Reunión climática Cancún: éxito moderado
Ao comezo da reunión de Cancún, sabíase que non podería alcanzarse un acordo vinculante e a esperanza reduciuse notablemente respecto da anterior reunión de Copenhague. Con todo, á hora de definir o resultado da reunión pódese dicir que tivo un éxito moderado tendo en conta o contexto da reunión. O lector debe ser consciente de que o alcance dos acordos e avances que se poden alcanzar nestas reunións é limitado, xa que son case máis de douscentos os axentes negociadores (países), e os textos que se presentan a debate defínense e discuten con rigor antes de dar a súa aprobación formal.
Acordos
O 11 de decembro de 2010, aproveitando tamén os últimos minutos da reunión, os representantes presentes en Cancún (excepto Bolivia) aprobaron un paquete de decisións denominado “Acordos de Cancún”. Nestes acordos avánzanse algúns aspectos crave nas negociacións climáticas. A continuación preséntase un resumo das principais decisións:
1. Determinouse --por primeira vez oficialmente en Nacións Unidas- que o aumento da temperatura media non debe superar os 2ºC. No Acordo de Copenhague (COP-15) propúxose devandito acordo (ou se recolleu por escrito”), pero as Nacións Unidas non o aceptaron.
2. Apróbanse oficialmente os plans de redución de emisións fixados polos países paira 2020 tras a reunión de Copenhague. Entre os países que propuxeron reducións voluntarias (ao redor de 80 países) atópanse os principais responsables das emisións, como China, Estados Unidos, Unión Europea, India ou Brasil. Moitos países en desenvolvemento, sen compromiso de control de emisións no Protocolo de Kioto, comprometéronse por primeira vez a facer un esforzo por controlar as súas emisións e intensidade enerxética nas súas economías. Este é un bo paso paira alcanzar o obxectivo de non superar os 2ºC de temperatura media, xa que a maioría das emisións proveñen destes países. Con todo, cos compromisos actuais non se pode cumprir este obxectivo de 2ºC. As emisións globais veranse reducidas nun 11-16% en 2020 (respecto das emisións de 1990), pero o IPCC considera que habería que reducilas nun 25-40%.
3. Acordáronse os mecanismos de monitorización e verificación das emisións dos países (coñecidos como MRV en inglés). Estes mecanismos non puideron ser aceptados en Copenhague porque algúns países non desexaban una auditoría, pero estes receos foron superados en parte en Cancún. Segundo o acordo, os países presentarán os seus inventarios de emisións a un grupo de expertos independentes que, seguindo as recomendacións do acordo, monitorizarán e comprobarán as reducións de emisións.
4º As segundas negociacións do Protocolo de Kioto seguen abertas. Algúns países crave xa anunciaron que non participarán nunha segunda fase do Protocolo de Kioto se non participan Estados Unidos, entre os que se atopan Xapón e Rusia, e espérase que Australia e Canadá sigan por detrás. No entanto, esta decisión tomarase no COP-17 de Durban (Sudáfrica) en 2011.
5. Paira o período 2010-2012 acordáronse 30.000 millóns de dólares de transferencia e 100.000 anuais até 2020 paira axudar aos países en desenvolvemento a reducir as súas emisións e adaptarse ao acordo. Desde a reunión de Copenhague, os países formalizaron os seus compromisos de achega paira chegar a esas cifras. Estas cifras serán una combinación de financiamento público e privado (mercados de carbono).
6º Definiuse o procedemento paira a posta en marcha dun fondo de clima verde ( Green Climate Fund ). Este fondo, que non está relacionado co punto 4, terá una representación equilibrada dos países en desenvolvemento e os países desenvolvidos, e será xestionado inicialmente polo Banco Mundial.
7. Refórzase a función dos mecanismos de desenvolvemento limpo e outros mecanismos de mercado. Neste sentido introdúcese a novidade de que se poderán obter créditos de carbono mediante proxectos de captura e almacenamento de carbono (CCS).
8º. Aprobouse un marco de traballo sobre adaptación e avanzouse nos detalles sobre protección de bosques e transferencia de tecnoloxía. Mediante o mecanismo REDD+ ( Reduced Deforestation and Forest Degradation ) contribuirán á conservación dos bosques dos países desenvolvidos a través de mecanismos que inclúen mecanismos de mercado. Hai que ter en conta que dous terzos das emisións dos países en desenvolvemento proveñen da deforestación e a degradación dos bosques. Doutra banda, o acordo definiu una estrutura directiva ("Climate Technology Center and Network") que unifica a oferta e a demanda de tecnoloxías de baixo consumo de carbono.
Valoración global
Tendo en conta a crise económica global na que viven a maioría dos países desenvolvidos e, sobre todo, tendo en conta que tras o escaso resultado da reunión de Copenhague (COP 15) e a controvertida organización, o Acordo Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático (UNFCCC) púxose en cuestión, o acordo de Cancún pode considerarse un paso importante.
De feito, lográronse avances importantes en temas tan importantes como os mencionados no punto anterior (especialmente paira moitos países en desenvolvemento). Este avance abre as portas á consecución de obxectivos vinculantes e ambiciosos de redución de emisións na reunión de Durban. O camiño até entón é longo e tanto a presidencia actual (México) como a futura (Sudáfrica) terán que aproveitar as súas capacidades paira lograr este obxectivo e preparar o contexto adecuado paira lograr mellores e máis ambiciosos acordos.
O cambio climático segue necesitando de numerosos axentes en ámbitos de acción alleos ao proceso de negociación das Nacións Unidas --de todos os grupos de interese, de todos os niveis gobernamentais, etc.-- paira contribuír de forma decidida á redución de emisións e á adaptación ao cambio climático. Pero o proceso dentro da UNFCCC sigue sendo parte fundamental da solución. A reunión COP 17 poderá aproveitalo e aumentar o éxito moderado da reunión de Cancún!
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
