Erreportajeak
Denboraren neurketa
Denboraren neurketa izango da, orain aztertzen saiatuko garen Astronomiaren oinarrizko problema.
Pottoka: Liraina, librea, aintzinakoa
Yaniz Aramendia, Santiago -
Pottoka, Euskal Herriko mendietan libre bizi diren zaldi txikien arraza da. Euskal Herriko ohitura eta mitoetan paper berezia jokatu du aintzinatik pottokak.
Gero eta zailagoa gertatzen da hala ere, pottokak Euskal Herriko mendietan larrean libre ikustea: izan ere jatorrizko arraza galtzeko zorian aurkitzen bait da. Guzti honek eta arraza berak duen pertsonalitate propioak eta aintzinatasuna berezitasun bat ematen dio pottokari.
Unibertso kuantikoa
Puntako teknologien bidez gaurko zientziak, aurrerakuntza izugarriak lortu ditu, bai erradioastronomian eta bai energia handiko Fisikan (zatiki-azeleratzailetan). Zenbait urtetan, materiaren muga makroskopiko eta mikroskopikoak izugarri zabaldu dira eta oraingo fisikaren mugak berraztertu eta berrinterpretatu egin behar dira.
Arazo asko agertu bada ere, ezagutzen diren distantzia handienen (galaxia zabalenen 2x10 5 argiurte) eta txikienen (Planck-en 10 -33 cm) arteko tartean, Fisikak eraikuntza teoriko koerente bat moldatzea lortu du. Eta gaur egun Naturako edozein fenomeno deskribatzeko, oinarrizko lau indar baino ez ditugu behar: Nuklear bortitza, nuklear ahula, elektromagnetikoa eta grabitatorioa.(1)
Hermes, bidean dago
Nahiz eta alemanak oraindik guztiz ados ez egon, abioi espazial europarra eraikia izango da. Abioi espazial honek europarren jaurtigailua izan nahi du. Dassault-aérospatiale enpresen "cockail"al eraikitako jaurtigailuak, hamar urteren buruan hegan egin beharko du lehenengo aldiz. Honela, europarren independentzia espaziala guztiz ziurtatuko da.
Zotina
Zotina: Sabelaldea bular-barrunbetik bereizten duen muskuluz eta zurdaz osatutako mintzaren bapateko eta nahigabeko uzkurdura espasmodikoa.
Goranzko eta beheranzko enpleguak
1.986ko Otsaileko "Futuribles" aldizkari frantziarrak dakarrenez, 2.000. urte ingururako enplegu-beharrizanak aztertzen ari dira bazterretan.
Eskoritza-Miarritze: Teknologia berrien bi aplikazio
Barandiaran, Xabier -
Jakina da Euskal Herria ez dela teknologia aurreratuenak garatzen direneko lurraldea, baina orrialde hauetan azalduko ditugun saiakuntzak, lehen mailakoak dira. Saiakuntza hauen betebeharrak nahiz helburuak, asko aldatzen dira saiakuntza batetik bestera eta hau oso erraz somatuko duzu, irakurle. Teknologia berriek langabezia etab. ekartzen dutela edota teknologia, berez, elementu neutro bat dela esaldiak eztabaida askotan entzun izan ditugu. Hain zuzen ere, antzeko teknologien erabilera desberdinak aztertuko ditugunez, artikulu honetan aukera ederra izango duzu arestian aipatutako eztabaidetan parte hartzeko, ideia eta datu berriekin. Aukeratu ditugun saiakuntzak, bideokomunikazioaren arloan kokatuak dira. Bata Gipuzkoako Eskoriatzan ezarri den telebanaketa-sistema da eta bestea Miarritzen gobernu frantsesak ezarritako zuntz optikozko bideokomunikazio-sare pilotoa. Maiatzean, Réné Harlouchet-ekin telefonoz hitz egin genuenean, ez genekien justu-justu zertan ari ziren Miarritzen. Hasiera-hasieratik Réné-k, Ipar Euskal Herriko informatikari ezagunak, argi esan zigun Miarritzeko saiakuntzaren emaitzak xehetasun osoz ikusiko genituela; aldiz, saiakuntzan erabilitako teknologiaren berri edukitzea zailago izango zela, negozioa da eta. Hala ere, han eta hemen galdetuz lortu dugun informazioa ondoan doakizue.
Loto-ri buruzko jolasak
Etxeberria, J. -
Azkeneko hilabetetan, Estatuan loto jokoa ezartzearen hasiera ikusi dugu. Martxan jarri bezain laster, jendeak itxaropen handiz onartu du.
Untzigintzaren historia VI: galeratako bizimodu latza
XIV. eta XV. mendeko untzietako bizimodua, oso latza zen. Marinelentzat diziplina gogorra zegoen. Arraunean bestetik, etengabe aritu behar izaten zuten.
Komunitate autonomoko ibai-arroetako uren egoera
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Pasa den maiatzean, Gipuzkoako Foru-Aldundiak "Ura bizia da" lemapean urari buruzko kanpaina bati eman dio hasiera. Badirudi, gure agintariak arduratzen hasi direla horren baliagarri eta ordezkaezin den uraz. Ur-arazo larriak ditugu, eta ez Gipuzkoan bakarrik; Euskal Herri osoan baizik. Entzuna dugu alde batetik aspaldidanik Euskal Herriko ibaiak munduko zikinenetakoak direla. Bestetik, asko dira uda partean ur-hornikuntzaz arazo larriak dituzten herriak (Lazkao, Irun,...) gure Euskal Herri euritsu honetan.
Zein da bada, Euskal Herriko uren egoera? Ondoko lerroetan honen azalpen bat egin nahi dugu. Oinarria 1983.ean Eusko Jaurlaritzak agindutako ikerketa izango dugu(1). Tamalez, ikerketa hau komunitate Autonomoko ibai-arroei mugatzen zaie eta hori izango da gure esparrua beste informaziorik ezean.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
