Gai librean
Ibilgailu elektrikoaren inbertsore trifasikoa: betiereko ezezaguna
Endika Robles Perez - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Jon Andreu Larrañaga - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Markel Fernandez Zubizarreta - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Asier Matallana Fernandez - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Ibilgailu elektrikoen mundu zirraragarrian, non bateriei eta motorrei buruz maiz hitz egiten baita, atzeko plano batean geratzen da potentzia-inbertsorea askotan, funtsezko eragilea izan arren. Normalean, elementu hori alde batera geratzen da ibilgailu elektrikoen autonomiaz eta errendimenduaz hitz egiten denean. Baina inbertsorea funtsezko gailu bat da propultsio elektrikorako; izan ere, baterietatik datorren korrontea ibilgailua bultzatzeko korronte alterno bihurtzen du.
Mikrobiota eta gaixotasun metabolikoa
Manzanares Gómez, Aitor - Biokimika eta Biologia Molekularra saila
Benito Vicente, Asier - Biokimika eta Biologia Molekularra saila
Mikrobiotaren eta metabolismoaren arteko harremanak ate berriak ireki ditu ikerketaren munduan azken hamarkadetan. Imajinaezinak diren bilioika mikroorganismoz osatua dago gure organismoa, eta haien konposizio orekatuak ezinbesteko funtzioa du osasunean. Obesitatea, diabetesa edota sindrome metabolikoa konposizio horretako desorekek eragin ditzaketen gaixotasunak dira, adibidez.
Zergatik dut gustuko gustuko dudana?
Txokolatezko tarta on bat jaterakoan a zer nolako atsegin sentsazioa! Tarta osoa jaterik izango banu… Gero kalera atera, okindegitik pasatu eta nik bonboi zein pastelei begiratu ez, baina eurek ni deitzen naute oihuka. Zer demontre? Eskerrak azkenean ulertu dudala fenomenoa, orain badakit zergatik dudan azukrea hain gustuko: ez naiz ni… Burmuineko sistema linbikoa da!
2024ko Proam Astronomia Kongresua, Donostian
Garate Lopez, Itziar - EHUko Zientzia Planetarioen Taldeko doktoregaia
Azken urteotako aurrerapen teknologikoak eta astronomiazaleen esperientzia handia eta ahalegin nekaezina direla eta, amateurren behaketa gero eta gehiago erabiltzen dira ikerketa zientifikoetan. Profesionalen eta amateurren arteko elkarlan hori bistaratzea eta sustatzea dute helburu Proam Astronomia Kongresuek. Aurtengoa gurean egingo da, Donostiako Miramar Jauregian, martxoaren 1etik 3ra.
Konpositeen zahartzearen analisia
Koldo Gondra Zubieta - gondra@gaiker.es
Beira-zuntzez indartutako material konpositeak erabiltzea gero eta ohikoagoa da material konbentzionalak ordezkatzeko. Kontuan izan behar da zenbait industria-sektoretan eskakizunak handitu egin direla; esaterako, iraunkortasunaren eta erresistentzia kimikoaren arloetan. Horregatik, lan honetan beira-zuntzez indartutako konpositeen diseinua eta gainazalaren zahartzearen karakterizazioa aurkezten da.
Elikagaien eta pentsuen segurtasuna K.O.
XXI. mendean ez da bakarrik gizakia,
inoiz baino konektatuago dagoen izakia.
Etorkizuneko arriskuentzat estrategia
Osasun Bakarra ikuspegia.
Arazoak elikagaien eta pentsuen segurtasunean,
laboreak klima-aldaketa eta onddoen mehatxupean.
Kalteak ingurune, abere eta giza osasunean.
Diziplinarteko ikerketa da giltzarri ezinbestean
arrisku horien kontrol, prebentzio eta aurreikuspenean.
Elikadura segurua berma dezagun etorkizunean.
Banpirismoaren mitoa zientziaren argitan
“Aurrez aurre aurkitu nuen zurrumurruek aipatzen zuten banpiroa. Adin zehaztezineko gizona zen, aurpegi arrarokoa, eskeletikoa, eta muturreko zurbiltasuna zuen. Begiak hondoratuak, gorrituak eta haserrez beteak zituen. Bere aho nazkagarria hurbildu zidanean, kosk egiteko asmoz, hortzak iltzeak bezain zorrotzak zituela ikusi nuen. Eskuak niregana luzatu zituenean, haren gorputz-adarrak ikusi nituen. Zauriz eta orbainez estalita zeuden, eguzki-argiarekiko esposizio gehiegiak eragiten dituenen antzera.
Badakit gaur ikusi dudana ezingo dudala bizitza osoan ahaztu. Nire buruak ez du onartzen naturaz gaindiko izaki batekin topo egin dudala. Agian, azken finean, gaixorik dagoen norbait besterik ez da”.
Korden teoria: gorpuzten ez den ametsa
Urte asko daramatzagu korden teoriari buruz entzuten (string theory ingelesez). Fisika teorikoaren azken helmugatzat hartu da, naturaren lege fisiko …
Kukutxeztula: hurbileko begirada bat
Alonso Estrada, Rocio - Biofisika Institutua (UPV-EHU-CSIC), Biofisika Bizkaia Fundazioa
Ostolaza Etxabe, Helena - Biokimika eta Biologia Molekularra saila (EHU). Biofisika Institutua (UPV/EHU-CSIC)
Kukutxeztula arnasbideetako infekzio kutsakor bat da, Bordetella pertussis bakterioak eragiten duena eta hilgarria izan daitekeena zenbait populaziorentzat. Mundu mailako immunizazio-kanpainek egoera arintzen lagundu duten arren, 3-5 urtean behin gorakadak erregistratzen dira. Urruti joan gabe, Osakidetzak agerraldi baten berri eman zuen Gipuzkoan 2023ko ekainean. Berrikuspen honetan, gaixotasuna, bakterioa eta haren birulentzia-faktoreak landu ditugu.
Kristal likidoak: materiaren ulermen sakonago baterantz
Martínez Perdiguero, Josu - EHUko Fisika Saila
Naturan badira substantzia batzuk solidoen eta likidoen arteko ezaugarriak dituztenak: kristal likidoak. Ikuspuntu zientifikotik biziki interesgarriak izateaz gain, gaur egungo teknologian giltzarri ere badira. Berriki, kristal likido mota berri bat aurkitu da, zeinak zientzialarien eskemak hautsi baititu. Historia luzeko kontua da, eta haren fisika ulertzeko abenturak aurrera jarraitzen du.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
