A contaminación canaliza a evolución? Ese é o punto de partida deste grupo da UPV, a hipótese inicial. Segundo os estudos realizados, a contaminación parece provocar cambios no ADN mitocondrial, pero non no ADN celular. A investigación céntrase agora en dar resposta ao porqué desta desigualdade.
Neste estudo analizáronse as adaptacións que desenvolven os animais que viven en zonas contaminadas. Paira iso, analizáronse diferentes biomarcadores dos bazos que viven en zonas contaminadas.
Hai uns anos investigadores da UPV participaron nunha investigación similar en Gales. Neste caso comparáronse as poboacións de calma dunha mina de cobre e dun parque nacional. No estudo observouse que os animais de distintos lugares tiñan una organización celular diferente, morfológicamente toda a estrutura era similar, pero a proporción relativa entre os distintos tipos celulares da glándula dixestiva animal dos medios contaminados era diferente.
No estudo que se está levando a cabo na UPV/EHU analizáronse as poboacións acougadas das zonas mineiras de Lanestosa e Karrantza. Os chans destas zonas presentan altas concentracións de metais, principalmente ferro, zinc e chumbo, pero tamén cadmio e cromo. Comparan as zonas húmidas dos mineiros coas poboacións de zonas non contaminadas de Delika.
Neste estudo tamén se comprobou que a organización celular dos animais é diferente e queren analizar se esta adaptación é plástica --adaptación morfológica e substitución celular - ou xenética. Paira iso colaboran cun grupo belga. Este grupo analiza os marcadores moleculares dos bazos, como o ADN mitocondrial, paira comprobar se os animais das zonas contaminadas e non contaminadas son xeneticamente iguais. Isto permitirá detectar se as zonas acougadas das minas presentan algún tipo de adaptación que lles permita vivir nestas condicións.
Os Bareak utilizáronse paira a realización de estudos do campo, pero paira a realización de bioensaios ex situ --ensaios de laboratorio con chans locais-, ademais dos bufos, utilizáronse lombrigas. As lombrigas da especie Eisenia foetida, que é a mesma que se utiliza paira a compostaxe, utilízanse como control. Isto débese a que, ao non sufrir contaminación (xa que proceden dunha poboación controlada), non teñen adaptación á contaminación e utilízanse paira comparala coas dos bares. Así, analizando a resposta dos biomarcadores de ambas as especies, preténdese coñecer o impacto da contaminación crónica nas respostas destes biomarcadores.
Paira a realización deste tipo de ensaios, as mostras de chans reais -en leste caso chans contaminados- trasládanse ao laboratorio e os animais, bazos e lombrigas colócanse en diferentes chans. Deste xeito, poden coñecer a influencia destes chans nuns e outros ou as adaptacións que os animais desenvolven.
O estudo dos biomarcadores destes animais pretende avaliar a saúde do chan, pero non a calidade, que inclúe parámetros físico-químicos pero que non ten en conta a funcionalidade do medio ambiente. Na actualidade, a lexislación do Goberno Vasco utiliza unicamente análises químicas paira clasificar os chans. O obxectivo deste grupo da UPV/EHU é impulsar una interpretación da lei baseada nos efectos biolóxicos, analizando de forma integral a saúde dos chans --tendo en conta fisiología vexetal, química analítica, hidrogeología, etc.-.