1381998(e)ko abendua

Erreportajeak

Hizkuntz baliabideak Interneten

Artola, Xabier -

Ordenadorearen bitartez hizkuntzaren tratamendua egiten duten programak gero eta ugariagoak dira. Ordenadoreekin hizkuntza naturalen bitartez komunikatu ahal izatea gero eta …

1998ko Fisikako Nobel Saria materiaren egituran uxarrean

Elhuyar Zientzia -

Urriaren erdialdean, ohi bezala, Nobel Sarien hotsa iritsi zitzaigun Suediatik:
aurrena Literaturakoa eta azkena Bakearena, komunikabideetan arreta eta toki gehien …

1998ko Kimikako Nobel Saria Kimika, laborategitik ordenadorera

Elhuyar Zientzia -

Aurtengo Kimikako Nobel saria, Fisikakoa eta Medikuntzakoa bezala, Estatu Batuetara joan da, baina irabazleak ez dira estatubatuarrak, europarrak baizik.

1998ko Medikuntzako Nobel Saria oxido nitrikoa: kanpoan otso etxean uso

Elhuyar Zientzia -

Stockholm-eko Karolinska Institutuak Estatu Batuetako hiru farmakologo saritu ditu, oxido nitrikoa sistema kardiobaskularreko seinale-molekula dela aurkitzeagatik.

1998ko Fields Sariak

Duoandikoetxea Zuazo, Javier - EHUko matematika irakaslea

Matematikarien Nazioarteko Kongresua Berlinen ospatu zen joan den abuztuan. Mundu osoko matematikarien topaleku izaten den Kongresuaren sarrera-ekitaldia abuztuaren 18an izan …

Donostiako Aquariumaren eraikina eta gibelaldea arakatuz

Elhuyar Zientzia -

Bi urtean lanean aritu ondoren, dotore dago Donostiako Aquariuma. Jendea erakartzeko prestatu dute, eta igartzen da. Sartu orduko gidariak agertzen …

Piztizaleon berriak abendua

Elosegi Irurtia, Migel M. -

Ia oharkabean urteko egunik motzenetan eta gaurik luzeenetan murgildu gara. Tarteka, eguzkia ikusten dugu, baina garaiotan alfer antza dabilenez, gora …

Eguberrietako “tripakadak”

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

“Bere tradizioen esklabo den tximino eskas bat besterik” ez omen da gizakia, Desmond Morris zoologo ingeles ospetsuak esan zuen bezala. …

Ilargiko izotzaren bila

Burke, J.D. -

VII. mendearen hasieran Johannes Kepler-ek Somnium (Ametsa) izeneko nobela idatzi zuen. Ilargian bizi zen irudizko zibilizazioaz ziharduen liburua 1630. urtean …

NASAk 40 urte

Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

Ez zen giro 1958ko urriaren batean. Gerra hotza munduko bi potentzia handien artean: Ameriketako Estatu Batuen eta Sobietar Errepublika Sozialisten …

Klimaren inguruko Gailurren gezur eta egiak

Etxaide, Maider -

Azaroaren 2tik 13ra bitartean Klima Aldaketari buruzko Konbenioaren Aldeen biltzarra ospatu zen Buenos Airesen. Joan den urtean Kioton erabakitakoaren arabera, …

Gatz iodatua bizitzaren gatza

Torregarai, Idoia -

Iodoa oinarrizko elikagaia da gizakia eta gainerako animalia guztientzat. Ezinbesteko osagaia da nerbio-sistema zentralaren garapenerako eta ia gorputz osoko mintzetan …

Ordenadoreen gaitza: birusa

Waliño, Josu -

Gizakion kasuan udazkena gaitza eta txerto garaia izaten bada ere ordenadoreen kasua bestelakoa da. Hauekin urte guztian komeni zaigu adi-adi …

Arrain zuriaren dohainak

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Azkenaldian buru-belarri aritu gara arrain urdinaren berezitasunak goraipatzen, arrain zuriaren propietateei jaramonik egin gabe, bat bera ez balu bezala. Bazterretik …

Elkarrizketak

“Gizakiak klonazio bidez sortzea astakeria litzateke”

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

Munduko hiritarra da Ayala. Madrilen jaio bazen ere, Estatu Batuetako herritartasuna du eta, bere esanetan, gene gehienak euskaldunak ditu, Arabakoak. …

Albisteak

Garun-operazioetarako irudikatze-sistema berria

Elhuyar Zientzia -

Hemendik aurrera neurozirujauek operazioetan garunaren bat-bateko irudiak ikusi ahal izango dituzte tresna berri bati esker.

Espazioko hautsa

Elhuyar Zientzia -

Espazioko Hubble teleskopioak hauts-disko erraldoia aurkitu dute.

Berotegi-efektua ez da horrenbesterako?

Elhuyar Zientzia -

Atmosferan metatzen diren berotegi-efektuko gasen kontzentrazioa IPCCk iragarri baino askoz polikiago igotzen ari da.

Bateriaren premiarik ez

Elhuyar Zientzia -

Turbinazko sorgailu edo alternadore guztiz txikiek egunen batean ordenadore, linterna, telefono eramangarri eta abarren pila eta bateriak ordezkatuko dituzte

Arrautzen forma

Elhuyar Zientzia -

Hegazti batzuen arrautzak oboideak dira eta beste batzuenak esferikoak. Zergatik? zerk erabakitzen du arrautzaren forma?

Sei mila milioi

Elhuyar Zientzia -

Datorren urtean, hau da, 1999. urtean gure planetan sei mila milioi pertsona biziko dira.

Sifilia argi eta garbi

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako hogeita hamahiru ikerlarik sifili deitutako gaixotasuna eragiten duen Trepanoma pallidum bakterioaren ondare genetiko osoa argitu dute.

Trikuak salbatzeko txistua

Elhuyar Zientzia -

Batez ere udaberrian askotan ikusten ditugu trikuak errepidetan automobilak zanpatuta. Kalte handia eragiten diete ibilgailuek animalia txiki hauei.

Eguzki-panel eraginkorrak

Elhuyar Zientzia -

Eraginkortasun handiko eguzki-panelen mota berria garatu dute.

Munduko astronauta zaharrena berriro espaziora

Elhuyar Zientzia -

John Glenn, Lurraren inguruan orbitan izan zen lehen astronauta estatubatuarra, berriro espaziora itzuli da beste misio batean, 40 urte geroago.

Gero eta gogorrago

Elhuyar Zientzia -

Israelgo Rehovot Ikerketa Zentroan karbonozko nanohodien gogortasuna neurtu dute.

Internet bidez ikasten

Elhuyar Zientzia -

Etorkizunean norberaren etxetik Internet bidez Unibertsitate-ikasketak egitea posible izan liteke.

Hall efektua eta Hall efektu kuantikoa

Elhuyar Zientzia -

Eremu elektrikoa korronte-dentsitatearekiko eta indukzio magnetikoarekiko proportzionala da.

Kimika kuantikoaren aplikazioak: adibide bat

Elhuyar Zientzia -

Gauza jakina da goi-atmosferan ozono-geruza mehe bat dagoela, Eguzkiaren erradiazio ultramoretik babesten gaituena.

Aurkikuntzaren garrantzia medikuntzan

Elhuyar Zientzia -

Sistema kardiobaskularra: arteroesklerosiak endotelioaren NO-a ekoizteko ahalmena murrizten du.

Lunar Prospector-ek Eugene Shoemaker-en errautsak Ilargira eraman ditu

Burke, J.D. -

Inoiz egin den omenaldirik bitxienean, joan den uztailean auto-istripuz hildako Gene Shoemaker-en errautsak Lunar Prospector espazio-ontzian sartu zituzten

Hasiera batean uste zen baino ur gehiago

Burke, J.D. -

Zientziaren esparru guztietan ditugu denbora luze eta eztabaida eta gorabehera askoren ondoren egin diren aurkikuntza garrantzitsuen adibideak. J.D. Burke-k hain …

Iodoaren gorabeherak

Torregarai, Idoia -

Iodo izeneko mineral hau ezinbestekoa da gorputzarentzat, lepoan aurkitzen den tiroides guruinak hormona tiroideak sor ditzan. Tiroideseko hormona hauek hazieran, …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila