Erreportajeak

Gaueko enuresia

Nobel sariak

Tunguskako kataklismoaren enigma itzela (I)

"Vanovara merkatal gunean nengoen. Gosaltzeko ordua zen eta etxeko atarian eserita nengoen iparraldeari begira. Ez dut inoiz une hura ahaztuko. Aizkora altxatua nuen kupela bat puskatzeko asmoz, eta orduan...
Bapatean, zerua bitan erdibitu zen, iparraldeko basoaren gaina suz estaliz. Une hartan bero ikaragarria sentitu nuen gorputzean, alkandora sutan egongo bailitzan... Saiatu nintzen kentzen, baina orduan, leherketa ikaragarria gertatu zen zeruan, ifernuko zarata noranahi zabalduz. Kataklismo horren indarrez, alde batetik sentitutako bultzadak zenbait metrotara jaurtiki ninduen. Nire emazteak, etxolatik azkar irtenda, hartu ninduen lepoan eta laguntzen saiatu zen.
Zaratatzarraren ondoren zerutik harriak erortzen ari zirela iruditu zitzaidan; baita eskupeta-tiroen antzeko soinuak entzuten zirela ere. Lurra dardarka ari zen. Lurrean nengoen bitartean burua babesten saiatu nintzen; harriren batek joko ote ninduen beldur bainintzen. Geroago, iparraldetik, oso haize bero eta zorrotzak harrapatu gintuen. Hain beroa zen, ezen lurrean bertan arrastoa ere utzi baitzuen. Guzti hau segundo batzuetan baino ez zen gertatu."
"Lehenengo bi leherketen ondoren, zurginak ikaraturik gelditu ziren, eta hirugarrena gertatu zenean, aldamiotik erori egin ziren. Haietako batzuk guztiz ikaraturik zeuden. Guztiok, tropelean, lana utzita herri aldera abiatuginen. Han, jendea ikaraturik kaleetan bilduta zegoen, gertakari hartaz hitz egiten."
"Ni mendian nengoen eta zaldi bat lotu ondoren besteari gauza bera egitera nindoan. Bapatean, eskuinaldetik eztanda handia entzun nuen. Berehalaxe burua harantz bueltatu eta zerua zeharkatzen zuen suzko objektu bat ikustea lortu nuen. Aurreko partea isatsa baino zabalagoa zen eta bere kolorea suarena bezalakoa.
Objektuaren tamaina Eguzkia baino hiruzpalau aldiz handiagoa zen, baina bere distira leunagoa. Horregatik ez nuen arazorik izan objektu misteriotsu hura ikusi ahal izateko. Suak lorratz antzekoren bat uzten zuen, hautsa bailitzan. Objektuak, bere ibilbidean zehar, sugar isolatuak uzten zituen han hemenka, eta sugar horietatik beste sugartxo urdinskak sortzen ziren. Sua itzali zenean leherketa handiak entzun ziren, lurrikarak sortu eta gure etxoletako beira guztiak hautsi ziren."

Satitsu arrunta. Gure arbasoen oinordeko txikia

Populaziotik gainpopulaziora

Emakumeei buruz Biztanleriari dagokionez: Ingurugiroari dagokionez: Baliabide naturalei dagokienez:

Bardeak, basamortua baino zerbait gehiago

Azken urteotan asko hitz egin da eskualde honi buruz, baina gehienetan bere paisaje bitxia edo aisialdia igarotzeko dituen aukerak aipatzeko besterik ez da izan. Hau dela eta, nahikoa inguru ezezaguna da, eta badago oraindik ere basamortua baino ez dela uste duenik. Errealitatea ordea, oso bestelakoa da, eta higadura handia jasaten duen eta landare-estaldura baxua duen leku ugari dagoela egia bada ere, oro har natur aberastasun handiko tokia da.

Aurora boreala: zeru-lurretan ederragorik ba ote?

Neguko gau polar hotz amaigabea. Laponian gaude, edo Groenlandian, edo Alaskan apika. Ilun da, baina oskarbi. Ortzian izarrak ageri dira, keinukari. Bapatean, nola ez dakigula, aurora ageri da, “iparraldeko argia”, zeruko oihal koloreanitza, naturak eskain dezakeen ikuskizunik
liluragarrienetakoa. Forma desberdinak, tamaina aldagarriak, kolorezko uhin ibiltariak. Orain bertan, orain urrun, argi sorginak zerua du jolastoki. Ioiak, magnetosfera, deskarga elektrikoak, ... diote adituek. Baina ikuskizunaren ederra, argi horren xarma, ezin dute zientzilariek azaldu. Aurora Euskal Herrian? Magnetosferak sorgailu elektriko gisa jokatzen du

3C273 kuasarea

Kirola eta osasuna, beti lagun?

Entrenamendu gogorrean murgildurik dabiltzan kirolariek gaixotzeko joera handiagoa omen dute. Inmunitate-sistema baxu dutela esan ohi da. Nola uler daiteke osasunaren paradigma bihurtu zaigun kirola, gaixotasun-iturri izan daitekeela esatea?

Saiakuntza nuklear militarrak

1945. urteaz gero, bonba atomikoz mila eta bederatziehun baino saio gehiago egin dira munduan. Estatu Batuak, oraintsu arte Sobiet Batasuna izandakoak, Britainia Haundiak, Frantziak, Txinak, Indiak, Hegoafrikar Errepublikak eta Israelek burutu dituzte beren leherketa atomikoak, baina benetan beharrezkoak al dira? Eta izatekotan, zertarako? Jende gehiago eta azkarrago hiltzeko? Mururoako eztanda nuklearrak