “Hau zaborra da, Marie, zaborra!” oihu egin zion Brucek. Borragoma hartu, muturra …

Ekinean

Beatriz Royo Castillejo Nekazaritza Ingeniaria

"Ama izatea eta ikertzea bateragarriak izan daitezke"

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Beatriz Royo Castillejok lehenengo hitzetik aitortzen du zortea izan duela. Izan ere, duela gutxi ama izan da, baina ez du …

Atarikoa

Zientzia euskaraz jantzi

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Orain dela gutxi, euskara sustatzeko helburuz Eusko Jaurlaritzak hedabideen artean banatzen dituen diru-laguntzen inguruko hausnarketa bat kaleratu dugu. Izan ere, …

Gai librean

Gaixotasun genetikoen korapiloa askatzen

Garcia Etxebarria, Koldo - Genetikan doktorea

Gaixotasun askoren oinarria, 14.000 ingururena, genomako akatsetan dago. Gaixotasun horiek bi talde handitan sailka daitezke: batetik, gene bakarrak eragiten duenean, …

Nola prestatzen duzu kafea?

Azkune Galparsoro, Gorka - Ikertzailea eta irakaslea

Gizartearen zahartzea arazo handienetako bat bilakatu zaigu. Geroz eta denbora gehiagoan bizi gara, baina gure azken urteetan era askotako zailtasunak …

Albisteak

CRISPR teknika pertsonetan probatu dute lehenengoz

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Genoma editatzeko CRISPR teknika pertsona bati aplikatu diote Txinako ikertzaile batzuek, biriketako minbizia tratatzeko. Teknika hori pertsonetan erabiltzen den lehenengo …

Zelulak birprogramatuz, zahartzea moteldu dute saguetan

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Sagu helduetan zelulak birprogramatuz zahartzea moteltzea eta bizitza luzatzea lortu dute Kaliforniako Salk Institutuko ikertzaileek. Zelulak partzialki birprogramatuta genomako marka …

Antimateriak xurgatzen duen argia neurtu dute lehenengoz

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Antimateria-atomo batek zer argi xurgatzen duen neurtu dute lehen aldiz, CERNeko ikertzaileek. Urteak zeramatzaten hori lortu nahian, eta ikertzaileek adierazi …

Haurdunaldiak aldaketak eragiten ditu amaren garunean

Helene Armentia Artzak -

Ikerketa baten arabera, haurdunaldiak egitura-aldaketak eragiten ditu amaren garunean. Aldaketa horiek gutxienez bi urtez irauten dutela frogatu dute. Nature Neuroscience …

Ebolaren aurkako txerto eraginkorra lortu dute, azkenik

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Osasunaren Mundu Erakundeak eman du Gabonetan albiste itxaropentsua: rVSV-ZEBOV izeneko txertoak eraginkortasun handia erakutsi du ebolaren aurrean. Ginean egindako saioek …

Grafenoari porfirinak gehituta, haren ezaugarriak hobetzea lortu dute

Helene Armentia Artzak -

Municheko Unibertsitate Teknikoko (TUM) ikertzaile-talde batek grafeno-xaflei porfirinak, klorofilaren eta hemoglobinaren parte diren eraztun proteikoak batzea lortu du.

Egitura hibrido …

Elebidunen garuna elebakarrena baino eraginkorragoa da zeregin batean kontzentratzeko

Helene Armentia Artzak -

Montrealgo Unibertsitateko eta Geriatria Institutu Unibertsitarioko ikertzaileen arabera, elebidunen garuna elebakarrena baino eraginkorragoa bihurtzen da urteetan baliabideak erabiltzeko orduan. Hori …

Namibiako zirkuluen sorrerari buruzko azalpen berri bat argitaratu dute

Elhuyar Zientzia -

Namibiako zirkulu mortuen sorrerari buruzko azalpen berri bat argitaratu dute aste honetan Nature aldizkarian.

Orain arte, bi teoria nagusik …

Informazioa oso azkar eta ia berorik sortu gabe gordetzeko modua aurkitu dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Oso azkar eta oso bero gutxi sortuz informazioa grabatu eta gordetzeko teknika baten berri eman dute Nature aldizkarian argitaratu duten …

Plaketek bideratu dezakete minbizi-zelulen kontrako immunoterapia

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Tumore bat kendu ondoren tumore berriak haz ez daitezen, estrategia berri bat probatu dute Estatu Batuetan, plaketak dituena protagonista. Plaketek …

Gizaki-txerri enbrioi kimerak sortu dituzte

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Salk Institutuko ikertzaileek gizaki-txerri kimerak sortu dituzte lehenengo aldiz. Ikertzaileek onartu dute zaila egin zaiela gizakion eta txerrien zelulak nahasian …

Kaltetutako ekosistemek uste baino denbora gehiago behar dute bere onera etortzeko

Elhuyar Zientzia -

Ikerketa berri baten arabera, leheneratze ekologikoak ez du berreskuratzen degradatutako ekosistemen bioaniztasun eta funtzionaltasun osoa. Ikerbasqueko David Moreno-Mateok BC3 zentroan …

Mutazioak saihesteko mekanismo berri bat aurkitu dute

Elhuyar Zientzia -

Argitaratu berri den ikerketa baten arabera, zenbait mikroorganismok orain arte ezezaguna zen sistema bat erabiltzen dute material genetikoko akatsak detektatu …

Materia organikoa ugaritzeak arrainetan merkurio toxikoa metatzea dakar

Elhuyar Zientzia -

Ur-ekosistemetako materia organikoa areagotzeak merkurio toxikoa zazpi aldiz gehiago metatzea dakar zooplanktonean. Suedian egindako ikerketa baten arabera, aldaketa klimatikoak eragindako …

Katu-begia nebulosak Eguzkiaren etorkizuna iragar dezake

Elhuyar Zientzia -

Argazkian, Katu-begia nebulosa ageri da; NGC 6543 deritzon planeta-nebulosa. Eguzkiaren antzeko izarren bizitzaren azken faseak dira planeta-nebulosak. Argazkiak, beraz, Lurretik …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila