2402008(e)ko martxoa
Erreportajeak
Genoma deskodetzen
Zure begien kolorea, ahotsaren tonua, oinen tamaina, atzamar-kopurua, burmuinaren egitura, eta zure eta gainerako bizidunen informazio biologiko guzti-guztia idazteko, nahikoa …
Aragoiko glaziarrak, zuritik beltzera
Oraingo joera aldatu ezean, lehenago edo geroago, Aragoiko glaziarrak desagertu egingo dira. Horretan ez dago zalantzarik. Eta argi dago tenperaturak …
Pisuzko zaharberritzea
1889tik, platinozko eta iridiozko aleazio batez eratutako zilindro batek esaten dio munduari zenbat pisatzen duten gauzek. Hala, hegazkin bat egiteko …
Europako hondakin plastikoen argazkia
Plastikoz inguratuta bizi garela begi-bistakoa da. Plastiko-ekoizpenak eta -kontsumoak izugarri egin dute gora. Horiek birziklatzeko arazoak, berriz, oraindik asko dira, …
Burruntzia, putzuko erregea
Mendiko botak jantzi beharrik gabe, mendiko ur-putzu bat ezagutzera goaz. Behar dugun tresna bakarra irudimena da. Putzu horretan, bizia borborka …
Haur behartsuentzako ordenagailua, teknologiaren aitzindari
"Emaiozu gizon bati arrain bat, eta gaur jango du; erakutsi iezaiozu arrantzan, eta egunero jango du", dio txinatar esaera zahar …
Babestu beharreko altxor urdina
Otchet, Amy - UNESCOren programako zientzia-aditua Accrako bulegoan
Gure oinen azpian, milaka kilometro heda daitezkeen akuiferoak daude. Ibaiek bezala, akuiferoek herrialdeen arteko mugak gainditzen dituzte, eta bi herrialde …
Goroldioa, landareen senide gutxietsia
"Agian ez dago goroldioek baino balio ekonomiko edo komertzial txikiagoa duen landare-talde handirik". Horrela zioen duela 50 urte Henry S. …
LIFE proiektua, Aiako Harrian lagungarri
Ingurune natural bat kudeatzeko lanaren helburu nagusia da hango ekosistemak ahalik eta egoera onenean izatea, eta horretarako egin beharreko hobekuntza …
Elkarrizketak
Aizpea Zubia: "Naturako molekulak imitatzen ditugu, baina ahalik eta molekula txikienekin"
Kimikari zarauztar honek, bigarren hezkuntza bukatuta, zalantza izan zuen: Kimika ikasi edo Farmazia ikasi. Kimikaren alde egin zuen. Karreran, kimika …
Albisteak
Columbus, lanerako prest ISSn
Bi hilabeteko atzerapenarekin izan bazen ere, azkenean jaurti zuten Columbus modulua Nazioarteko Espazio Estaziorantz. Otsailaren 7an izan zen, eta handik …
Antihistaminikoek ondorio txarrak izan ditzakete luzera
Antihistaminikoek alergien sintomak gutxitzen laguntzen dute, baina arazoa areagotu egin dezaketela uste dute zientzialariek. Izan ere, unean bertan sintomak gutxitzen …
Plaken tektonikaren atsedenaldia
Litekeena da plaken tektonika, Lurreko kontinenteak, mendilerroak eta ozeanoetako arroak eratzen dituen prozesu geologikoa, martxan jartzen eta gelditzen den prozesu …
Jupiterko zorrotadak argitzen
Gasezko planeta handietan, gas-zorrotaden lasterrek kontrolatzen dute atmosferaren zirkulazioa. 2007ko martxoaren bukaera aldera, Jupiterren horrelako zorrotada bat gertatu zen, eta …
Begi urdinak, gene-etengailu baten mende
Begiek kolore marroia ekoizteko duten gaitasuna eteten duen gene bati zor diote begi urdinek haien kolorea, Kopenhageko Unibertsitatean egin duten …
C-14, desintegrazio mantsoaren arrazoia
Karbono-14 isotopoa oso poliki desintegratzen da. Lagin batek 5.730 urte behar ditu karbono-14aren erdiak nitrogeno-14 bilakatzeko. Beste isotopo erradiaktibo batzuk …
Zientzia-lan bat baino gehiago, plagio-lana
17 milioi artikulu inguru ditu Medline-k, medikuntzako bibliografia-erreferentzien datu-base handienak. Artikulu horiek guztiak ez dira lan originalak, ordea; batzuk bikoiztuta …
Antropozenoa, gizakiaren epoka
Holozenoan bizi gara. Geologoek horrela deitzen diote gutxi gorabehera duela 11.500 urtetik honako garaiari, denbora-tarte horretan Lurrak egoera geologiko jakin …
Arratoi beltzaren jatorria
Arratoi beltza oso ezaguna da, Europan milioika pertsona hil zituen izurria kutsatu zuelako. Horretaz gain, tifusa eta leptospirosisa ere kutsatzen …
Hutsetik abiatuta eraikitako genoma
Craig Venter Institutuan, genoma oso bat eraiki dute hutsetik hasita, Science aldizkarian argitaratu zuten artikulu baten arabera. Ezagutzen den genomarik …
Apo lasterkaria, isolatua eta mehatxatua
Aranzadiko Behatoki Herpetologikoak Euskal Herriko apo lasterkariaren populazio mehatxatuen jarraipena egin du (Gipuzkoako Txingudin eta Bizkaiko Azkorrin). Jarraipenak eta ikerketa …
Lurraren nukleoaren anisotropia argituta
Lurraren nukleoan dagoen burdinaren egitura nolakoa den argitu du Uppsala Unibertsitateko talde batek. Burdina da nukleoaren osagai nagusia, eta, duen …
Goroldioek uste baino genoma konplexuagoa dute
Goroldioaren genomaren azterketak erakutsi du goroldioak uste baino konplexuagoak direla. Zientzialariek pentsatzen zuten goroldioak loredun landareak baino sinpleagoak zirela genetikoki. …
Antidepresibo eraginkorragoak eta azkarragoak
Gaur egungo antidepresiboek dituzten gabeziak hobetzen dituen estrategia berri bat proposatu du Jorge Emilio Ortega Calvo farmakologo eta biokimikariak Euskal …
Giza eboluzio azkarra geneetan
Gene batzuk beste batzuk baino azkarrago mutatzen dira. Teoria baten arabera, gizakia horri esker egokitu da ingurune berrietara egin dituen …
Protoien bidezko komunikazioa detektatu dute zizareetan
Zelulek etengabe bidaltzen dizkiote mezuak elkarri, molekulen bidez. Baina funtzio hori protoiek ere egin dezaketela detektatu dute zientzialariek. Ikerketarako, Caenorhabditus …
Krokodiloen digestio azkarraren sekretua
Crocodilia ordenako animaliak, gabialak, aligatoreak eta krokodiloak, gai dira bihotzera iristen zaien oxigenorik gabeko odola zuzenean urdailera bidaltzeko, haragi-anoak azkar …
Ikasteko gai den protistoa
Physarum polycephalum amebozooa gai da inguruneko aldaketak sumatu, interpretatu eta horietara egokitzeko, zelula guztiek egiten duten bezala. Orain, Japoniako Hokkaido …
Marteri buruzko datu berriak argitzen
Sekretu asko gordetzen ditu Marte planetak oraindik, baina, pixkanaka, horietako batzuk argituz doaz. Azkenekoak, planeta gorriaren berokuntzari azalpena ematen dion …
Hiri Galdua, hidrokarburo abiotikoen iturri
Ozeanoetako iturri hidrotermalek likido eta gas asko isurtzen dituzte itsasora, metanoa eta beste hidrokarburo batzuk, besteak beste. Hidrokarburo gehienak lurperatutako …
Leuzemia nola sortzen den jakin nahian
Beste minbiziekin gertatzen den bezala, ikertzaileek ez zekiten nola sortzen den leuzemia. Orain, umetan izaten den leuzemia ohikoena (leuzemia linfoblastiko …
Belar-pozoiak, toxoplasmosiari aurre egiteko
Toxoplasmosia eragiten duen protozooak landareen ezaugarri bat duela ikusi dute zientzialariek. Protozoo hori animalietan bizi da bizkarroi moduan, eta, ostalariarekin …
Suminik ez duen sator-arratoia
Afrikako sator-arratoi biluzia (Heterocephalus glaber) animalia benetan bitxia da: odol hotzeko ugaztuna da, hau da, inguruneko tenperatura berean izaten du …
Antartikako izotz azpian, sumendia
Antartikaren mendebaldeko izotz-geruzaren azpian aktibo jarraitzen duen sumendi baten berri eman dute Nature Geosciences aldizkarian. Zientzialariek izotz azpiko sumendi baten …
Gene bakarra landare-espezieak bereizteko
Biologoek espezieak bereizteko gene erabilgarri bat aurkitu dute landareetan: espezie batetik bestera aldatu egiten da, baina ez espezie bereko ale …
Elhuyarren berriak
Elektrokardiografia klinikoa
Karlos Ibarguren Olalde eta Felix Zubia Olaskoaga medikuek idatzi duten Elektrokardiografia klinikoa liburua argitaratu du Elhuyar Fundazioak. Obra joan den …
Jakintza hedatuz
Zer entzun, hura idatzi
Idatziz jasotakoa bilatzea erraza da sarean. Horretarako, kontsultatu nahi dugun hitza bilatzailean idaztea besterik ez dugu. Bilaketa horietan, ordea, audio-fitxategietan …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
