Na actualidade, o medio ambiente é un factor de competitividade estreitamente ligado ao concepto de calidade e a xestión ambiental converteuse nun área estratéxica da xestión da empresa. A xestión do medio ambiente é una concepción global estratéxica que permite identificar, avaliar e controlar os riscos ambientais da empresa, así como detectar os fallos e deficiencias do proceso produtivo e buscar alternativas.
O sistema de xestión ambiental defínese como a forma concreta na que se realiza a xestión ambiental nun determinado centro de traballo, una liña de empresa ou un sector. A implantación dun sistema de xestión ambiental supón a incorporación de criterios ambientais na xestión global da empresa. Una empresa situada na Comunidade Autónoma do País Vasco ou Navarra podería optar por tres modelos de sistemas: o internacional, establecido pola norma ISO 14.001; o Sistema Europeo de Ecogestión e Ecoauditoría (EMAS), introducido polo Regulamento Comunitario 1.863/1993; e o Sistema Europeo de Ecoauditoría (UNE 77-801/94).
A implantación dun sistema de xestión ambiental neste tres trimestres é voluntaria e este tres establecen unhas condicións estritas paira a empresa, mellorando continuamente o seu comportamento ambiental. Con todo, a empresa que se adhire a calquera destes sistemas non está obrigada a entrar no camiño da produción limpa, xa que estes sistemas non chegan máis que a obrigar ao mero cumprimento das normas, polo que non prometen substituír sustancias perigosas nin sistemas de produción.
Co fin de unificar todos estes sistemas, a Comisión Europea de Normalización (CE) elaborou a norma europea de sistemas de xestión ambiental, mantendo a norma internacional ISO-14.000. Así naceron as normas UNE-EN-ISO. Estes non supoñen ningún tipo de obstáculo paira a empresa que xa adquiriu o sistema UNE. É máis, si una empresa ten implantado o seu sistema de xestión ambiental segundo ÚNEA 77.801 poderá obter directamente ambas as certificacións simultaneamente.
Por outra banda, as empresas que vaian obter a certificación do seu sistema de xestión ambiental segundo a norma NISO-14001 deberán cumprir os requisitos que se especifican no documento ponte elaborada por EN para estar inscritas no sistema comunitario.
Entre todos os sistemas hai bastantes diferenzas que ofrecerán argumentos suficientes para que a empresa poida elixir. Por exemplo, o Regulamento Europeo establece a avaliación inicial, mentres que as normas ISO e UNE non obrigan a iso. A Norma 1863/93 está adaptada exclusivamente ás industrias. Outros, paira calquera empresa.
A norma da Unión Europea esixe a realización dunha declaración ambiental anual e o resto de normas establecen unicamente a obrigación de realizar una auditoría anual realizada pola entidade certificadora e baseada na auditoría interna da empresa.
En xeral, as empresas que se adhiran ao sistema da Unión Europea deberán cumprir requisitos máis estritos e ter que facer un maior esforzo que as que se acollan unicamente a outros sistemas normativos. Segundo isto, o uso do sistema europeo parece desventajoso. Pola contra, isto ofrecerá una maior garantía ao sistema de xestión ambiental da empresa e, por tanto, reforzaría sen reservas a súa reputación.