2442008(e)ko uztaila
Erreportajeak
Haizearen altzairuzko orrazia
Iaz 30 urte, Eduardo Txillidak izena eman zion Donostiako badiaren mendebaldeko ertzari, bere artelan begikoena han jarri zuenean. Egun, Haizearen …
Basamortutzearen salataria
Sahara sabana berde-berde bat izan zen garai batean. Aintzirak ere bazituen, han-hemenka. Une batean, ordea, sabana berde hura gainbehera etortzen …
Argazkietan galdutako dimentsioa
Argazkietan, objektuen bi dimentsioko irudiak jasotzen ditugu. Horietan, ordea, irudiaren sakontasuna galtzen da; objektu ororen hirugarren dimentsioa, alegia. Nola berreskuratu …
Pirinioak loretan, bost koloretan
Astroen eta egutegien arabera udaberria martxoaren 21aren inguruan hasten bada ere, Pirinioetara beranduxeago heltzen da. Hain zuzen, elurra urtu eta …
Berezko abortuak iragartzen, VI. Tesi Saria
Basque Research web guneak Tesi Saria antolatzen du urtero, euskal unibertsitateetako ikertzaileen lanak gizarteratzeko. Seigarren edizioa izan da aurtengoa, eta …
Cruithne, ia Lurraren satelite bat
Eguzkiaren inguruko orbitan, Lurra da hirugarren planeta. Satelite bat du, Ilargia. Baina Lurra eta Ilargia ez daude bakarrik orbita horretan; …
Unibertsoaren jatorria ardatz
Okerrik ezean, uztailaren amaiera aldean jaurtiko ditu ESA Europako Espazio Agentziak Planck eta Herschel espazio-ontziak. Guyana Frantsesetik jaurtiko dituzte, Ariane …
Erresberatrola, ardoaren indar terapeutikoa
Zarate Sesma, Jon - Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea
Osasun publikoan arazo gehien dakarren droga alkohola da. Pertsona eta familia asko suntsitzen ditu, eta argi dago gure indar guztiekin …
Orexa ekoherria
Erraza da energia aurreztearen aldeko agertzea, baina zailagoa ekintza zehatzak egitea. Badakigu Lurreko baliabideak xahutzen ari garela, baina, jakina, kontsumo-gizartean …
Elkarrizketak
Juan Uriagereka: "Uste dut pentsamenduak hitz bihurtzen parte hartzen duela FOXP2 geneak"
Gizakiok bakarrik dugu mintzatzeko gaitasuna. Gene jakin batean (FOXP2 genean) mutazio bat duten pertsonek, berriz, zailtasunak dituzte hitz egiteko. Hortaz, …
Albisteak
Txoriek eramanda, hobeto
Zuhaitzen haziak ez dira berdin barreiatzen haizeak eramanda edo txoriek janda eta gorotzarekin botata. Espainiako biologo batzuek aztertu dute zer …
Marteko gatza, biziaren etsai
Marten iraganean bizidunak egoteko kondizio aproposak egon zitezkeela susmatzen dute astronomo batzuek. Izan ere, ur likidoa egon zelako zantzuak topatu …
Norbera konturatzerako, garunak badaki
Garunak norbera konturatu baino 10 segundo lehenago hartzen ditu erabakiak. Horixe frogatu dute Max Planck Institutuko neurologoek, Nature Neuroscience aldizkarian …
Mantis izkiraren begi apartak
Mantis izkiraren begiak (Odontodactylus scyllarus) oso bereziak dira, eta beste animalien begiek ez duten gaitasun bat dute. Izan ere, animalia …
Troposfera ere berotzen
Yale Unibertsitateko ikertzaileek frogatu dutenez, troposferaren goialdea lurrazala bera bezain azkar ari da berotzen. Atmosferaren geruza hori lurrazaletik 10-12 km-ra …
Den-dena xurgatzen duen materiala
Uhin infragorrien eta mikrouhinen arteko uhin-luzerak dituzten ia uhin guztiak xurgatzeko gai den gainazal bat sortu du Estatu Batuetako Boston …
Lehen aldiz, Kavli sariak
2000ko abenduan, Fred Kavli filantropo norvegiarrak fundazio bat sortu zuen zientziako hiru arlotako ikerketak sustatzeko: neurozientziakoak, nanozientziakoak eta astrofisikakoak. Besteak …
Konplexu izatetik, sinple izatera
Krustazeo bat erabateko misterioa izan da itsas biologoentzat: larba ezagutzen zuten, Y larba izeneko izaki bat, baina ez zuten arrastorik …
Ilargiaren Hego poloa zehaztasun handiz ikusi dute
NASAko ikertzaileek inoiz baino hobeto ikusi ahal izan dute Ilargiaren Hego poloa, Goldstone Solar System Radar-i esker. Irudi horien bidez, …
Gasezko burbuilak mugimendu txikiei antzemateko
Bata bestearen barruan sartuta dauden gasezko bi burbuilaz eratutako sistema batean indar eta mugimendu txiki-txikiak neurtzeko sistema bat proposatu dute …
Garagardoaren barruko kimikan, ezustekoak
Adituek ez dakite zein diren garagardoaren zaporean parte hartzen duten substantzia guztiak, baina interesgarria da ezagutzea zeinek ematen duten zapore …
Saguek larruazaletik detektatzen dute oxigenoa
Gorputzak biriken bitartez detektatzen du zenbat oxigeno dagoen airean, baina larruazalak ere izan dezake funtzio hori. Ondorio horretara iritsi dira …
Uretako kutsatzaileak oxidatzen
Industriak uretara isurtzen dituen kutsatzaileak murriztea da EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko ikertzaile-talde baten helburua. Izan ere, hondakin organiko gehienak …
Teoriek iragarritakoa behatu
Zulo beltzen inguruko teoriek diote zulo beltzetako partikula- eta energia-zorrotadek espiral-itxura izan behar dutela. Lurretik 950 milioi argi-urtera dagoen BL …
Superordenagailu azkarrena
Roadrunner superordenagailuak segundoko mila bilioi (1015) eragiketa egitea lortu dute IBMren laborategietan, eta, hala, azkarren lan egiten duen ordenagailua bilakatzea. …
Xenona, ez hain noblea
Xenona gas nobleetako bat da; alegia, oso egonkorra da, eta, beraz, kimikoki ia ez du aktibitaterik. Kimikariak eta fisikariak, hala …
Itsas hondotik barrura bizidunak
Ozeano Atlantikoaren hondoan 1,6 kilometro barrura egin, eta, 111 milioi urteko sedimentuetan, arkeoak aurkitu ditu Britainia Handiko Cardiff Unibertsitateko talde …
Zuhaitzek hostoen tenperatura kontrolatzen dute, baina zenbat?
Nature aldizkarian argitaratutako artikulu batek polemika sortu du. Artikulu horretan, Pennsylvaniako Unibertsitateko talde batek proposatu du zuhaitzak gai direla hostoen …
Primate handiak oinez errazago
Primate handiak ez dira askotan ibiltzen zuhaitzetan gora eta behera. Horri eman izan dioten azalpena da zuhaitzetara igotzeko trebetasuna galdu …
Supernoba, denbora errealean
Astronomoek supernoba bat behatu dute lehertzen ari zen unean bertan, lehen aldiz. Horri esker, supernobaren prozesu osoa nola gertatzen den …
Proteina bat, bat-egitearen gakoa
Texasko Unibertsitateko ikertzaileek espermatozoidearen eta obuluaren elkartzea zelatatu dute, bat-egitearen mekanismoak argitzeko. Besteak beste, bien mintzak batzean proteina batek izugarrizko …
Zorizko eboluzioa
Michigango Unibertsitateko ikertzaile batek 20 urte eman ditu Escherichia coli bakterioaren belaunaldiak aztertzen, etenik gabe. Guztira, 40.000 belaunaldi ikertu ditu, …
Berotze globala, izotzaren bihotzean
Atmosfera berotzea eragiten duten gasen kontzentrazioa azken milaka urteetako handiena da: karbono dioxidoarena beste edozein garaitan baino % 28 handiagoa …
Elhuyarren berriak
Zernola, hip hoparen erritmora
Ikasturtean zehar egindako lanaren ordaina jaso dute VI. ZerNola Olinpiadan parte hartu duten gazteek. Olinpiadan, zientzia- eta teknologia-gaiak lantzen dituzte. …
Jakintza hedatuz
Basoen estresa neurtzen
Landareak estresatu egiten dira, ur-gabezia, beroa, hotza edo gehiegizko argitasuna jasaten dutenean. Beren burua babesteko landareek aktibatzen dituzten substantziak aztertzen …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
