Gai librean
Egunero ez ditu 24 ordu egunak
OHARRA: Testu hau automatikoki igo da webgunera, eta formuletako ikurrak ez dira ondo ikusiko beharbada. Hala bada, jo artikuluaren PDFra.
Pubis-zorriak, gizakiaren aspaldiko parasito lotsagarriak
Gizakiaren aspaldiko “lagunak” dira pubis-zorriak, eta, mundu osoan aurki ditzakegun arren, lotsarazten gaituen gaitza da. Harreman sexualen bidez transmititzen den bizkarroi hori diagnostikatzeak, ordea, aukera ematen du ondorio larriagoak eragin ditzaketen sexu-transmisiozko beste gaixotasun batzuk baztertzeko.
Hizkuntza-oinarriak
Uste zen baino askoz estuagoa da burmuinaren eta hizkuntza-gaitasunaren arteko harremana.Hizkuntzak ez dira, inolaz ere, ausaz kateatutako hitz-segidak, elementu-multzo batez …
Malkoaren biomarkatzaileak, begi-hanturaren adierazle
Duela gutxi, Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Oftalmobiologia Esperimentala taldeko kideek, Elena Vecino katedradunaren gidaritzapean, argitaratu dute begi-hantura duten pazienteen malkoan biomarkatzaile bat detektatu dutela. Argitalpena oinarrizko ikerketaren eta ikerketa klinikoaren arteko lankidetzaren emaitza da. Zehazki, oftalmologiako katedradun Juan Durán de la Colina eta Arantxa Acera doktoreek parte hartu dute lankidetzan. Hala, etorkizunean modu objektiboan neurtu ahal izango da begi-hanturari eragiten dion konjuntibotxalasi begi-patologiaren maila. Lan honetan, modu objektiboan egiaztatu da oreka berrezartzen dela malkoa berritzean eta hantura txikitzen dela kirurgia egin ondoren.
Geneak, neuronak eta ordenagailuak
Pentsatzea eta ikastea. Gizakion bi ezaugarri nabarmendu nahiko bagenitu, agian horiexek izango lirateke gehienon ahotan. Harrigarria baita ume jaioberri batek, denboraren poderioz eta bere garunaren ahalmenaz, ikaskuntza-prozesu jarraitu horrekin zer bilakaera lor dezakeen. Gaur egun, hala ere, bi ezaugarri horiek makinetan ere presente daude. Adimen artifizialari esker, gure makinak gero eta adimendunagoak dira eta ikasteko gaitasuna dute. Baina nola egiten dute hori?
Ultraheroi ahaztua edo jendeak ba ote daki nor den momentu lineala?
Badira magnitude fisiko batzuk, oso ezagunak: abiadura, indarra, potentzia, lana, energia… oso ospetsuak dira, eta, zientzialariek ez ezik, beste edonork …
BIMEP, olatu-energia Euskadin da
Azken urteotan, termino berri bat dugu puri-purian energia berriztagarrien inguruan, olatu-energia alegia. Izenak berak adierazten duen moduan, itsas olatuen energia …
Eta eguna gau bilakatu zen... Talesek iragarria?
Duela 26 mende, gerra bizi eta parekatu bat ari zen gertatzen Asia Txikian, lurraldearen agintea lortu nahian. Bost urteko guda baten ondoren, bi armada lehia handiko borrokaldian murgilduta zeudelarik, gertaera miresgarri bat jazo zen: bat-batean, eguna gau bihurtu zen, eta arratsaldea hiru minutuz zeru izartsu bilakatu. Garai haietan, uste zuten eklipseak jainkoen haserre-adierazpen zirela, eta, fenomeno astronomiko ikusgarri haren ondorioz, bi aldeek gudari bukaera ematea erabaki zuten, eta bake-ituna berehala sinatu. Herodotok Historiak liburuan kontatzen digu hori guztia, eta gaineratzen du Tales Miletokoak iragarri zuela eguzki-eklipse hura. Baina, posible al da hori? Egin al zezakeen Talesek horrelako iragarpenik?
DSM-5 gidako nortasun-nahasmenduen tresnak balioztatzen
Ortiz Jauregi, Agurtzane - Psikologian doktorea
Guimon Ugartetxea, José - Psikologian doktorea
Ozamiz Etxebarria, Naiara - Psikologian doktore
Medikuntzaren historian zehar, beti egon da gaixotasun mentalen sailkapen bat egiteko beharra. DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) deritzo APAk (American Psychological Association) egindako gaixotasun mentalen sailkapenari. Lehenengoa 1952an argitaratu zen, eta bost berrikuspen egin dira ordutik. Azkenengoa, 2013ko maiatzean argitaratu zen San Frantziskon. DSM-5 eskuliburuko nahasmendu ikertu gabeen sailean, nortasun-nahasmenduen birformulazio esanguratsu bat ageri da. Ikerketa baten bidez, Euskal Autonomia Erkidegoko lagin batean balioztatu dira tresna horiek.
Maillard jaunaren patata frijituak
Kolore arrea duen patata frijitu ale bakar batek badu gizakiontzat minbizi-sortzaile probablea den konposatu kimiko bat —gutxienez—, eta zenbait mikrogramo gainera. Zein da konposatu hori, eta nola iritsi da gure platerera?
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
