Erreportajeak
Telebista-pantaila launerantz
Londreseko Zientzi eta Teknologi Ikastetxe Inperialean, beste gauza batzuen artean pantaila launa garatzen ari dira azken aldi honetan.
Ilargiko harrien patua
Ilargiko harri hitzak esan eta jendea ahozabalik geldituko da. Baina Houston-eko (Texas) Johnson Zentru Espazialeko zientzilariak ez ordea. Zientzilari-talde txiki honek, Ilargiko harriek ez dituztela beren sekretuak argitu esango dizu, eta baita beste hau ere: eginiko lehenengo ikerketen ondorioz Ilargiari buruz emandako irudia guztiz okerra ez bada ere, ez dela osoa.
Nafarroako autobidea. Ekologiak badu zer esanik
Mende honen hasiera aldean egin omen zen Donostia eta Iruñea lotzeko eta orduko premiei ongi erantzuteko errepidea.
Geroztik urte-andana ederra pasatu da, eta begi-bistakoa denez egoera ekonomikoa, biztanleen kopurua eta horrekin batera trafikoa eta komunikazio-beharrak guztiz aldatu dira. Gure administrazioak berriz, errepide horretan egin dituzten obrak eta hobekuntzak, zabalkuntzak, zoladura berriak, seinalizazioak, zenbait kurben konponketa puntual etab. egitera mugatu dira, baina trazatuari ezer gutxi egin diote, eta hortik sortu da gaur egun errepideak erakusten duen egoera tamalgarria; trafikoa arin eta seguru mantentzeko gauza ez izatea alegia.
Guk konstatatzen dugu hori, eta lehendabizikoak gara Donostia eta Iruñea, Gipuzkoa eta Nafarroa, bide on eta seguru baten bidez ongi lotu behar direla aldarrikatzen. Baina honekin eginbide hori edozein moduz egiteko ez dugu karta txuria eman nahi.
Zuhaitz-igelak: anfibiorik dotoreenak
Gauza jakina da jadanik, gizarte zibilizatu eta gero eta urbanizatuago honetan Natura eta planetaren lurrazalean bizilagun ditugun animalia, landare eta gainontzeko izakiak, gero eta arrotzago gertatzen zaizkigula. Teknologiazko bizimodu moderno honetan murgildurik aurrera atera nahian saiatzen garen bitartean, gure inguruan (eta itxuraz beren etorkizunaren larritasunaz jabetu gabe) hain inozoki diharduten gainontzeko bizidunekiko harremanak —pertsonalak beharko luketenak, besteak beste— zeharo galdu ditugu, eta ondorioz sekulako ezjakintasuna nagusitu da animalia eta landareen bizimodu, beharrizan, eta baita eskaintzei ere dagozkien arloetan.
Basoak sutan: soluziorik ba ote?
Uda partean suteen berriak maiz izaten ditugu gure artean. Zenbait lekutan baso eta mendiak kixkalita ikus daitezke suteen ondorioz. Nazio askok arazo hau jasan baldi badu ere, Mediterranioko lurraldeak izan dira azken urteetan gehien erre direnak.
Zientziaren historia: erromatarren aroa
Erroma K.a. 753. urtean izan zen fundatua. Bere hasierako mendeetan zehar, besteak bezalako nazio normala baino ez zen izan, baina K.a. III. mendetik aurera (gerra punikoez gero, alegia) garrantzi handiagoa hartzen hasi zen. Hala ere, urte guzti hauetan nekazal eta borrokalari-herri zen heinean, ez zen arazo filosofiko eta zientifikoez gehiegi arduratu eta bere kezka kulturalak, nolabait esateko, administralgo eta zuzenbideari buruzkoak ziren, bereziki.
Eguzki-sistema gehiagoren aurkikuntzaren atzetik
Eguzkiaren inguruan biratzen ari diren planetak eta beste gorputzak zoriaren ondorio diren ala, aitzitik, jaiotze-prozesu beraren parte ditugu.
Untzigintzaren historia X: urpekuntzien sorrera
Urpekuntziaren sorreran, helizea ezartzeak eta torpedoa erasotzeko arma gisa erabiltzeak berebiziko garrantzia izan zuten.
"Principia"k 300 urte (2) Isaac Newton, kalkuluaren sortzaile
Kalkulu infinitesimala, deribatua eta integralaren inguruan eratu den Matematikaren saila da. Eta Historiako liburuei kasu eginez gero, Newton eta Leibniz izan ziren, nor bere aldetik, Kalkuluaren sortzaileak. Hauxe da, hain zuzen ere, Newton-en ekarpen nagusia Matematikan eta horri eskainiko diogu artikulu hau, Leibniz-en ikuspuntua beste lan batean aurki daitekeelarik (Elhuyar 10, 1984, 157-166 or.).
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
