Truco para transformarse de broma para a dor
A primeira bristada do coitelo foi tan seguida que o chirrido da serra no óso pareceu que ambas as cousas sucederon á vez. Para librarse das súas mans, sostivo entre os dentes o coitelo ensanguentado. E “o tempo, señores, o tempo, o tempo!”, gritou, atado, suado e descordado saltando xunto ao paciente. Os alumnos miraron os reloxos de peto que tiñan nas súas mans.
Robert Listón gozaba da fama de ser o cirurxián máis rápido do Reino Unido. Din que era capaz de cortar unha perna durante dous minutos e medio e que facía moitas operacións en segundos. Tamén contemplaba casos que outros cirurxiáns considerasen imposibles. O seu nome era tan bo que os pacientes preferían esperar os días na súa habitación para acudir a outro cirurxián. De feito, 9 de cada 10 pacientes que se tombaban na mesa de Listón saían vivos. Mentres que Listón traballaba no propio hospital, no Hospital Universitario de Londres, un de cada catro falecía e moitos máis fuxían por medo e dor.
E é que, naquela época, aínda non se podía evitar a dor nas intervencións. Por iso, a rapidez era un don moi importante para os cirurxiáns para diminuír a dor e aumentar as posibilidades de supervivencia do paciente.
De feito, o mesmo Listón sería o que deu a coñecer a anestesia en Europa, nunha intervención pública que realizou no Hospital Universitario de Londres o 21 de decembro de 1846. “Hoxe vouvos a ensinar un truco dos Ianquis —presentouno— que fai que o home se cree para a dor”.
Dous meses antes falaba do truco que ensinaba o dentista William Morton en Boston. Morton demostrou as posibilidades anestésicas do éter durante outra intervención pública. Pero antes de Morton, o seu antigo profesor e compañeiro Horace Wells comezou a realizar probas de indolencia con outro gas: o óxido nitroso.
En decembro de 1844, Wells asistiu a un espectáculo: “Gran demostración: efectos da inhalación de óxido nitroso ou gas de risa”. Neste espectáculo interveu como voluntario o farmacéutico de barrio. Baixo a influencia do gas, comezou a dar saltos, de maneira graciosa, para o goce do público. E cando o facía golpeou fortemente as pernas cun banco de madeira. Wells deuse conta de que non fixera dano, nin moito menos. E pronto descubriu o útil que podía ser ese gas para o seu traballo.
Ao día seguinte, Wells respirou o óxido nitroso e pediu ao compañeiro John Riggs que retirase un penúltimo que ultimamente estaba a molestar. Non sentiu ningunha dor. Era marabilloso. Esta sustancia permitiría en diante realizar extraccións dentarias sen molestias.
Wells probouno cunha ducia de pacientes na súa consulta. E vendo o éxito decidiu que tiña que facer unha demostración. Morton organizoulle a demostración. Foi o 20 de xaneiro de 1845 no Hospital Xeral de Massachusetts, en Boston. Fíxose unha extracción de dentes, pero o enfermo comezou a gritar dolorosamente (ao parecer, non lle deron ben o gas ou non á dose axeitada…). Os presentes empezaron a gritar chamando a Wells “estafadores”.
Wells púxose enfermo e puido traballar pouco nos próximos meses. Morton decidiu seguir probando. Para iso pediu óxido nitroso ao químico Charles Jackson. Pero este recomendoulle que probase co éter que aquel gas podía ser perigoso.
O 16 de outubro de 1846, Morton volve exhibir no escenario do Hospital Xeral de Massachusetts. Fixo respirar o éter ao impresor Edward Gilbert Abbott e o cirurxián John Collins Warren extirpoulle un tumor do pescozo. “Deus, isto non é ningún invento”, dixo Warren, fascinado tras a operación.
Morton tentou patentar esta sustancia anestésica co nome de “Letheon”. Pero pronto se descubriu que era un éter e non puido facer patente. Ademais, tivo problemas para nomearse descubridor da anestesia coa saída de varios competidores: por unha banda, Wells e Jackson, e por outro, o doutor Crawford Williamson Long. Long utilizou o éter antes para realizar algunhas operacións, pero non deu a coñecer a súa obra ata que coñeceu a demostración de Morton.
Morton foi o que presentou anestesia ao mundo. E a noticia difundiuse rapidamente. En Londres, poucos segundos despois de que Listón presentase o “truco dos Ianquis”, Frederick Churchill estaba esnaquizado. Cando Churchill espertouse, “Déixame levantarse, non podo facer isto!”, gritou pensando que aínda non operara. “Deus meu! Isto é mellor que a hipnosis!”, dixo Listón, que tamén probou esta técnica nesa mesma universidade.
A partir de entón a dor non sería problema nas cirurxías e a rapidez non sería o don máis importante dos cirurxiáns. En Listón ían terminar os mellores tempos, pero entón comezaría a verdadeira era da cirurxía.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
