2382008(e)ko urtarrila

Erreportajeak

ISS, itxaropenetik etsipenera

Artikulu hau irakurlearen eskura iristerako, litekeena da Columbus modulua dagoeneko Nazioarteko Espazio Estazioaren (ISS) parte izatea. Baina posible da oraindik ...

Landareen bidez ura garbi-garbi

Uretako landareek gaitasun handia dute inguruko uretatik haientzako elikagai diren osagaiak (mantenugaiak) hartzeko, eta, beraz, uretatik kentzeko. Herri eta hirietan ...

Algoritmo genetikoak, soluzio egokienaren bila

Algoritmo genetikoak eboluzio biologikoa imitatzen duten programazio-teknika bat dira, eta ohiko metodoen bitartez askatzen oso zailak edo ezinezkoak diren problemak ...

Saia eta ardia: ipuin deserosoa denontzat

Ustez, saiek ez diote eraso egiten ganaduari bizirik dagoenean, baina horrelako erasoak salatu izan dituzte hainbat abeltzainek. 2007an nabarmen ugaritu ...

Karbonozko auto arinak

Gero eta gehiago hitz egiten dute klima-aldaketaren balizko irtenbideei buruz: poluzio-iturrien ondorioak berehala gutxitu behar dira, eta hartu beharreko neurriak ...

Arrezifeko arrainen haurtzaro gogorra

Koralezko arrezifeak munduko ekosistema zaharrenetakoak dira, eta biodibertsitate handienetakoa dute. Orain dela 2.000 milioi urte baino lehenago agertu ziren ...

Atzamarren eskura

Objektu bat ikusi, eta hura ukitu nahi izatea erreakzio naturala da oso; ikusitakoa gustukoa dugunean, batez ere. Gauzak geure eskuez ...

Nola sortzen dituzte GPS mapak?

Lurraren inguruan orbitan dabiltzan sateliteen konstelazioa da GPSa --Global Positioning System--. Sateliteen seinaleak jaso eta Lurrean duten kokapena zehazten dute ...

Barrualdearen argazkia ultrasoinuekin

Begiz ikusten diren eta azaleratzen diren gaixotasunekin, sendagileek erraz erabaki dezakete zer gaixotasunen aurrean dauden; azaleratzen ez direnekin, ordea, teknologiak ...

Elkarrizketak

Ricardo Baeza-Yates: "Yahoo!k dituen erabiltzaileen eta web gune guztien arteko elkarrekintza aztertzen dugu"

Interneten informazioa bilatu nahi dugunean, aukeran dauden bilatzaileetara jotzen dugu askotan, askoz erosoagoa baita bilatzaileari hitz bat ematea eta hark ...

Albisteak

Uyuniko gatzaga, ia erabat laua

Geofisikari estatubatuar batzuek neurtu dute zenbateraino den laua Boliviako Uyuniko gatzaga. Gatzaga ez da guztiz laua, baina oso gutxi falta ...

Bakterioen laguntza petrolioa erauzteko

Petrolioaren erauzketa oso zaila bilakatzen da hobian petrolio gutxi geratzen denean. Normalean, olioa oso likatsua eta trinkoa izaten da. Ahalik ...

Denboraren dilatazioa neurtu dute

Einsteinen erlatibitatearen teoria bereziaren arabera, argiaren abiaduran denbora dilatatu egiten da, hau da, mantsoago pasatzen da. 1907an egin zuen Einsteinek ...

Ilargia, unibertsoko bitxikeria

Duela 4.500 milioi urte, Marteren tamainako gorputz batek Lurra jo zuen, eta askatu ziren pusketetatik sortu zen Ilargia. Ez ...

Bizkarrezur-muin kaltetuak deuseztatzeko antigorputza

Bizkarrezur-muinaren transplanteak egin aurreko tratamendua saihestea posible egin lezakeen bide bat aurkitu dute Kaliforniako Stanford Unibertsitatean. Saguen bizkarrezur-muineko zelula amak ...

Gripea kutsatzeko kondizio hobezinak aurkitu dituzte

Jakina da gripea negu-partean pairatzen dela gehiago, baina zientzialariek ez dute arrazoi zehatzik aurkitu horretarako. Azalpen bat aurkitu nahian, New ...

Erreka guztietako ura ez da gardena egoera naturalean

Naturalena erreketako ura gardena izatea dela uste du jende askok, baina ez du zertan. Egoera naturalean, lurzoruko osagaiak disolbatu egiten ...

Mikroorganismoen mugimendu-sistema imitatu dute

Hainbat mikroorganismo, bakterio batzuk kasu, era autonomoan mugitzeko gai dira. Mugimendu hori metalezko hagatxo batzuk erabiliz imitatu dute zientzialariek. Alde ...

Tumore neuroendokrinoak aurkitzeko teknika

Nafarroako Unibertsitate Klinikak arrakastaz aplikatu du --lehenengoz, Espainian-- PET-OTA ekipamendu bat 18F -DOPA farmakoarekin batera, diagnostikatzeko zailak diren tumore neuroendokrinoak ...

Izarra ala kometa?

Espazioko argi-puntu berri batek nahastuta izan ditu astronomoak. Haietako batzuek pentsatu zuten izar berri bat aurkitu zutela, dirdira berri bat ...

Artropodo erraldoi baten fosila Alemanian

Duela 400 milioi urteko fosil bat aurkitu dute Prüm herritik gertu, Alemanian. Fosila animaliaren hagina besterik ez da, baina 46 ...

Ardoaren koloreak zerikusia du kalitatearekin

Irene Esparza Catalán Nafarroako Unibertsitateko ikertzaileak ardoaren kolorearen eta kalitatearen adierazgarri diren parametroen arteko erlazio zuzena egiaztatu du bere doktore-tesian ...

Silizea, Marten

NASAk Marten dituen ibilgailuetako batek, Spirit izenekoak, silizezko harkaitz bat aurkitu du. Aurkikuntza kasualitatez gertatu da. Spirit-en gurpil bat hondatuta ...

Emakumeen bizkarrezurra, haurdunaldietara moldatua

Aldakak bakarrik ez, emakumeen bizkarrezurra ere gizonenarekiko desberdina da, haurdunaldiko eta erditzeko beharrei erantzutearren. Emakumeen bizkarrezurrak okertzeko gaitasun handiagoa du ...

Gizakia Martera bidaltzeko ideiak

Marterako bidaia tripulatu bat egiteko asmoa aurrera egiten ari da. NASAk dagoeneko aurkeztu du bidaia hori egiteko estrategia nagusia: ideia ...

Rat Islandeko arratoiak suntsitzeko prest

Alaskako hego-mendebaldeko Aleutiar uharte-katean, uharte txiki bat arratoiz josita dago. Ezaugarri berezi horrek ematen dio izena, hain zuzen: Rat Island ...

Kakaoa, likorea egiteko

Orain dela 3.000-3.500 urte, dagoeneko erabiltzen zuten kakaoa Hondurasen. Ematen zioten erabilera, dena den, ez zen gaur egun ...

Arriskuan jarri, janaren truke

Argiope generoko armiarmek egiten dituzten sareak bereziak dira. Hariarekin apaingarri batzuk gehitzen dizkiote oinarrizko egiturari, eta oso emaitza deigarria lortzen ...

Hegoak astintzen dituen tresna hegalaria

Hegazkin gehienek hego zurrunak dituzte. Hegoak astintzeko gai izango balira, abiadura txikiagoetan ere eutsi ahal izango liokete hegaldiari, eta maniobrak ...

Neurketa, Heissenbergen mugaraino

Australiako Brisbane Unibertsitatean, bi argi-uhinen arteko interferentzia neurtzea lortu dute, teorian ahal den zehaztasun handienarekin. Interferentziak neurtzeko erabili ohi den ...

Bi geneetatik bat aukeratzeko gai

Genetikoki berdin-berdinak izan arren, biki monozigotikoek, adibidez, ezaugarri desberdinak izan ditzakete, gene batzuek aitarengandik edo amarengandik datorren kopia bakarrik espresa ...

Zurezko landareak, metano-ekoizleak

Orain dela bi urte deskubritu zuten landareek metanoa ekoizten zutela. Zientzialariak harrituta gelditu ziren aurkikuntza harekin, metano-ekoizpena oxigenorik gabeko inguruneetara ...

Venus Express misioaren fruituak

Europako Espazio Agentziak Venus Express izeneko zunda bidali zuen gure ondoko planeta, Artizarra, ikertzeko. Misioak urtebete egin du, eta Nature ...

Onddo karniboroak anbaretan

Inoiz aurkitutako onddo karniboro zaharrenak aurkitu dituzte Alemaniako ikertzaile batzuek, ehun milioi urteko anbaretan sartuta. Egia esan, harrituta gelditu dira ...

Ioi-iturrien munduko lehenengo saiakuntza-bankua ezarriko dute Euskadin 2009an

Ioi-iturrien munduko lehenengo saiakuntza-bankua ezarriko dute EHUren Leioako campusean 2009an. ITUR proiektuaren burua Tekniker-Ik4 zentro teknologikoa izango da. Egun dauden ...

Eguzki-haizeak propultsio magnetikoa du

Japoniako Hinode zundaren tresneriak eguzki-haizearen sorrera ulertzen lagundu du. Zundak daramatzan bi teleskopio erabilita, bata X izpietakoa eta bestea optikoa ...

Aparatu elektriko-elektronikoak birziklatzeko kontzientzia eskasa Europan

Nazio Batuen Unibertsitateak (UNU) Europako Batzordearentzat egindako azterketa baten arabera, Europako etxetresna elektriko ertainen % 25 eta handien % 40 soilik biltzen ...

Homo erectus tuberkulosoa

Orain dela 500.000 urte bizi zen giza arbaso baten garezur-pusketak aurkitu dituzte Turkian. Ezaugarriek adierazten dute Homo erectus batenak ...

Elhuyarren berriak

Snow-en Bi kulturak liburua euskaraz

Inaki Irazabalbeitia Kimikako doktoreak itzuli eta moldatutako Bi kulturak liburua argitaratu du Elhuyar Fundazioak. Liburu hori C.P. Snow zientzialari ...

Jakintza hedatuz

Fruitu-zukuentzako 'hatz-marka'

Aizuntzeak edo elikagai-iruzurrak elikagai askori eragiten dieten arazo ekonomiko bilakatzen ari dira. Horregatik, elikagaiak 'benetakoak' direla bermatzea garrantzizkoa da oso ...