Gai librean
Elikagaien eta pentsuen segurtasuna K.O.
XXI. mendean ez da bakarrik gizakia,
inoiz baino konektatuago dagoen izakia.
Etorkizuneko arriskuentzat estrategia
Osasun Bakarra ikuspegia.
Arazoak elikagaien eta pentsuen segurtasunean,
laboreak klima-aldaketa eta onddoen mehatxupean.
Kalteak ingurune, abere eta giza osasunean.
Diziplinarteko ikerketa da giltzarri ezinbestean
arrisku horien kontrol, prebentzio eta aurreikuspenean.
Elikadura segurua berma dezagun etorkizunean.
Banpirismoaren mitoa zientziaren argitan
“Aurrez aurre aurkitu nuen zurrumurruek aipatzen zuten banpiroa. Adin zehaztezineko gizona zen, aurpegi arrarokoa, eskeletikoa, eta muturreko zurbiltasuna zuen. Begiak hondoratuak, gorrituak eta haserrez beteak zituen. Bere aho nazkagarria hurbildu zidanean, kosk egiteko asmoz, hortzak iltzeak bezain zorrotzak zituela ikusi nuen. Eskuak niregana luzatu zituenean, haren gorputz-adarrak ikusi nituen. Zauriz eta orbainez estalita zeuden, eguzki-argiarekiko esposizio gehiegiak eragiten dituenen antzera.
Badakit gaur ikusi dudana ezingo dudala bizitza osoan ahaztu. Nire buruak ez du onartzen naturaz gaindiko izaki batekin topo egin dudala. Agian, azken finean, gaixorik dagoen norbait besterik ez da”.
Korden teoria: gorpuzten ez den ametsa
Urte asko daramatzagu korden teoriari buruz entzuten (string theory ingelesez). Fisika teorikoaren azken helmugatzat hartu da, naturaren lege fisiko …
Kukutxeztula: hurbileko begirada bat
Alonso Estrada, Rocio - Biofisika Institutua (UPV-EHU-CSIC), Biofisika Bizkaia Fundazioa
Ostolaza Etxabe, Helena - Biokimika eta Biologia Molekularra saila (EHU). Biofisika Institutua (UPV/EHU-CSIC)
Kukutxeztula arnasbideetako infekzio kutsakor bat da, Bordetella pertussis bakterioak eragiten duena eta hilgarria izan daitekeena zenbait populaziorentzat. Mundu mailako immunizazio-kanpainek egoera arintzen lagundu duten arren, 3-5 urtean behin gorakadak erregistratzen dira. Urruti joan gabe, Osakidetzak agerraldi baten berri eman zuen Gipuzkoan 2023ko ekainean. Berrikuspen honetan, gaixotasuna, bakterioa eta haren birulentzia-faktoreak landu ditugu.
Kristal likidoak: materiaren ulermen sakonago baterantz
Martínez Perdiguero, Josu - EHUko Fisika Saila
Naturan badira substantzia batzuk solidoen eta likidoen arteko ezaugarriak dituztenak: kristal likidoak. Ikuspuntu zientifikotik biziki interesgarriak izateaz gain, gaur egungo teknologian giltzarri ere badira. Berriki, kristal likido mota berri bat aurkitu da, zeinak zientzialarien eskemak hautsi baititu. Historia luzeko kontua da, eta haren fisika ulertzeko abenturak aurrera jarraitzen du.
Plastiko hondakinetik farmazia industriara
Plastikoak munduko kontsumo-produktu sintetiko ugariena dira; 2021ean, 390 milioi tona metrikora iritsi zen urteko ekoizpena. Dituzten propietateei esker, hala nola …
AAren mitoa: materia eta automata
Tabakalerak antolatutako Immaterial 2023 topaketan irakurritako testua, Laura MM, Ekaitz Cancela Rodríguez, María D. Moreno, eta Gorka Julio Hurtadorekin izandako mahai-inguruan.
Lurraren eboluzio klimatikoaren aztarnen bila
Egun Lurrean gertatzen ari den klima-aldaketaren aurrean iragarpen sendoak egiteko, ezinbestekoa da jakitea historian zehar klimak zer bilakaera izan duen. Arrokek osatzen duten erregistro geologikoak aukera ematen du milioika urtean klima nola aldatu den aztertzeko. Gure inguruan badira mundu mailako zenbait gertakari klimatikoren ezagutzan ekarpen nabarmenak egin dituzten segida geologikoak.
Adimen artifizialaren korapiloak
Adimen artifiziala (AA) perfektua izatetik urrun dago. Argi dago arazoz josita dagoen gizarte batek arazoak dituen produktuak sortuko dituela; horregatik, nahiz eta batzuetan erantzun guztiak emango dizkigun izaki zerutiar bat balitz bezala saltzen den, ezin dugu ahaztu AA ere guk sortu dugula, eta, beraz, akatsak dituela. Artikulu honetan, arazo, akats edo korapilo horiei buruz hausnartuko dugu.
Digeriezina baina onuragarria izan daitekeen almidoia
Maitane González-Arceo - Nutrizioa eta Obesitatea taldea, EHU.
Maria Puy Portillo Baquedano - Nutrizioa eta Obesitatea taldea, EHU. CIBERobn, Carlos III Osasun Institutua. BIOARABA Osasunaren Ikerketa Zentroa
Saioa Gómez-Zorita - Nutrizioa eta Obesitatea taldea, EHU. CIBERobn, Carlos III Osasun Institutua. BIOARABA Osasunaren Ikerketa Zentroa
Zer desberdintasun dago almidoi arruntaren eta almidoi erresistentearen artean? Almidoi erresistenteak onurak izan ditzake osasunaren aldetik? Almidoi erresistenteak arreta handia jaso du azkenaldian, eta ez da harritzekoa; izan ere, hainbat ikerketak erakutsi dutenaren arabera, obesitatea eta haren komorbilitateak tratatu edota prebenitzeko tresna interesgarritzat har daiteke.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
