821994(e)ko apirila
Erreportajeak
Etorkizuneko ordenadorea
Etorkizuneko ordenadoreak gaur egun dituen eginkizunez gain, beste asko ere izango ditu. Bere baitan bisiofonoa, faxa, etxeko alarma eta beste …
Hipertentsio arteriala
Tratamendua
Belatz gorria
FITXA TEKNIKOA Belatz gorria
Bizikletako hobekuntzak
Azkenaldian, urtetik urtera ari dira txirrindulariak, hala errepidean nola pistan, markak hausten. Gero eta azkarrago doaz, gero eta sofistikatuago eta …
Axolote mexikarra eta eboluzioaren zokondoak
Axolotea, luzeraz 30 cm-raino ailega daitekeen anfibio mexikar baten izen arrunta da ( Ambystoma mexicanum ). Axolotea anfibio urodeloa da, …
Kameraren aginteak (I): enfokea
Zerorrek froga zenezake
Hamar zifrak
“Elhuyar, Zientzia eta Teknika” aldizkariaren 1990. urteko 34-39 aleetan, zifren historia kontatu genizun. Haatik, historia hartatik ez ziren pasa zifra-mota …
Transmisiozko mikroskopio elektronikoa
Irudi handiagotuak lortu asmoz elektroi-sortak erabiltzeko ideia 1932.ean gauzatu zuten Berlinen bi ikerlari-taldek.
Behazuneko harriak
Aspaldi honetan aurrerapen handiak egin dira gaitz honen arlo terapeutikoan eta kanpotiko litotrizia eta kolezistektomia laparoskopikoa agertu dira azken urte …
Egutegi paleolitikoak
Arkeoastronomia, dokumentu idatzirik gabeko garaian garatutako Astronomiaren azterketaz arduratzen den Zientziaren Historiako arloa dugu. Lehenago ere erabiliak ditugu arkeoastronomiako gaiak, …
Elkarrizketak
Garbiñe Egibarrekin kulturaz mintzo
Garbiñe Egibar Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultur Sailean Diputatu-ordea da. “Koldo Mitxelena” deituriko kultur unea zabaldu dela eta, aproposa iruditu zaigu …
Albisteak
Etengailua den molekula
Jean Marie Lehn zientzilari frantsesa ospetsua da. Duela gutxi ordea, badirudi etorkizuneko ordenadore molekularren lehen elementua aurkitu duela.
Monogamiaren hormona
Microtus orchrogaster izeneko animalia, lursagu txiki bat da. Arra monogamo hutsa delarik, bere emearekiko lotura ikaragarria du. Portaera harrigarri hori …
Arrautza fosil erraldoiak
Namibian orain dela 17 milioi urteko 15,5 x 14,3 zentimetroko arrautza fosilak aurkitu dituzte Behe Miozenoan eratutako lurretan.
Gameluak Valentzian eta Murtzian
Duela gutxi Venta del Moro (Valentzian) eta Librilla-n (Murtzian) egin diren aurkikuntzek gameluen sorrerari buruzko arazoa pil-pilean jarri dute. Paracamelus …
Estatu Batuetako fisikariak eta CERN
Estatu Batuetako fisikariak, 200.000 milioi pezeta alferrik galdu ondoren beren SSC partikula-azeleratzaile erraldoiaren proiektua bertan behera utzi dutelako etsipenak jota …
Hondakin erradioaktiboen kontrako molekula
Hondakin erradioaktiboak tratatzeko ikerketetan urrats bat aurrera eman dela diote zientzilariek. Izan ere kalixareno izeneko molekula prestatu dute eta badirudi …
Arthur Holly Compton
Estatu Batuetako fisikari hau Ohio-ko Wooster-en jaio zen, han lortu zuen Compton-ek 1913.ean graduatu-maila eta hiru urte geroago, 1916.ean, Princenton-en …
Ordenadore adimendunak
Posible ote da fisiko hutsa den makinari gizakiok daukagunaren antzeko adimena ezartzea? Hori da “Adimen artifiziala” izeneko programaren helburua.
Depresioa eta infartua
Quebec-en berrehun baino gaixo gehiagorekin egin den inkesta batek dioenez, horiek infartuaren ondoko % 15-20tan izaten diren depresioaren sintomak dira.
HIES gaixotasuna sendatu nahian
HIES gaitzaren eragile den VIH izeneko birusa galtzeko, borroka proteasa izeneko entzimari egin behar zaiola diote adituek.
Tabakoaren eragin ezezagunak
Orain arte dakigunez, tabakoak kasu batean baino ez du mesede egiten: errektokolitis ultzero-hemorragikoan.
Kolesterol “astunak” ez omen du babesten
Azkenaldian ikerketa epidemiologikoetan oinarrituz lipoproteina astunek arteriosklerositik babestu egiten zutela uste zen.
Gasoila eta minbizia
“Der Spiegel” aldizkariak argitaratu duen ikerketa batek dioenez, minbizien % 2 automobilek jaurtitako errekuntza-gasek eragindakoak dira.
Osasun Publikoa gaixorik
Gizarteak XX. mendean emandako aurrerapauso handienetakoa Medikuntzak izandako garapena dugu. II. Mundu Gerraren ondoren Medikuntzaren jakinduri ganbara izugarri hazi zaigu.
Orkideoa,zelatan, tente, ... beti lirain
FITXA TEKNIKOA Orkideoa
Nora begira gaude?
Hamasei urte pasa dira jada kimika ikasten ari nintzenean Poluzioaren Kimika izeneko ikastaroa hartu nuenetik. Hirietako hondakin solidoak tratatzeko bide …
Plutonioa jaten duen zuhaitza
Energia Atomikorako Nazioarteko Agentzia, Strychnos potatorum izeneko zuhaitza aztertzen ari da.
Lore ezezagunak
Estatu Batuetan, Pasadena-ko California Institute of Tecnology erakundearen laborategietan, Elliot Meyerowitz irakasleak munduan beste inon ez bezalako loreak hazi ditu.
Lurreko gatza beti ez da onuragarri
Azken hamarkadetan lurrak ureztatuz munduan elikagai-produkzioa % 50 igo da.
Artoa salbatzeko parasitoa
Pirausta izeneko tximeletak, kalte handiak egiten ditu artasoroetan.
Pestizidak landaretan
Ekologia Zientifikorako Nazioarteko Batzordeak duela gutxi egindako bilera batean adituek aditzera eman dutenez, guk ezjakinean barazki eta fruituak jaten ditugunean …
Birziklapena garestia?
Estatu Batuetan oraindik orain egin den ikerketa batek hiri-hondakin arruntak birziklatzea gaur egun estatubatuarrei zenbat kostatzen zaien eman du jakitera.
Miller zikloa eztanda-motoreetan
Lau aldiko motore klasikoetan, konpresio-tasa neurri batetik gora ez dago igotzerik, pistoia goiko puntura heldu baino lehen erregaiaren eta airearen …
Hegorik gabeko hegazkina
Bretainia Haundian egindako eta Kerstel izeneko hegazkin berezi honek, ultraarinaren txasisa du, baina hegoen ordez presio aerodinamikoz funtzionatzen duen jausgailua …
Klaudio Harluxet, informatikaria
Orain dela gutxi hil zaigu Klaudio Harluxet euskaltzale eta informatikaria. Egunkarietan bere nortasunaz irakurri duguna politika- edo enpresa-mailako azalpenetan geratu …
Astronomiarako objektiboa
Perl etxeak Shuttle Scope 80 izeneko tresna optiko unibertsala jarri du salgai. Zeruko planeta eta izarrak ikusteko eta argazkiak ateratzeko …
Hubble teleskopioaren konponketa
Iazko abenduaren 4ean Endeavour espaziuntziko astronautak Hubble teleskopio espazialera seiak aldera (UT) hurbildu zirenean, Hoffman astronautak eskuineko eguzki-panela hondatuta zeukala …
Gero eta satelite txikiagoak
Estatu Batuetako espazio-aurrekontuetan, 12,5 milioi dolarreko partida ezarri dute SSTP programa garatzeko; miniaturazko sateliteak egiteko, alegia.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
