2622010(e)ko martxoa
Gai nagusia
Unibertso bat baino gehiago, izan liteke?
Unibertso bat baino gehiago. Multibertsoa. Oso ideia konplexua eta xelebrea da, askorentzat zalantzan jartzeko modukoa. Zergatik existitu beharko luke unibertso bat baino gehiago? Agian, burutazio teoriko bat besterik ez da. Gainera, oso kosmologo gutxi ari dira multibertsoa ikertzen. Kosmologiaren barruko adar marjinala da. Hala ere, lan horretan ari direnak goimailako zientzialariak dira. Eta haiek ari baldin dira multibertsoa ikertzen, arrazoi sendo bat izango dute.
Erreportajeak
Kazetariak, amantal zuria jantzita
Zientziaren gizarteratzean trebatu eta lan egiteko elkartu gara Hungarian.
Epel uzten ez duten gailuak
Urruti geratu dira Lurra laua zela uste zireneko garaiak. Ez dago munduaren bukaerarik. Baina geografia alde batera utzita, Fisterratik haratagokoak …
Jomuga: motor molekularrak
Birusek eragindako gaixotasunak oso erasokorrak dira. Zergatik? Bada, birusak oso azkar bikoizten eta hedatzen direlako. Abiadura horri eusteko, motor molekular …
Analisiak
McDonald's ala Arzak?
Nature aldizkari ospetsuan ekosistema berrien aldeko artikulu bat atera da, alegia, espezie exotikoz eratutako ekosistemen aldekoa. Elhuyarko lagunek honen gaineko …
Zelula amak neuroendekapenezko gaitzentzat
Ikerketa biomediko translazionalak asmo bat du: oinarrizko zientzietan egindako aurrerapenak osasunerako onura bilakatzea. Inbiomed-eko nire laborategian, giza zelula ama pluripotenteekin …
Mundu digitala
Liburu elektronikoak eta DRM: musika- eta bideo-industrien akatsak errepikatzen
Iazko irailean, DRM (Digital Rights Management) sistemei buruz hitz egin genizuen; formatu digitaleko abesti eta filmen kopiak ekiditeko erabili izan …
Gogoetan
Informatika genetikoa
Bizia baino sistema eraginkorragorik ez dugu ezagutzen. Hala ere, gure teknologia gehiena bizirik gabeko sistemetan oinarrituta dago. Noski, arrazoia da …
Istorioak
Konputagailu mekanikoen ametsa
Cambridgeko Analytical Society-ko gela batean eserita zegoen, burua mahairantz makurtuta, pentsakor; eta mahaian, logaritmo-taulak zabalik. Kide bat gelan sartu eta …
Atarikoa
Hipotesi, burutazio, ala metafisika?
Multibertsoa, kasurik onenean ere, muga-lurralde bat da. Izan ere, fisikaren, kosmologiaren eta zientziaren beraren mugan daude ezagutzen dugun honetaz gain …
Umore grafikoa
Gai librean
KLIK: Lego-molekulen hotsa
Sintesi organiko modernoaren helburu nagusia da molekula konplexuak prestatzea. Zoritxarrez, erreakzio kimiko arruntak desegokiak dira biomolekula handiak --hala nola proteinak-- …
Liburutegia
Begirada ospetsu bat neurologiari
Felix Zubia medikuaren gomendioa Oliver Sacks idazlearen Emaztea kapelarekin nahasi zuen gizona klasiko bat da neurologiaren dibulgazioan, eta horregatik gomendatu …
Albisteak
Materiala lumetan igotzen da Lurraren barrenetik
Lurraren mantu sakonetik ateratzen ari den arroka berozko luma baten irudia lortu dute Hawaii Unibertsitateko geologo batzuek Hawaiiko uharteetan. Adierazi …
Erleek dieta orekatua behar dute erlauntza osasuntsu mantentzeko
Polen-mota bakarraz elikatzen diren erleek erlauntza infekzioetatik babesteko gaitasun txikiagoa dutela ondorioztatu dute Frantziako Nekazaritza Ikerketa Institutuko ikertzaileek. Askotan erleek …
Izar batzuk gazte nola mantentzen diren argitu dute
Gazte-itxura mantentzen duten izar batzuen "sekretua" argitu berri dute Boloniako Unibertsitateko eta Wisconsingo Unibertsitateko zenbait ikertzailek. Izar urdin atzeratu deitzen …
Larruazaleko eta biriketako minbizi-zelulen genomak deskodetu dituzte
Eguzkia eta tabakoa minbizi-eragile direla berretsi dute Britainia Handiko Minbizi Genoma Proiektuko ikertzaileek melanoma gaiztoaren eta biriketako minbizi mota baten …
Oinutsik korrika egiteko jaioak gara
Korrika oinutsik aritzen direnek asko arintzen dute lurraren kontrako talka Korrika oinutsik eginez oinetakoekin baino hobeki arintzen dugu oinek lurraren …
Mikrouhinak erabil litezke barazki-kontserbak prozesatzeko
Mikrouhinen bidezko tratamenduak abantaila interesgarriak ditu, ohiko galdarraztatze- edo irakite-sistemen aldean, nekazaritzako elikagaiak prozesatzeko. Hori da Luis Ruiz de Ojeda …
Eguzkia ez den beste izar baten eremu magnetikoa behatu dute lehen aldiz
Eguzkia ez den izar baten eremu magnetikoaren irudiak argitaratu ditu Nature aldizkariak. Orain arte, astronomoek zeharkako zantzuei esker baino ez …
Garuneko eskanerraren bidez, koman dagoena komunikatzeko gai ote den ikus daiteke
New England Journal of Medicine aldizkarian argitaratutako lan batean, koman daudenak zenbateraino dauden kontziente ikusteko modua dagoela frogatu dute neurozientzialari …
Y kromosoma, denetan aldakorrena
Goitik behera sekuentziatu dute txinpantzearen Y kromosoma Massachusettsko Ikerketa Biomedikoetarako Institutuan, eta, gizakiaren Y kromosomarekin alderatzean, ikusi dute gainerako kromosomak …
Itxuraz argiaren abiadura gainditzen duten pultsuak detektatu dituzte astrofisikariek
Texasko Unibertsitateko astrofisikariek abiadura superluminala (argiarena baino abiadura handiagoa) detektatu dute espazioan. Sakabanaketa anomaloarekin lotutako fenomeno bat da, eta, beste …
Vaccinia birusa: berekoia bai, baina lagunkoia ere bai
Infektatutako zelulan birus gehiago sartzea eragoztearekin bat, infekzioari hedatzen laguntzen diola jakin dute Vaccinia birusak zelula bat infektatzen duenean, egitura …
Bering itsasarteak zeresan handia du izotz-aroetako kliman
Errusiaren eta Alaskaren arteko 80 kilometroko Bering itsasarteak izan dituen gorabeherek eragin handia izan dute ipar-hemisferioko kliman izotz-aroetan, Estatu Batuetako …
Prioiak nerbio osasuntsuak osatzeko ezinbestekoak direla frogatu dute
Nature Neuroscience aldizkarian argitaratutako artikulu baten arabera, prioi osasuntsuek (PrP proteinek) funtzio onuragarriak dituzte nerbio-sisteman; are gehiago, beharrezkoak dira nerbioak …
Exoplaneta baten atmosfera neurtu dute lehenengo aldiz
Kanadako eta Alemaniako zenbait astronomok HR 8799c exoplanetaren atmosferako espektroa neurtu dute. Lehenengo aldia da exoplaneta batek igortzen duen erradiazioa …
Txerto hirukoitza eta autismoa erlazionatzen zituen artikulua kendu du The Lancet-ek
Artikuluak zioena okerra zela frogatu ondoren kendu du, argitaratu eta hamabi urte geroago 1998an The Lancet medikuntza-aldizkari ospetsuak argitaratutako artikulu …
Karbono erradiaktiboaren bidezko datazioa doitu dute
Kalibraketa-kurba berri baten bidez, karbono erradiaktiboaren bidezko datazioa doitu egin du INTCAL nazioarteko ikerketa-taldeak. Karbono-14aren metodoa landareek nahiz animaliek atmosferako …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
