Erreportajeak
Donostiako medikuntz zinemaldia
Guztiz ezaguna da Donostian irailero gauzatzen den Nazioarteko Zinemaldi ospetsua. Hala ere, badira Donostian bertan publiko zabalarentzat horren ezagun ez diren beste zinemaldi batzuk. Nazioarteko Medikuntz Zinemaldia horietako bat da. Aurtengo irailaren bukaeran eta urriaren hasieran, zinemaldi espezializatu honen XVII. ihardunaldia burutu da.
Zenbakiak ere jostalariak dira
Goñi, Jesus Mari -
Prest gaude, matematiko abentura hasteko. Oraingo honetan Logikako kontuak alde batera utziz, Aritmetikaren mundura bueltatuko gara.
Dunak; harea-muino ezezagunak
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Dunez hitzegiterakoan, basamortuetako harea-eremu zabalez pentsatzen da normalean. Ilara luze bati jarraituz dabiltzan dromedarioak datozkigu burura. Hala ere, dunak ikusteko ez dago horren urrutira joan beharrik. Euskal Herrian bertan ere badaude zenbait tokitan; Muskiz eta Zarautzen esaterako. Duna ikusgarriak ikusi nahi izanez gero, hortxe dauzkagu Akitaniako Landak. Eta bestalde jakina da Donostia dunak zituen hareatza batean eraikia dagoela. Oraingo honetan galtzear dauden kostaldeko dunez arituko gara.
Disko optiko ezabagarria
Duela zenbait urte (hamar bat), bideo-informazioa metatzeko euskarri bezala disko optikoa (bideo-diskoa) azaldu zen. Baina merkatuaren gorabeherak zirela eta, disko honek ez zuen merkaturatze normala izan. Urte batzuk igaro eta "compact disk" (disko trinkoa) delakoa soinuaren euskarri bezala arrakasta handiz plazaratu da. Bai bideo-diskoa eta bai disko trinkoa, disko optikoak dira eta honek zera esan nahi du: grabatuta daukaten informazioa irakurtzeko, mikroildo-diskoan eta zinta magnetikoan ez bezala, prozedura optikoak erabiltzen direla, informazioaren euskarri (diskoa) eta irakurtzailearen arteko kontaktua baztertuz. Marruskadurarik ezagatik, disko optikoak beste edozein informazio-euskarri baino iraunkorrago gertatzen dira. Gainera disko trinkoan soinua era digitalean grabatuta dago, beste sistemek baino askoz kalitate hobea eskainiz.
Zientziaren sorrera grezian. Aro helenikoa
Alexandro Haundiaren heriotzaren ondoan, bere imperioa sakabanatu egin zen. Sakabanaketa honek sortutako estatu grekoen artean gure helburutarako garrantzirik handiena duena, Egypto, helenizatuta daukagu; berak eraiki bait zuen Alexandria izeneko hiri ikaragarri hura.
Mihiztadura-lengoaia eta goimailako lengoaiak: noiz eta zergatik
Lehenengo belaunaldiko konputagailuak makina-lengoaiaz programatzen ziren. Bigarrenekoak mihiztadura-lengoaiaz. Hirugarren eta laugarrenekoak goimailako lengoaiaz programatzen dira. Boskarren belaunaldikoak, berezko lengoaiatik gertuko lengoaiaz programatuko omen dira.
Indar kosmikoen batasuna
1760-70 urte bitarteko hasieran, kosmosean dauden oinarrizko lau indarretatik mekanika kuantikoaren bitartez deskribatua izan den bakarra Elektromagnetikoa dugu. Deskribapen horren bidez Elektromagnetika, Quantum Elektrodinamika (QED) bihurtu zaigu (1). QED-k arrakasta izugarria lortu du giro zientifikoetan, duen zehaztasunagatik eta baita fenomenoak aurresateko duen gaitasunagatik ere. Gainera QED deritzona birnormaliza daitekeen teoria da. Teoria honek duen paregabeko arrakasta, bere barneko egituraren simetrian datza.
Basoen hondamenean euri azidoa benetako errudun?
Aspaldi honetan, maiz azaltzen da mass mediatan munduan zehar zenbait baso eta oihan euri azidoen ondorioz hil zorian dagoeneko albistea. Denen artean egoerarik larrienean dagoena, agian, Alemaniako Oihan Beltz ezaguna da. Hala eta guztiz ere, denak ez daude ados euri azidoa basoen hondamenaren errudun bakarra denaren eritziarekin. Ondoko lerroetan, kontrako eritzi bat azaltzen dugu.
Naturaren erraietan: simetriak
Naturaren markoan parte hartzen duen edozein fenomeno, oinarrizko lau indarren funtzioan azal daiteke: Indar nuklear ahula, indar nuklear bortitza, indar elektromagnetikoa eta indar grabitatorioa dira lau indar horiek. Indar bakoitzak badu dagokion distantzi eskala, non bere eragina nagusitzen den. Grabitazioa, eskala kosmikoan nagusitzen da, baina gaur egun fisikariek, eskala ultramikroskopikoan (Planck-en eskalan) ere grabitazioak oso jokaera garrantzitsua duela uste dute. Eskala honetako grabitazioaren azterketak, fisika-adar berri bat sorterazi du: Grabitazio kuantikoa.
Gipuzkoako uren horniketa eta garbiketarako plan integrala
Ordezkari politikoek maiz definitu dutenez, gaur egun Gipuzkoako uren horniketa eta garbiketa hirugarren mundukoen parekoa da.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
