A pesar de que os titulares dalgúns medios de comunicación apuntaron o contrario, o virus H5N1 debería levar a cabo máis dunha mutación causando unha pandemia en humanos. Así o explicaron o catedrático de microbiología Ignacio López-Goñi e a viróloga Elisa Pérez Ramírez na publicación "the Conversation". No artigo asinado por ambos, déronse explicacións detalladas sobre a situación, as características do virus e como debería cambiar para que os seres humanos puidesen infectarse, penetrar nas súas células e replicarse. Deixaron claro, para todo iso, que unha soa mutación non é suficiente.
Segundo explicaron, o malentendido provén doutro artigo publicado na revista Science en decembro de 2024. Nun estudo in vitro realizado no laboratorio, os investigadores puideron constatar que unha determinada mutación dunha proteína, a hemaglutinina, do virus H5N1, proporciona ao virus unha facilidade para conectarse aos receptores humanos.
Isto, en certo xeito, suxería que si o virus mutase como no laboratorio, o ser humano tería máis facilidade para infectarse. Polo momento, con todo, o virus non ten demasiadas facilidades para conectarse aos receptores humanos. De feito, as aves son os primeiros receptores da variante H5N1 máis estendida na actualidade. Ademais da facilidade de conexión aos receptores de aves, introdúcese e replica nas súas células causándolles graves patoloxías. Así, en todo o mundo, millóns de aves morreron a causa do virus. Pero, ademais de infectar ás aves, tamén infectou aos mamíferos. Segundo especifican López-Goñi e Pérez, detectouse a presenza de máis de 350 especies de aves e 50 de mamíferos, é dicir, provocou unha panzootia.
Entre os mamíferos, os cultivos de vaca teñen unha especial responsabilidade, xa que o virus se estendeu moito nos cultivos de Estados Unidos e a maioría das infeccións diagnosticadas nas persoas dese país foron a través das vacas. No artigo, os autores sinalan que se rexistraron un total de 64 casos, e os que non foron por vacas, salvo nun caso no que non se puido identificar a súa procedencia, foron a través de aves domésticas. De feito, a maioría dos casos que se deron no resto do mundo fórono a través de aves domésticas.
Nas persoas infectadas en Estados Unidos, o síntoma máis frecuente foi a conjuntivitis, que afectou a case todos os pacientes. Case a metade dos casos tiveron febre, e algo máis dun terzo, síntomas respiratorios. Recentemente confirmouse a primeira morte en Estados Unidos, en Lousiana, e en Canadá tamén houbo outro paciente que estivo moi grave. En ningún caso demostrouse que o virus se contaxiase da persoa á persoa.
Tendo todo isto en conta, os autores cren que si se propagan en humanos, o virus tardará máis en atopar a combinación axeitada entre as mutacións. Non basta con suxeitar ben ás células humanas, debe ser capaz de interiorizarse e reproducirse e superar o sistema inmunitario. Segundo adiantaron, é moi probable que unha parte da poboación padeza algún tipo de inmunidade á neuranimidasa do tipo 1, xa que, por exemplo, ten contacto coa gripe H1N1, ou as vacinas de tempada poden dar algún tipo de protección.
En calquera caso, o título que se mencionou ao principio (unha soa mutación é suficiente para que a gripe aviaria dea lugar a unha pandemia en seres humanos) foi negado. Pero non ocultaron a súa preocupación, sobre todo, si unha especie vulnerable (porco, vaca, visón) inféctase ao mesmo tempo coa gripe humana e a da ave: esta situación facilitaría a reorganización dos xenomas dos virus e a formación dun híbrido capaz de contaxiar aos seres humanos. Para evitalo, e co fin de implementar medidas preventivas eficaces, López-Goñi e Pérez apostaron pola estratexia Saúde Única.