Erreportajeak

Mihiztadura-lengoaia eta goimailako lengoaiak: noiz eta zergatik

Lehenengo belaunaldiko konputagailuak makina-lengoaiaz programatzen ziren. Bigarrenekoak mihiztadura-lengoaiaz. Hirugarren eta laugarrenekoak goimailako lengoaiaz programatzen dira. Boskarren belaunaldikoak, berezko lengoaiatik gertuko lengoaiaz programatuko omen dira.

Indar kosmikoen batasuna

1760-70 urte bitarteko hasieran, kosmosean dauden oinarrizko lau indarretatik mekanika kuantikoaren bitartez deskribatua izan den bakarra Elektromagnetikoa dugu. Deskribapen horren bidez Elektromagnetika, Quantum Elektrodinamika (QED) bihurtu zaigu (1). QED-k arrakasta izugarria lortu du giro zientifikoetan, duen zehaztasunagatik eta baita fenomenoak aurresateko duen gaitasunagatik ere. Gainera QED deritzona birnormaliza daitekeen teoria da. Teoria honek duen paregabeko arrakasta, bere barneko egituraren simetrian datza.

Basoen hondamenean euri azidoa benetako errudun?

Aspaldi honetan, maiz azaltzen da mass mediatan munduan zehar zenbait baso eta oihan euri azidoen ondorioz hil zorian dagoeneko albistea. Denen artean egoerarik larrienean dagoena, agian, Alemaniako Oihan Beltz ezaguna da. Hala eta guztiz ere, denak ez daude ados euri azidoa basoen hondamenaren errudun bakarra denaren eritziarekin. Ondoko lerroetan, kontrako eritzi bat azaltzen dugu.

Naturaren erraietan: simetriak

Naturaren markoan parte hartzen duen edozein fenomeno, oinarrizko lau indarren funtzioan azal daiteke: Indar nuklear ahula, indar nuklear bortitza, indar elektromagnetikoa eta indar grabitatorioa dira lau indar horiek. Indar bakoitzak badu dagokion distantzi eskala, non bere eragina nagusitzen den. Grabitazioa, eskala kosmikoan nagusitzen da, baina gaur egun fisikariek, eskala ultramikroskopikoan (Planck-en eskalan) ere grabitazioak oso jokaera garrantzitsua duela uste dute. Eskala honetako grabitazioaren azterketak, fisika-adar berri bat sorterazi du: Grabitazio kuantikoa.

Gipuzkoako uren horniketa eta garbiketarako plan integrala

Ordezkari politikoek maiz definitu dutenez, gaur egun Gipuzkoako uren horniketa eta garbiketa hirugarren mundukoen parekoa da.

Zurrunga gogaikarri horiek

Deskonpresio-istripua eta gainpresio-istripua

Gaur murgilarien artean hain ezagunak diren deskonpresio-istripuaren eta gainpresio-istripuaren zergatiak ekarriko ditugu.

Bhopal: hirugarren munduaren trajedia

1984.eko Abenduaren 2.etik 3.erako gauean, Union Carbide multinazional iparrameriketarrak Indiako Bhopalen zuen pestizidak fabrikatzeko lantegiari gas toxikoz osatutako hodei bat jariatu zitzaion, Bhopal hiria estali zuelarik. Ondorioak ezin latzagoak izan ziren: 1734 hildako eta 300.000 inguru zauritu. Bhopaleko dramaz inkesta egiten ari den polizia batek dioenez, " Mende batez ikertu beharko da benetan zer gertatu den jakiteko ". Hitz horiek laburbiltzen dituzte egokien akaso, istripuaren ondoren dauden kezka eta zalantzak.

Untzigintzaren historia VII: Gerra-untzia

XVII. eta XVIII. mendeetan, gerra-untzia erabat ugaldu zen munduko itsasotan.

Harrapari sarraskijaleak

Euskal Herria tamainuz txikia den arren, bertan, eta bere kokapen geografikoaren ondorioz, makina bat ingurune edo habitat ezberdin ageri dira. Sarraskijaleak honelako habitatetan zabaltzen dira.