Gai librean
Kosmetikoak analizatzeko metodo garbiagoen bila
Gizakiak erabili zituen lehen kosmetikoak perfumeak izan ziren; izan ere, usainek inkontzienteki alda edo gida dezakete gure portaera. Asko aldatu …
Laguntza bidezko ugalketa minbizia duten emakumeetan
Azken hamarkadetan, hobekuntza nabarmenak izan dira tratamendu onkologikoetan, eta, horri esker, gora egin dute minbiziaren sendatze-tasek. Hala ere, ugaltze-aparatuan kalte …
Maitea, zer usain gozoa darion zure larruazalari!
Hasteko, aitortu behar dizuet anosmikoa naizela, usaintzeko ezindua dagoen sudur handiko euskalduna naizela. Usaimenarekiko nolabaiteko hurbilketa izan zen niretzat Suskinden Perfumea eleberriko Jean-Baptiste Grenouilllen jaiotzaren pasartea. Pariseko arrain-azoka batean jaio da gure pertsonaia, arrain-erraien kirats artean, liburuaren hasiera benetan zirraragarrian. Hori narda! Gerora, Jean-Baptiste, usainik gabeko gure hiltzailea, beretzako usainaren bila biziko da, neska gazteen gorpuetatik usainak lapurtuz. Eta nire galderak dira: zergatik darie arrainei halako kiratsa? Eta ba al dugu norbanakook gurea bakarra den usain, perfume, lurrin, sundarik…?
Ez burua hautsi, Matxin!
Aduriz Agirre, Itziar - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Díaz de Ilarraza Sánchez, Arantza - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Labaka Intxauspe, Gorka - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Sarasola Gabiola, Kepa - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Gizarte elebidunetan bizi garenontzat, oso ohikoak dira hizkuntza batean pentsatu eta bestean hitz egiteagatik egindako hanka-sartzeak. Gutako asko gorrituko ginen …
Oliba-hezur birziklatuetan oinarrituriko superkondentsadore hibridoak
Mysyk, Roman - CIC Energiguneko ikertzailea
Redondo Negrete, Edurne - CIC Energiguneko ikertzailea
Ajuria Arregi, Jon - CIC Energiguneko ikertzailea
XXI. mendean gizarteak aurre egin beharko dion munta handiko arazo bat energiaren kudeaketa izango da, bai sorkuntzaren bai biltegiratzearen ikuspuntutik. Energia biltegiratzeko sistema garatuek XXI. mendean izan diren iraultza teknologiko garrantzitsuenetariko bat ahalbidetu dute: gailu elektroniko eramangarriak. Hurrengo urteetan ere zeresan handia emango dute, eredu energetiko jasangarri eta garbiago baten bilakaeraren giltza izan baitaitezke, energia berriztagarriei eta ibilgailu elektrikoari azken bultzada emanez eta haien bideragarritasuna ahalbidetuz. Helburu horrekin, oliba eder batzuk dastatu ostean, haien hezurrak kiskali ditugu, lorturiko ikatzekin azken belaunaldiko biltegiratze-sistema hibridoak garatzeko.
Ulertzeko errazak baina ebazteko zailak diren matematikako problemak
Jende askoren iritziz, matematikariek aztertzen dituzten problemak oso zailak dira. Hala ere, badira problema batzuk oso errazak direnak azaltzen baina oso ebazpen zaila dutenak. Artikulu honetan, halako problemen inguruko adibide batzuk ikusiko ditugu.
Matematikari euskaldunen bigarren topaketa
Naiara Arrizabalaga Uriarte -
Udako Euskal Unibertsitateak (UEUk) 44. udako ikastaroak antolatu ditu aurten. Ekainaren 10ean Donostian egin zen euskarazko online eskaintzari buruzko jardunaldiak eman zion hasiera aurtengoari, eta uztailaren 24an Zumaian, Getarian eta Hondarribian garatu zen kostako basabizitzaren ikerketa izeneko ikastaro praktikoak itxi zuen zikloa. Guztira zazpi jardunaldik eta hogeita hiru ikastarok osatu dute Eibarren, Iruñean, Donostian, Bilbon eta Baionan aurrera eraman den ikastaro-multzoa. Ikastaroen irudi-kartela bezain freskoa izan da edukia: askotariko publikoari zuzendua, ahalik eta jende gehienak gustuko zerbait aurkitzeko modukoa. Jardunaldietako batek matematikari euskaldunak bildu gintuen. Eibarren izan genuen hitzordua uztailaren 1ean, han izan baitzen Matematikari Euskaldunen II. Topaketa.
Non hegoa, han zangoa
Hegan egitea gustatuko litzaiguke, ur azpian arnastea, ilunpean ikustea, hotzik ez pasatzea... baina ezin dugu. Naturan, norberaren nahiek eta ametsek mugak dituzte, eta muga jakin batzuen barruan bizi gara bizidun guztiok. Baina horrexegatik goza dezakegu gure inguruko biodibertsitateaz, bizidun bakoitzak bere txokoa —bere nitxo ekologikoa— betetzen duelako naturako baldintza-ugaritasunaren handitasunean. Izaki bizidunen nitxo ekologikoak ezagutzea da, hain zuzen, biologiaren oinarrietako bat: izaki bakoitza non eta zergatik bizi den jakitea ezinbesteko pausoa baita naturaren funtzionamendua ulertzeko eta hura kontserbatzeko.
_thumbnail.jpg)
Zergatik gara onak?
Oihaneko legea aipatzen dugunean, naturaren krudelkeria datorkigu burura: indartsuak ahula gupidarik gabe zapaltzen duela, alegia. Hala ere, azken hamarkadetan egindako …
Bakarrik al gaude?
Izotzezko basamortu baten erdian, hotz izugarria; Eguzkiaren argia nekez iristen da hona. Bizi-zantzurik ez da inon. Amaigabeko ur izoztuzko geruza bitan zatituz, arrakala bat. Pitzadura horretan behera, azaletik ehunka metrora, tenperatura ez da hain hotza, eta izotza ur bihurtzen da. Goian argia eskasa bazen, zer esanik ez hemen. Bizi-zantzurik ez... itxaron! Hori ez al da bakterio bat? Eta horko beste hori? Arkeobakterio bat? Deskribatu berri dugun lekua Antartika izan liteke. Izan ere, 2014an, Hego poloko izotz azpiko aintzira batean, azaletik 800 metrora, 4.000 bakterio- eta arkeobakterio-espezie aurkitu zituzten ikertzaile batzuek. Pentsatzen da izaki bizidun horiek milioi bat urtez egon izan daitezkeela Eguzkiaren argirik gabe. Horrek erakusten du biziaren gaitasuna itzela dela, baldintzarik gogorrenetan ere aurrera egiteko. Eta, bestalde, pentsarazten digu: zergatik ez da bizirik egongo gure planetatik kanpo? Marten bertan, akaso? Edota Jupiterren Europa izeneko satelite izoztuan?
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
