Erreportajeak

Energia elektrikoa erregulatzen

2003/03/01 Andonegi Beristain, Garazi - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Ekaitza denean tximistak ez dira urruti izaten. Eta tximistak sare elektrikoan sartzen badira, ez da harritzekoa telebistaren bat erretzea. Baina, zergatik erretzen dira telebistak?

Europako lurzorua, mehatxupean

2003/03/01 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

“Lurra arriskuan dago”. Askotan entzundako esaldia da eta alderdi askotatik uler daiteke, gainera. Adibidez, lurzorua arriskuan dagoela esan nahi duela pentsa dezake batek, eta, hala izanez gero, asmatu egingo luke. Izan ere, Europako lurzorua gero eta kaltetuago dago; hainbeste, ezen Europako Batasunak arazo horri aurre egiteko neurriak jarri nahi baititu martxan.

Parkinsonen gaixotasunaren kontrako kirurgia

2003/03/01 Bilbao, G. -
Zarranz, J.J. -
Madoz, P. -
Villoria, R. -
Rodriguez, O. -
González, J.C. -
Lambarri, I. -
Lezcano, E. -
Pomposo, I. -
Gabiri, J. -

Herri garatuetan, medikuntzak arreta handia jarri du zahartzearekin zerikusia duten gaixotasunetan. Parkinsonen gaixotasuna talde horretan dago; gure gizartean gero eta ohikoagoa bihurtzen ari da. Gaixotasun neuronala denez, ez du sendabide sinplerik, baina ebakuntza-gelan tratatzeko aukera dago.

Metal-itxurako plastikoak

2003/03/01 Arrillaga Laka, Alexander -
Egurrola Agirre, Jose Javier -
Zaldua, Ane Miren -

Industria-eskakizunei erantzun nahian, polimeroak metalizatzea erronka handia bihurtzen ari da gaur egun, bai bezeroentzat –batik bat automozio-sektorearentzat– bai eta hornitzaileentzat –polimeroen transformatzaileentzat– ere. Hiru arrazoirengatik metalizatzen dira piezak: gainazalaren itxura hobetzeko, korrosioa eragotzi edo atzeratzeko eta ingurunearekiko erresistentzia hobetzeko.

Livingstone doktorea, ezta?

2003/03/01 Atxotegi Alegria, Uhaina - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Afrikatik itzuli eta Glasgowko Unibertsitatean hitzaldi bat eman zuen David Livingstonek. Bertan izan zen entzule batek honela esan zuen: “Livingstone ikasleengana hurbildu zenean, guztiok isildu egin ginen. Errespetu handiz entzun genuen esan zuena eta ondo ulertu ere Jesusek bere promesa bete zuela”.

2002aren laburpena Google-ren eskutik

2003/03/01 Hernandez Piris, Gregorio - Informatikaria

Interneten erabiltzaile gehienek badakite Google dela gaur egungo bilatzailerik erabiliena. Pasa den urtean 55 mila milioi bilaketa inguru egin ziren bertan. Agian ez dute jakingo, ordea, urtea bukatzean egindako bilaketekin txosten bat kaleratzen dutela. Bilaketa-mota ezberdinen Top Ten modukoak agertzen dira, hilabetez hilabete gai jakin baten inguruan zenbat bilaketa egin diren eta antzeko estatistikak. Horrelako txostenek internauten profil soziologikoak egiteko laguntza baliagarria eskaintzen dute.

Algak

2003/03/01 Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Algek itsaso, erreka eta lakuetako uretan garatzen diren mota askotako landareen multzoa osatzen dute.

Eva eta giza klonazioa

2003/02/01 Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Joan den abenduaren 27an Eva jaio zela esan ziguten, eta jaioberri hura klonatutako lehen gizakia zela. Eta esan ziguten proba genetikoak egingo zizkiotela eta frogatuko zutela prentsaren aurrean egindako adierazpen haiek egia zirela.

Biodiesela erregai txukuna ote?

2003/02/01 Andonegi Beristain, Garazi - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Oraindik guztion ahotan dago Prestige -ren auzia. Hondamendia ikusita, inoiz baino beharrezkoagoa da petroliotik eratortzen diren erregaiei ordezkoren bat bilatzea, eta horietako bat biodiesela izan liteke. Hain zuzen ere, Euskal Herrian dagoeneko bada erregai berri hori ekoizten duen enpresarik. Hainbat herritan, adibidez, sukaldean erabilitako olioa jasotzen dute, eta olio hori, birziklatu ondoren, biodiesela ekoizteko erabiltzen da. Horixe egiten du ireki berri den Arabako Bionor enpresak.

Bizitza belar-itsasoan

2003/02/01 Arturo Elosegi Irurtia - Ekologiako katedraduna

Telebistan behin eta berriro ikusi ditugu sabana afrikarreko irudiak: ugaztun-talde amaigabeak larreetan barrena, bazka bila, etengabeko migrazioan. Horien antzekoak ziren garai bateko estepak, klima hotzagoetan garatzen diren larreak, bertan biltzen baitziren munduko ugaztun ugarienetako batzuk: bisonteak, gazela mongoliarrak, basazaldiak eta abar. Gaur egun, munduko estepa gehienak desagerrarazi egin ditugu, baina zenbait leku urrunetan oraindik suma daiteke ekosistema horien behinolako aberastasuna. Ikus dezagun, bada, zer diren eta nola funtzionatzen duten.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila